Dijital Amnezi ve Google Etkisi Nedir? İnternet Düşünce Tarzımızı Değiştirebilir mi?

Dijital Amnezi “İnsanların ihtiyaç duydukları bilgiye dijital bir şekilde kolaylıkla ulaşabiliyor olduğuna inandığı anda hafızaya işlemekten vazgeçip bilgiyi unutma eğiliminde olmaları” olarak tanımlanan bir yeni çağ semptomudur.

Çevirmeli telefonların kullanıldığı dönemde yetişen kişilerin, etrafındaki kişilerin numaralını hatırlıyor oluşları, şimdi ise cep telefon numaralarını bilmiyor oluşları dijital amnezinin hoş örneklerinden biridir. Tam şuan biyoloji öğretmeninizin numarasını söyleyebilir misiniz? Eğer cevabınız hayırsa paniklemeyin çünkü bu durum Kaspersky Lab’in 2015 yılında yaptığı araştırmaya göre, katılımcıların %90’ında “Dijital Amnezi” yani “Google Etkisi” var. Cevabınız eğer evetse biyoloji öğretmeninize selam olsun! Böyle öğretmenlerin kıymetini bilmek gerekir.

“Google etkisi” ismi ilk kez Betsy Sparrow tarafından 2011 yılında yayınlanan makalede tanımlanmıştır. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan 3 önemli sonuç şöyledir:

• İnsanlara genel kültür soruları sorulduğunda, sorunun cevabını bilseler de internetten kontrol etme eğilimindedirler.

• Edinilen bilgiye daha sonra ulaşılabilir olması bilgiyi hatırlamama eğilimi oluşturur. Bir fotoğraf çekilirken bu yüzden anın tadını çıkaramazsınız, daha sonra tekrar bakabileceksinizdir. Ek olarak; bilgiyi hatırlamaya yönelik açık bir yönlendirmenin, bilgiyi hatırlamaya çok bi’ etkisi olmadığı tespit edilmiştir.

Eğer bilgi bir yere kaydedilmiş ise, insanlar bilgiyi hatırlamaktansa kaydedilen alanı hatırlaması muhtemeldir.(Bir Evrim Ağacı videosundaki bilgiyi tam olarak hatırlamıyor olabilir, ama bu bilgiyi Evrim Ağacı’ndan temin ettiğinizi hatırlıyor olabilirsiniz. Veya “X” kişisinin size ne söylediğini hatırlamıyorsanız ama bunu X kişisinin söylediğini hatırlıyorsanız: İşte bu bir “Dijital Amnezi”dir. Son örnek pek dijital olmasa da mantığı anlamak adına gerçek hayattan basit bir örnek. Ayrıca aslında “Google Etkisi de bir diğer kullanım şekli” demek pek doğru değil çünkü ikisi benzer ama farklı ifadeler:

Dijital Amnezi: Dijital cihazlarımıza kaydettiğimiz bilgileri unutma eğilimi.

Google Etkisi: İnternetten ulaşabileceğimiz bilgileri unutma eğilimi.

18 ayda, Avrupa’da ve dünyanın geri kalanında binlerce tüketici ve profosyonel ile iletişime geçildi ve şunlar keşfedildi:

• Yetişkinlerin %60’ı 10 yaşında yaşadıkları evi arayabilir. Ancak çocuklarını(%53) veya iş yerini(%51) arayamaz. Katılımcıların yaklaşık 1/3’i ortaklarını arayamadı.

• Profesyonellerin %46’sı çok sayıda küçük ayrıntıyı akılda tutmayı yaratıcılığı boğduğunu söylüyor. Ancak bu ayrıntılara ileride ihtiyaç duyuluyor(%75). Bu ikilem ise ayrıntıların akıl yerine dijital not defterine yazılmasıyla son buluyor.

• Tüketicilerin 2/3’si; cihazların hatırlamayı sağlamalarından daha fazlasını başarmayı sağladığını söylüyor.

Dijital kaynakları, transaktif hafızanın bir parçası olarak benimsiyoruz. Transaktif hafıza demek, bir şeyi hatırlayabilmek için bir başka nesneye, kişiye, duruma ihtiyaç duymak demektir. Burada “Google” sizin transaktif hafızanızda saklanıyor. Google’dan her konuda bilgi edinebildiğiniz için o arama motoru size güven veriyor ve öğrendiğiniz bilgiyi tekrardan ona danışabileceğiniz için sürekli hatırlamak zorunda kalmıyorsunuz. İngilizce bir kelimeyi çeviri kısmında aratıp Türkçesini istediğiniz zaman bulabiliyorsunuz. Bu yüzden o kelimeye her ihtiyaç duyduğunuzda aratıyorsunuz.

Bilgi Deneyi

Fisher ve ekibi bu eğilimin internet çağı ile bağını araştırdı. Deneklere bazı olgusal sorular sordu: “Neden saat kuşakları vardır?” vb. Deneklerin yarısından soruları cevaplamadan önce internette araştırmaları istendi. Sonra bütün deneklere “Bulutlu geceler neden daha ılıktır?” ya da “Sirke nasıl yapılır?” türünden ikinci grup soruları cevaplama konusunda ne kadar emin oldukları soruldu.

İnternete bakmalarına izin verilen denekler, ikinci gruptaki sorular konusunda daha emindiler. Bu insanlar gerçekten de bu bilgilere sahip olduklarını düşünüyordu. Yani bu bilgilerin kendi kafalarında olduğuna inanıyorlardı.

Agora Bilim Pazarı

Senden Gayrı Âşık mı Yoktur – 20. Yüzyıl Âşık Portreleri

Ulaş Özdemir’in 1997-2002 yılları arasında Roll dergisinde yayımlanan yazı ve söyleşilerinden oluşan Senden Gayrı Âşık mı Yoktur, 20. yüzyılda hem halk kültürü ve müziğine hem de popüler kültüre büyük etkisi olmuş, bu alanlarda sayısız eser bırakmış âşıkların portreleriyle rengârenk bir Türkiye resmi çiziyor.

Âşık Mahzuni Şerif, Âşık İhsani, Mahmut Erdal, Ali Ekber Çiçek, Kul Hasan, Şahturna ve Dertli Divani’yle yapılmış söyleşilerin yanı sıra Âşık Veysel, Nesimi Çimen, Davut Sulari, Kul Ahmet, Muhlis Akarsu ve Feyzullah Çınar üzerine kaleme alınmış portrelerin yer aldığı kitapta, Mahzuni’nin “Otyam Baba olmasaydı acaba biz olur muyduk?” dediği usta gazeteci, ressam ve yazar Fikret Otyam’la yapılmış bir söyleşi de yer alıyor.

Senden Gayrı Âşık mı Yoktur meraklı bir müzisyenin etnomüzikoloji serüveninde daldığı ve o zamandan bu yana içinden tam anlamıyla çıkamadığı bir ummanın katresi olarak görülebilir. Dalmak isteyene sonsuz derinlikte bir umman hem de…

Devamını Göster

₺49.00

Satın Al Tüm Ürünler

Fakat başka bir araştırma bu tarz düşünmenin de bir çaresi olduğunu gösterdi.

Toronto Üniversitesi’nden Amanda Ferguson ve ekibi ise araştırmayı tersinden ele aldı. Öncelikle deneklerden sorulara yanıt vermeleri istendi. Eğer cevapları bilmiyorlarsa daha sonra doğru cevap için internete bakabilirlerdi.

Böyle bir ortamda ise internete erişimi olmayan kişiler, internet bağlantısı bulunmayanlara kıyasla soruları cevaplama bakımından daha az istekliydiler.

İnternet erişimi bu insanları her şeyi biliyor iddiasından geri tutmuştu. Onların değerlendirmesine baktığımızda internette doğru cevapları bulma olanağının sadece onların özgüvenini sarsma etkisi yaptığını söyleyemeyiz. Onlar hala iddialıydılar ama bu bilgilerini göstermekten çekiniyorlardı.

Bu fenomenin bir kısmı, kişisel anılarımızda gerçekten bildiklerimizi, kolayca erişebildiğimiz, dünyada hazır bulunan veya derinlemesine anlamadan yalnızca aşina olduğumuz bilgilerle karıştırma eğilimidir.

İnternetin Düşünmeye Etkisi

İnternet bize bilgi yanılsaması verebilir, gerçekte olduğumuzdan daha akıllı olduğumuzu düşünmemize neden olabilir. Neyse ki, kibirimizin bir tedavisi olabilir, diyor psikolog Tom Stafford.

En çok merak edilen konulardan birisi de internetin bizim düşünme tarzımız üzerinde bir etkisi olup olmadığıdır. Bu araştırma, internetin bizim her zamanki düşünme biçimimizi alevlendirdiğini gösteriyor. Bildiklerimiz ile kolay ulaşabildiğimiz bilgi arasında ayrım yapamıyorsak internet aşırı güven kaynağı olabiliyor; aynı zamanda iddialarımızın ve cevaplarımızın doğruluğunun kontrol edilebileceğini düşünüyorsak daha güvensiz davranmamız söz konusu olabilir. Bildiklerimizi abartma, kolayca erişilebilen bilgileri kendi bilgimizin yerine kullanma ve yakalanmaktan endişelenme eğilimlerimiz, nasıl düşündüğümüz ile ilgili faktörlerdir. Bir dahakine karşınızdakinin gerçekten bilge olup olmadığını test etmek için WhatsApp’taki “Sirke nasıl yapılır?” sorusuna cevabıyla, yüzyüzeyken olan cevabı karşılaştırın. Aman dikkat ilk önce yüz yüzeyken sorun. ^{[1], [3]}