BULUTLAR VE TÜRLERİ

Güneş ısısının etkisiyle her gün yüz binlerce metre küplük su, buharlaşarak yeryüzünden atmosfere doğru yükselir. Bu su buharı gözle görülmez. Yalnız bazı atmosfer şartlarının etkisiyle birleşerek ufacık su zerrecikleri meydana getirdiği ya da buz billurları durumunda donduğu zaman gözle görülebilir. İşte su buharının bütün bu oluşumları bulutları meydana getirir.

Ani Soğuma İle Yoğunlaşma

Su buharının su taneleri durumuna dönüşmesine yoğunlaşma denir.

Yoğunlaşma, nemli sıcak hava soğuduğu ya da neme doymuş soğuk havada soğutulduğu zaman meydana gelir.

Bunu, soğuk bir kış günü ağzımızdan çıkan nemli sıcak havanın soğuk havaya rastlar rastlamaz nasıl dumansı bir buhar durumuna geldiğini görerek anlayabiliriz. Nem yüklü bir sıcak hava kütlesi de soğuk bir hava katmanı ile karşılaşır karşılaşmaz aynı biçimde yoğunlaşır ve kümülüs bulutları (küme bulutlar) meydana gelir.

Isı Vermeden Soğumayla Yoğunlaşma

Yoğunlaşmaya sebep olan bir başka soğuma biçimi de ısı vermeden (adiyabetik) soğumadır. Üst katmanlardaki basınç daha düşük olduğundan hava yükseldikçe genleşir ve bu genleşme sonucu da soğur. İşte böylece hava her 100m yükselişte 1°C soğurken içindeki su buharı da yoğunlaşır ve bulutları meydana getirir.

İkinci Derecedeki Bulutların Oluşması

Bulutların oluşumu için başka bir sebep daha vardır. Yüksekten düşen yağmur damlaları ve kar billurları sıcak bir hava katmanı ile karşılaştıkları zaman yere varmadan yeniden buharlaşırlar. Bu buharlaşma alçak bulutların oluşumuna yol açar.

Nem Yüklü Havanın Yoğunlaşması

Engebeler Dolayısıyla Soğuma

Rüzgarların denizler üzerinden getirdiği nem yüklü hava, sıradağlarla, tepelerle karşılaşınca bunları aşmak için yükselir ve böylece ısı vermeden soğur ve yoğunlaşır.

Konveksiyon Akımlarıyla Soğuma

Yaz aylarında karaların çabuk ısınması, yeryüzeyine yakın sıcak havanın sürekli olarak yukarıya doğru yükselmesine sebep olur. Yükseldikçe soğuyan nem yüklü bu hava kütleleri, kümülüs (küme bulutlar) ve kümülonimbüs bulutlarını (boran bulutlar) meydana getirirler.

Bulut Türleri

Sirrüs Bulutları (Saçak Bulutlar)

Saçak ya da kahkülü andıran bir görünüşte olan bu yüksek bulutlar incecik buz billurlarından meydana gelirler. Deniz düzeyinden yüksekliklere 8000-12.000 m'yi bulur. Ara sıra saatte 150-300 km hızla yer değiştirirler.

Sirrostratüs Bulutları (Tül Bulutlar)

Yer yer gökyüzünü kaplayan ve bir çeşit örtücü bulut görünüşünde olan tül bulutlar da buz billurlarından meydana gelmişlerdir. Güneş veya ay, bu bulutların arkasından, çevrelerinde hale (ayla) adı verilen ışıklı bir daire varmış gibi görünürler.

Sirrokümülüs Bulutları (Yumak Bulutlar)

Bunlar her zaman rastlanan bu çeşitlerinden değillerdir. Saçak ya da tül bulutların parçalanması ve bunların yeniden pul pul sıralar durumunda birleşmesi ile meydana gelirler. Bütünüyle kıyıya vuran dalgacıkları andırırlar.

Altostratüs Bulutlar (Üst Katman Bulutlar)

Kalın tül bulutlara benzeyen üst katman bulutlar, mavi ya da gri renktedir. Güneş ve ay bu bulutların arkasından buzlu camla bakılıyormuş gibi gözükür.

Altokümülüs Bulutları (Karabulutlar)

Agora Bilim Pazarı

Omurgalı Hayvanlar

• Boyut: 13.5×20 cm
• Sayfa Sayısı: 841
• ISBN No: 9789757477525

Devamını Göster

₺600.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Beyaz ya da gri renkli pamuk veya yapağı yığınını andıran birer katman durumundadırlar. Gruplar ya da diziler durumunda gökyüzüne yayılırlar. Buz billurlarından çok su zerrelerinden meydana gelmişlerdir.

Kümülonimbüs Bulutları (Boran Bulutlar)

Geniş ve toplu sağanak ve boran bulutlarıdır. Yeryüzünden 2000m yükseklikte olan tabanları yataydır. Yaygın ve dağınık durumda olan üst katmanlarının tepesi 5000-6.000 m'yi bulur.

Stratokümülüs Bulutları (Yığın Bulutlar)

Renkleri, açık ve koyu gri arasında değişir. Gökyüzünü baştan aşağı kaplayan örtücü bulutlardandır. Topak topak kümeler durumunda görülür, çoğunlukla birikip nimbüs bulutlarını (kara bulutlar) meydana getirirler.

Stratüs Bulutları (Katman Bulutlar)

Gökyüzüne bir sis katmanı gibi yayılan gri renkli bulutlardır. Yağmur yapmazlar. Yalnız çise meydana getirebilirler.

Kümülüs Bulutları (Küme Bulutlar)

Birbirinden ayrı, büyük parçalı, beyaz renkli küme biçimindeki bulutlardır. Karnabahara benzerler, taban yüzeyleri yataydır. Genellikle gündüzleri oluşur, geceleri dağılırlar. Güzel havanın işaretidirler. Yağmur yapıcı kümülonimbüs bulutlara (boran bulutlar) dönüşebilirler.

Nimbüs Bulutları (Karabulutlar)

Bütün bulutlardan daha karanlık bir görünüştedirler. Sürekli yağmur getirirler. Rüzgarlı havalarda, daha az yükseltideki fraktostratüs bulutlarla birlikte görünürler.

Ek olarak:

10.000 m yükseklikteki bulut 400 km uzaktan gözle görülebilir. Bu durumda bulut gözlemcin ufku üzerindedir.

Çevresi açık ve yüksek bir yerden bulut oluşmasını görmek mümkündür

Tümülüs bulutları (küme bulutlar) yeryüzünden yükselen nemli sıcak havanın yoğunlaşması ile meydana gelir.

Hortum, bir boran bulutun tabanından başlayıp döne döne genişleyen bir bulut ^borusu^dur. Bütün fırtınaların en dehşetlisi olan hortum yeryüzüne vardığında yapmadığı tahribatı bırakmaz.

Bulutların Meteorolojide Kullanılan Simgeleri

1. Nimbüs
2. Kümülüs
3. Stratüs
4. Stratokümülüs
5. Altostratüs
6. Altokümülüs
7. Kümülonimbüs
8. Sirrokümülüs
9. Sirrostratüs
10. Sirrüs