Nöroplastisite İle Tedavi Yöntemleri Geliştiriliyor

Hepimizin endişe duyduğu şeyler vardır ama OKB'li bireyler o kadar fazla şüphe duyarlar ki bir hata yapma düşüncesi onları dehşete düşürür. OKB'nin tedavisi çok zordur, ilaçlar ve terapi çoğu insana kısmen yardımcı olur. Jeffrey Schwartz sadece obsesif kompulsif bozukluğu olanlara değil, aynı zamanda gündelik endişeleri olan insanlara da anlamsız olduğunu bilseler dahi bir şeyleri kafaya takıp düşünmeden duramadıkları zaman yardımcı olabilecek plastisite (beynin sahip olduğu değişim yeteneği.) temelli etkili bir tedavi yöntemi geliştirdi.^[1]

Schawartz'ın Geliştirdiği Yöntem Nedir ve Beyin Bunu Nasıl Yapıyor?

Hastalarına kullanmazsan kaybedersin ilkesini düşünmelerini söyleyen Schwartz, semptomu düşünerek geçirdikleri her an takıntı evresini derinleştirir. Ancak onu es geçerlerse kaybetme yoluna girerler. Obsesif kompulsif bozuklukta bir şeyi ne kadar çok yaparsanız yapmayı o kadar çok istersiniz ve bir şeyi ne kadar az yaparsanız yapmayı o kadar az istersiniz. ''Tekniği uygularken hissettiğiniz şeyin değil de, yaptığınız şeyin ne olduğunu anlamanın önemli olduğunu keşfetti; verilen mücadele duyguları yok etmek için değil duygulara teslim olmamak içindir.'' yani bir zorlantıya uygun davranmayarak mücadele edilmelidir, ilk başlarda tabii ki bu zor olacaktır çünkü kalıcı nöroplastik değişim zaman alan bir şeydir fakat bu şekilde değişimin altyapısını hazırlayabilir. Hastalar zorlantıya uygun davranmayarak bu zorlantılar ile fikirler arasındaki bağlantıyı zayıflatırlar. Ağır vakalarda iyi sonuçlar elde eden Schwartz, hastalarının çoğu ilaç tedavisinin yanı sıra onun tedavisini uygulayarak iyileşme gösterdiler (zaman içinde çoğu hasta ilaç tedavisini bıraktı bazıları başlangıçta bile ilaç kullanma ihtiyacı hissetmediler.)

Bu da bize gösteriyor ki nöroplastisite ilaç tedavisi ile tedavi edilemeyen OKB hastaların tedavileri nöroplastisite ile yüksek oranda tedavi edilebiliyor.^[2]

Peki Nöroplastisitenin Hiç Mi Kötü Tarafı Yok?

Ampütasyon (bir uzvun tamamının ya da belirli bir kısmının kaybı veya çıkarılmasıdır.) işlemlerinde %95 oranında hayalet uzvun ömür boyu süren kronik bir ağrı şeklinde devam ettiği bilinmektedir.^[4] Hayalet ağrıların bedensel bir kaynakları olmadığı içinde yıllarca doktorların kafasını karıştıran bir olay haline gelmiştir.

İlk başta 'hayalet ağrıların' beynin o bölgedeki sinirleri kaybettiği için beynin o bölgesinin düzgün bir şekilde çalışmayı durdurduğu yönündeydi ancak yapılan araştırmalar gösterdi ki örneğin sağ kolu kopmuş bir hastanın beyninde sağ kolunu kontrol eden bölge aç kalıyor ve yakındaki bölgelerin bağlantılarını kendi bölgesine çekmek için bir 'davet' yolluyordu.

Yapılan deneylerde kolu ampütasyon işlemine uğratılmış bir hastanın yüzüne dokunulduğunda hem yüzünde hem de kaybettiği kolunda hissettiği, dudağına dokunduğu zaman hem dudağında hem kaybettiği uzvun işaret parmağında hissettiği ve yüzünün diğer taraflarına dokunduğu zaman kaybettiği uzvun farklı farklı yerlerinde hissettiğini söylemiştir, ileri teknoloji bir taramayla anlaşıldı ki hastanın el haritasının artık yüzünden gelen mesajları işlemek için kullanıldığı görüldü.^[6]

Nöroplastisiteden Doğan Bu Hayalet Ağrıyı Tekrar Nöroplastisite Kullanarak Tedavi Edebilir Miyiz?

Bu çalışma Hint bir nörobilim uzmanı olan Ramachandran tarafından yapılmıştır. Ramachnandran eğer beyne var olmayan uzvun hareket ettiğini düşündürecek sahte sinyaller göndersek ne olurdu diye kendine sormuştur? Bu soru hastanın beynini kandırmak için tasarlanmış bir ayna kutusunu keşfetmesine olanak sağladı. Hastaya ampütasyona uğramamış elinin görüntüsünü göstererek ampütasyon yapılmış elinin düzeldiğine ikna edecekti. İyi olan kolunu aynaya koyup hareket ettiği zaman sanki ampütasyon işlemine uğratılmış kolunun 'hareket' ettiğini gören hasta ilk kez kolunun hareket ettiğini hissettiğini söyledi ancak aynadaki görüntüye bakmayı bıraktığı zaman hareket hissi de kayboluyordu. Ramachnandran plastisitenin zaman alacağını söyleyerek onu eve götürmesini ve evde de egzersiz yapmasını söyledi, yaklaşık bir ay boyunca günde 10 dakika kullanım sonucunda kutuyu kullanmadığı zamanlarda bile artık hayalet kolunda bir ağrı hissetmediğini söyledi ve Ramchnandran bu operasyonu gerçekleştiren ilk doktor oldu.

G.L. Moseley ise ağrıları çok şiddetli olduğu için ayna terapisi sırasında uzuvlarını hareket ettiremediği için ayna kutusu kullanarak iyileşemeyen hastalara yardımcı olabileceğini düşündü. Moseley Hastalara ağrıyan uzuvlarını (hareket ettirmeden ki zaten kopmuş olduğu için hareket edemez.) hareket ettirdiklerini hayal etmeleri istendi. Bu egzersizden sonra hastalara ayna terapisi yapıldı ve yaklaşık 4 ay sonunda bazılarının ağrısı azalırken yarısının ağrısı yok oldu.^[7]

Bunun ne kadar harika bir şey olduğunu düşünün. En çok eziyet veren kronik ağrıyı geçirmek amacıyla ilaç, iğne veya elektriksel bir yöntem yerine beynin değişen yapısını yani nöroplastisiteyi kullanarak yeni bir tedavi yöntemi doğuyor ve şu anda bu tedavi bebek adımlarını atıyor umarım günün birinde kanserle mücadelede de kullanılabilir...