Adli Antropoloji, Adli Yüz Kimliklendirme, Paleo Rekonstrüksiyon ve Biyolojik Heykeltıraşlık

Özellikle evrimsel biyoloji, adli bilimler, antropoloji ve arkeoloji gibi doğa bilimlerinin beraberce çalıştığı ve modern insanın ilkel atalarının yaşam şekilleri ve toplumun bir parçası olan bireyler hakkında bilgi sağlayan önemli bir alt disiplin: Adli Antropoloji, Adli Yüz Kimliklendirme, Paleo Rekonstrüksiyon ve Biyolojik Heykeltıraşlık.

İnsanlık artık arkeoloji, evrimsel biyoloji, adli bilimler, paleontoloji, antropoloji gibi pekçok bilim sayesinde ilkel atalarının nasıl yaşadıklarını ve nasıl gözüktüklerini profesyonel bir şekilde gözlemleyebiliyor. Dünya için yaklaşık 15 ila 20 yıllık bir süredir konuşulmakta olan ancak ülkemiz için oldukça yeni bir konu olan ve akademik çevrelerde konuşulması gerektiğine inandığım bir konudan söz edeceğim. En basit tanımıyla adli yüz kimliklendirme yalnızca polis ya ya da kriminal amaçla değil pekçok projede daha iyi gözlem yapabilmek ve insanın tarihine dokunabilmek açısından önem taşıyor.

Adli Yüz Kimliklendirme ve Rekonstrüksiyon genelde iki alt başlık altında inceleniyor:

İki boyutlu rekonstrüksiyon

Üç boyutlu rekonstrüksiyon.

Aynı şekilde üç boyutlu rekonstrüksiyon da iki alt başlığa ayrılıyor ve heykel ile fotoğraf sanatı işin içine girmeye başlıyor.

Öncelikle biyolojik heykeltraşlık ve rekonstrüksiyon işlemlerinden bahsetmeden önce size adli antropoloji, adli patoloji, adli diş hekimliği ve kriminal antropolojiden bahsetmek istiyorum. Bu adını saymış olduğum pekçok bilim dalı ölmüş insanların yaş, cinsiyet, statü ve ırk gibi kavramlarını tanımlama da hayati önem taşıyor.

Hatta ve hatta cinsiyetin tanımlanması gibi bulgulara ek olarak kişinin potansiyel ölüm sebebi, geçmişteki travmaları hatta sağlık durumu, çocuk doğurup doğurmadığı, hangi elini kullanıp kullanmadığı ve hatta bazen mesleği bile tahmin edilebiliyor.

Bu çalışmaların biyoloji için önemi insanlık tarihine ışık tuttuğu için hayli önemli.

Bu çalışmalar sayesinde yapılan biyolojik bir çalışmanın sanatla birleşerek daha görünür olmasını sağlıyor.

Bu konunun öneminden bahsettikten sonra paleo rekonstrüksiyon’un aşamaları ve bu alanda öncü isimlerle birlikte rekonstrüksiyon çalışmalarının kullanıldığı projeler ve popüler kültürde ve popüler bilimde nasıl yer ettiğinden söz edeceğim.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Öncelikle iskelet tekrardan yapılandırılıyor, bunu yapabilmek için bazen fosiller farklı tekniklerle, farklı bilgisayar taramalarıyla ve 3D yazıcılarla özellikle iskeletteki eksik parçalar tamamlanıyor. Bu aşamadan sonra çeşitli kablo ve esnek silikonlar kullanılarak basit bir taslak ve omurga oluşturuluyor. Bu çalışmalar yapılırken genelde balmumu, parafin mumu ya da kil kullanılıyor.

Yüze rekonstrüksiyon yapan paleontologlar genelde yüzü katmanlarken beş farklı katman kullanıyorlar çünkü bu beş farklı katman onlara doğru yüz rengini veriyor bunu yapmalarındaki amacı ; yüzün bazı katmanlarının inceliklerinin birbirlerinden farklı olmasına bağlıyorlar.

Bu çalışmayı yapan insanlar yalnızca güzel sanatlar ya da doğa bilimleri gibi konularda eğitim almıyor. İnsan anatomisi, evrim, DNA testleri ve kitleri ya da ellerine ulaşan genetik bilgilerden saç tipi ya da göz rengi gibi genetik bilgileri nasıl analiz edebileceklerini öğreniyorlar. Ayrıca tüm bu bilimsel süreç içerisinde çalıştıkları dönemdeki insanların yani ilkel atalarımızın oluşturdukları ilk topluluklar ve ilkel insanların bu topluluklardaki rolleri, toplumun içindeki hiyerarşi, o dönemdeki toplumsal cinsiyet rolleri gibi pekçok sosyolojik konuda da tahminde bulunuyor ve incelemeler yapıyorlar.

Örneğin bu konuyla ilgili verebileceğim şu örnekte sizin için yeterli olacaktır diye düşünüyorum: dövme ya da vücudun farklı yerlerini boyama gibi ya da saçları renklendirme, onları örme ya da çeşitli şekillerde toplamanın insanlığın farklı dönemlerinde farklı hiyerarşilere, farklı etnik kökenlere, farklı toplumsal rollere ve hatta mesleklere göre bile şekillendiğini biliyoruz. Dolayısıyla bu insanlar o dönemde vücutlarındaki belli izler ya da değişikliklerle hayatlarını kaybediyorlar. Ve paleo rekonstrüksiyon sanatçıları insanları benzersiz kılan bu noktaları da atlamıyor. Tüm bu süreçler içerisinde bazen bir konstrüksiyon yılları alırken yalnızca yüz bile aylarca zaman alabiliyor.

Bu çalışmalarda physiognomi ya da phrenoloji gibi yani yüz okuma ya da beyin tanımlama gibi pekçok alt disiplin işin içine giriyor. Örneğin cinsiyetlerini tanımlanmasında en çok eşeysel dimorfizm örnekleri ele alınıyor. Pelvis kemiğinin anatomisi, şekli bize üzerinde çalışılan örneğin bir kadın mı yoksa bir erkek mi olduğu, eğer bir kadınsa bir doğum yapıp yapmadığı hakkında bilgiler sunabiliyor.

Tüm bunlara ek olarak cinsiyet kimliklendirilmesinde göz boşlukları, temporal lob‘un şekli ve konumu bize yardım eden diğer bulgular olabiliyor.

Ayrıca genellikle erkek cesetlerin kemiklerinin kadınlara göre daha uzun ve ince olduğu kaydedilmiştir.

Bilim insanlarının eline ulaşan kafatası buluntuları sayesinde öncelikle kafatası kemikleri arasındaki kas bağlantısı, alt çenenin profilinin çıkarılması, kemik patolojisinin yapılması, burun kemiğinin simetrisinin çıkarılması ve son olarak da diş yapısının çalışılması ile birlikte bir yüzün tam olarak rekonstrüksiyonu tamamlanmış oluyor.

İlk olarak çene, sonrasında burun, sonrasında gözler ve kulaklarla birlikte yüzdeki diğer detaylara geçiliyor. Cinsiyet, ırk ve yaşa bağlı olarak ortalama yüz dokusu çıkartılıyor.

Kaslar; temporalis, masseter, buccinator, occopito franteller ve yumuşak burun dokusu olarak yerleştiriliyor.

Burun oldukça öznel ve detaylı bir organ olduğundan üzerinde çalışılması en zor organdır ayrıca yüz kasları ve göz çevresi içinde detaylı hesaplamalar yapılmaktadır, yine araştırmalarıma ek olarak Asya ırklarındaki insanlar için ek hesaplamalar yapıldığı söylenmektedir.

Tıpkı burun gibi kulaklar da yapılması oldukça zor organlardır. Ta ki burun ve kulak yapısı da tamamlandıktan sonra yüz genel anlamıyla hatlarına kavuşur ve cilt kırışıklıkları gibi detaylar eklenir. Örneğin Mozart’ın kafatası bu şekilde rekonstrükte edilmiştir.

Kennis Brothers olarak bilinen Hollandalı ikiz kardeşler Adrie ve Alfons Kennis bu alanın duayenleri olarak görünüyorlar. Kardeşler yaklaşık olarak 2000’li yıllardan beri paleo rekonstrüksiyon alanında pek çok ilke imza attılar.

Agora Bilim Pazarı

Yaşanmaz Bir Dünya – Isınma Sonrasında Hayat

YILIN EN İYİ KİTABI SEÇKİLERİNDE
New Yorker • GQ • Time • Spectator

Durum çok kötü, sandığınızdan da beter. İklim değişikliğinin yavaş ilerlediği hikâyesi bir peri masalı, aslında hiç olmadığını anlatan masal kadar habis belki de. Ve eğer siz sadece deniz seviyesinin yükselmesinden endişeleniyorsanız, buzdağının yalnızca ucunu görüyorsunuz demektir.

Artan sıcaklıklar, kıtlık, sel baskınları, salgın hastalıklar, ormansızlaşma, buzulların erimesi, ekonomik gerileme ve bunların beraberinde getireceği yıkım… İşte başımıza geleceklerin kısa bir özeti. Ve hepsi de sandığımızdan daha hızlı gerçekleşecek. Eğer milyarca insanın yaşam şeklinde devrim niteliğinde bir değişiklik yapmazsak, içinde bulunduğumuz yüzyılın sonunda gezegenin çok büyük bir kesimi yaşanmaz hale gelecek, kalanında ise yaşam koşulları oldukça zorlayıcı olacak.

David Wallace-Wells, Guardian gazetesinin “çağı tanımlayan kitap” olarak nitelediği Yaşanmaz Bir Dünya’da son bilimsel çalışmalardan faydalanarak bizleri yakın geleceğimizle tanıştırıyor. O geleceğin, içinde yaşayanlara nasıl görüneceği –ısınmanın küresel politikayı nasıl dönüştüreceği, böyle bir dünyada teknolojinin ve doğanın ne anlama geleceği, kapitalizmin sürdürülebilirliği ve insanın ilerleyişinin tuttuğu yol– üzerine kafa yoruyor.

Yaşanmaz Bir Dünya aynı zamanda bir harekete geçme çağrısı. Dünya tarihi boyunca salınmış toplam karbon miktarının yarısından fazlasını son otuz yılda atmosfere bıraktığımızı düşünürsek, sadece bir kuşak içinde gezegeni bu hale getirmişiz demektir. Ve tüm bu felaketleri önleme sorumluluğu yine tek bir kuşağın omuzlarında. O kuşak, bizim kuşağımız.

“Çağı tanımlayan kitap.” Matt Haig, Guardian

Bilgiler ve Uyarılar:

1. Bu ürün sipariş alındıktan 1-3 gün içinde postalanacaktır.
2. Lütfen sipariş vermeden önce iade ve ürün değişikliği ile ilgili bilgilendirmemizi okuyunuz.
3. Bu kampanya, Domingo Yayınevi tarafından Evrim Ağacı okurlarına sunulan fırsatlardan birisidir.

Devamını Göster

₺260.00

Satın Al Tüm Ürünler

Son olarak Shanidar mağarasında keşfedilen neandartel iskeletlerinin biyolojik heykeltıraşlığını da onlar üstlendiler.

Bizim ülkemizde ise Konya’da bulunan Selçuklu Müzesi’nde yıllar sonra Selçuklu sultanların DNA analizlerinden elde edilen buluntularla onların nasıl gözüktüğü belirlendi. Bu çalışmalar sonucunda buradaki buluntuların da heykelleri yapıldı ve yakın zamanda müze ziyarete açıldı.

Ayrıca Tutankhamun’un yüzünün bir çalışması da 2005 yılında, National Geographic dergisinin kapağında yer aldı.

Beste ZORLU

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi

Biyoloji

Temmuz 2024,Tekirdağ

İletişim: [email protected]