Evrimden söz ederken aklımızda bulundurmamız gereken en önemli şey, bireylerin değil popülasyonların evrimleştiği gerçeğidir. Dolayısıyla evrimsel bir analizin ilk adımı, popülasyonları anlamak ve analiz etmekten geçer. İşte bu yazımızda, popülasyonları anlamak adına ufak bazı adımlar atacağız. Umuyoruz ki faydalı olacaktır.

İlk olarak bazı soru işaretlerini giderip, bazı gerçeklerden bahsedelim: hiçbir türün tekil birey evrimleşmez. Yani siz ya da ben asla evrimleşmeyeceğiz. Biz neysek, oyuz. Ömrümüz boyunca değiştik ve değişiyoruz, değişeceğiz de... Ancak bunların hiçbiri evrimsel değişimler değildir. Bunlar, ömrümüz içerisinde geçirdiğimiz gelişimsel değişimlerdir. Bu değişimlerin doğrudan evrimsel bir anlamı yoktur. Elbette dolaylı yoldan evrimsel gidişatı etkileyebilir; örneğin kas yapıyor olmanız, vahşi doğada hayatta kalma şansınızı kısmen arttırabilirdi. Ancak bu kaslı yapınız, evrimsel bir anlam taşımaz; çünkü neredeyse hiç kalıtsal değildir (epigenetik faktörleri şimdilik göz ardı ediyoruz). Dolayısıyla sizin kaslı olmanız, yavrularınızın da kaslı olacağı anlamına gelmez. İşte bireyin ömrü içerisinde geçici olarak edindiği bu değişimlere modifikasyon, bu modifikasyonların toplamında meydana gelen değişime ise gelişim denir. Modifikasyon, genellikle sonradan kazanılan ve geçici olan özellikler için kullanılır: kas yapma bir örnektir, diğer tipik örneği ise ten renginin güneş altında bronzlaşmasıdır. Bunlar, bu değişimlere neden olan faktörler ortadan kalkarsa zaman içerisinde yok olurlar: eğer ki güneş altında durmazsanız, teniniz eski rengine dönecektir. Kas yapmayı bırakırsanız, kaslarınız eski haline dönecektir. Ancak gelişimsel her değişim geri dönmez: ömrünüz boyunca boyunuz uzar, bilgileriniz artar, dişleriniz değişir, vs. Bunların hiçbiri zaman içerisinde geri dönmez. Fakat yine de bu değişimler evrimsel anlam ifade etmez, çünkü bu değişimler kalıtsal değildirler.

İnsanların refahı, ekonomik gelişimi ve fakirliğin azalması için, enerjiye erişim kritik öneme sahiptir. Herkesin enerjiye yeterince erişim sağlayabilmesini mümkün kılmak, küresel gelişim çabalarının önünde süregelen ve giderek daha önemli hale gelen bir zorluktur.

Ne var ki, aynı zamanda enerji sistemlerimizin çevresel etkileri de büyük öneme sahiptir. Tarihsel olarak ve günümüzdeki enerji sistemleri fosil yakıtlara (kömür, petrol ve gaz) dayanmaktadır. Bunlar, karbondioksit ve diğer sera gazlarını üretmektedir - ki bunlar da, küresel iklim değişikliğinin ana itici gücüdür. Eğer küresel iklim hedeflerini tutturmak ve iklim değişiminin tehlikelerinden kaçınmak istiyorsak, dünyanın enerji kaynaklarını köklü ve küresel olarak gözden geçirmesi gerekmektedir.

Kalp, sadece bir pompa olmadığı gibi, sandığımız kadar da yalnız değildir! Kalp ve beyin kendi aralarında sürekli ve sessiz bir iletişim halindedir. Bu iletişim bazen kalbin atışını hızlandıran bir heyecan, bazense yavaşlatan bir huzurda kendini gösterir. İşte bu sessiz ve bizim bihaber olduğumuz diyalogların mimarı vagus siniridir.^[1]

Onuncu kraniyal sinir olan vagus, vücudun en uzun siniri olup Latince "gezgin" anlamına gelir ve bu adı vücut boyunca yalnızca kalbi değil birçok organı etkileyen geniş yayılımdan alır.^[1] Aynı zamanda vagus, iç organlarımızdan gelen sinyalleri taşıyan en önemli iletim yollarından biridir. Bu sayede kalp atışlarımızı, solunum ritimlerimizi, mide ve bağırsaktaki gerilmeleri algılar ve bir "bedensel farkındalık" inşa eder. "İntersepsiyon" olarak adlandırılan bu mekanizma öznel anlamda kişide bedende var olma deneyimini mümkün kılarak öznel olarak "yaşıyorum" hissini sağlar.^[2]

Crocoduck, evrim karşıtlarının ortaya attığı, İngilizce "crocodile" (Tr: "timsah") ve "duck" (Tr: "ördek") kelimelerinin birleşiminden oluşan, timsah kafası ve ördek gövdesi olan hayali bir hayvandır (bu terimi Türkçeye "timdak" şeklinde uyarlayabiliriz). Bu kavram, evrim karşıtlarının evrime dair hatalı beklentilerinin ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Bu yazıda, Crocoduck'ın nereden ortaya çıktığından, "geçiş formu" kavramındaki yanlış anlaşılmalardan ve bu kavramın ne anlama geldiği üzerinde duracağız.

Crocoduck terimi, ünlü Genç Dünya Yaratılışçıları olan Kirk Cameron ve Ray Comfort tarafından popüler hale getirilmiştir. Bu iki isim, katıldıkları bir televizyon tartışma programında evrim teorisine karşı Crocoduck'ı öne sürmüştür: Eğer evrim doğru olsaydı, bir timsah ile bir ördeğin birleşimi olan "Crocoduck" gibi tuhaf geçiş formlarının var olması gerekmez miydi?

Sivrisinek ısırıkları, yaz aylarında ortaya çıkan kırmızı ve kaşıntılı can sıkıcı bir durumdan çok daha fazlasıdır. Bu canlılar küçük olsa da taşıdıkları her yıl dünya çapında 700.000'den fazla insanın ölümüne neden olan hastalıklar son derece büyüktür. Dahası, birçok sivrisinek, aynı zamanda çevre ve sağlık açısından risk oluşturabilen sentetik böcek ilaçlarına karşı direnç geliştirmiştir.

Mikrobiyologlar, bu soruna bir çözüm olarak canlı organizmalardan elde edilen biyopestisitleri araştırıyor. Applied and Environmental Microbiology dergisinde yayınlanan bir araştırma, Akdeniz'deki Girit adasından toplanan bir bakteri izolatının, Culex pipiens molestus sivrisineklerine karşı böcek ilacı etkisi gösterdiğini ortaya koyuyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında şehrin yeraltı tren istasyonlarına sığınan insanları ısırdığı için "Londra Metrosu sivrisineği" olarak adlandırılan bu tür, Batı Nil Virüsü ve Rift Vadisi Ateşi Virüsü gibi tehlikeli patojenleri insanlara bulaştırabilir.

Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan bir çevirim içi eğitim girişimidir.

Evrim Ağacı olarak bu akademiyi başlatmaktaki hedefimiz, klasik eğitim sistemine alternatif ve tamamlayıcı olmanın yanı sıra; her yaş, eğitim düzeyi ve ilgi alanından insanın kendisini özgürce ve tamamen ücretsiz bir şekilde eğitebileceği, geliştirebileceği ve ufkunu genişletebileceği bir araç sunabilmektir.

Evrimi yeni öğrenmeye başlayan insanlar genelde köpeklerin yapay seçilim yolu ile evrimleştiğini sanmaktadır. Bu hem doğru hem de yanlıştır. Köpeklerin bundan 12.000 - 14.000 yıl önce evrimleştiği düşünülmektedir. İlk zamanlarda insanlar yerleşik hayata yeni geçtiği dönemlerde dağdan inen kurt sürüleri yavaş yavaş insanların yanına yaklaşmaya başlamıştır bu kurtlardan bazıları uysal bazıları ise saldırgan hareketler sergilemekteydi. Saldırgan hareketler sergileyenler insanlar tarafından öldürüldü fakat daha uysal olanlar insanlarla beraber daha kolay yaşayabildi. İnsanlarla beraber avlandılar, barındılar hatta yeri geldiğinde insanları korudular insanlar da buna karşı kurtlar ile yemeklerini paylaştılar. Şimdi buraya kadar az çok köpeklerin nasıl evrimleşmeye başladığını anladık. Sıra bunun neden yapay seçilim olmadığından bahsetmeye geldi. Bunun yapay seçilim olmama sebebi bilinçli bir süreç olmamasıydı. Evet insanlar bilinçli canlılar fakat insanlar bunu bilinçli bir şekilde yapmadı yaparken farkında değillerdi. Yani yapay seçilim bilinçli canlıların yaptığı evrimleştirme yöntemi değil bilinçli bir şekilde yapılan evcilleştirme yöntemidir. Yapay Seçilim yolu ile evrimleştirilen köpekler bundan 100 - 200 yıl önce evrimleştirilmişlerdir Umarım bu blog yazısı sayesinde doğru sandığınız bu yanlışı düzeltebilmişimdir