Osmaniye'nin Kadirli kasabasında gözlemlenen bir erişkin birey.

Siyah üstüne sarı lekelere sahip bir semender türüdür. Büyük sarı lekeler ve parlak tonlar evrimsel olarak aposematizm, yani uyarıcı renklenme örneğidir. Lekeler sırtında bulunur ancak karnında bulunmaz. Genellikle başlarında 4 büyük leke bulunur ve kuyruklarına kadar lekeler devam eder. Parlak ve pürüzsüz ciltleri vardır. Dişileri genellikle erkeklerden daha iridir. Dişiler 21 erkekler ise 23 yıla kadar yaşayabilir. Larva döneminde tamamen suya bağlı olmakla beraber yetişkinler vakitlerinin çoğunu karada geçirir ve üremek için suya gelirler. Bilindiği kadarıyla semender türleri derilerindeki bezlerden toksin salgılar, bu da yutulursa zehirli (poisonous) olabilir, ancak genel olarak insan gibi büyük memeliler için tehlikeli olan türlerin sayısı azdır. Keza Türk semenderi de zararsızdır. Zehirli ile zehirci arasındaki farkı açıkladığımız yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

“Sosyobiyoloji” kavramı ilk olarak E.O. Wilson’un “Sosyobiyoloji: Yeni Sentez” (1975) adlı kitabında “tüm sosyal davranışların biyolojik temeline ilişkin sistematik bir çalışma” şeklinde ortaya koyulmuştur. (Wilson, 1975, 4). Wilson burada “davranışların biyolojik temeli” derken, bireylerin sergiledikleri davranışlara sebebiyet veren nöral ve psikolojik mekanizmalar yerine, hayvan popülasyonlarındaki davranışların evrimini yönlendiren sosyal ve ekolojik sebeplere gönderme yapıyor gibi görünmektedir, fakat Wilson çok net bir şekilde sosyobiyoloji ve sinirbilim arasında önemli bir kuramsal etkileşim olduğunu düşünmektedir(Wilson 1975, 5). Wilson evrim terimini kullanırken de, her ne kadar seçilimin hayvan toplulukları üzerindeki etkilerinin popülasyon seviyesinde uyumsuz sonuçlar doğurabileceği görüşünü kabul ediyor olsa da (örnek olarak bkz. Wilson, 1975, Bölüm 4), genellikle doğal seçilim yoluyla evrime göndermede bulunmaktadır.

Dolayısıyla, “sosyobiyolojinin” olası anlamlarından biri, Wilson’un kitabının insan olmayan hayvanlardan bahseden bölümünde bahsetmiş olduğu şekliyle, hayvanların davranışlarının doğasını ve sebeplerini anlamaya yönelik metodolojik olarak adaptasyoncu bir yaklaşımdır. Fakat, sosyobiyoloji terimi, özellikle de Wilson’un kitabının büyük bölümünde açıklamış olduğu şekliyle, aslında bir tür yeni terimdir ve Wilson bu terimi kendi çalışmaları için bu terimi kullanmayan bilim insanlarının çalışmalarına göndermede bulunmak için kullanır. Fakat sosyobiyoloji terimi hiçbir zaman bu bilim insanları tarafından da genel anlamda kabul gören bir terim olmamıştır. Gerçekte ise durum şudur: Çok az sayıdaki bilim insanı kendi çalışmalarını tanımlamak için sosyobiyoloji terimini kullanmaktayken (örneğin, Hrdy, 1999), sosyobiyoloji üzerine ihtilafların ortaya çıktığı dönem ve sonrasında bu tür yaklaşımları kullanan bilim insanları, en çok kullanılanı “davranışsal ekoloji” olmak üzere alternatif diğer terimleri kullanmaya yönelmişlerdir (Krebs ve Davies, 1978).

Evrimsel süreçleri anlamaya başlayan bir kişinin karşılaşacağı soru işaretlerinden en yaygın olanı, yapı ve organların birbirleriyle nasıl uyum içerisinde evrimleştiği sorusudur. Bu özünde çok basit bir cevabı barındıran bir sorudur; ancak evrimsel biyolojinin detayları tam olarak anlaşılamadıysa, kafa karıştırıcı olabilir.

Örneğin bir birey, gözün daha basit yapılardan kademeli evrimini gayet iyi anlayabilir; ancak göz evrimleşirken beynin de gözden gelen verileri değerlendirebilecek şekilde nasıl evrimleştiğine anlam veremeyebilir. Benzer şekilde, derimizdeki sinir uçlarının evrimine bağlı olarak dokunma duyumuzun oluşumunu anlayabilir; ancak bunun beyinde değerlendirilecek şekilde bir evrimsel değişimin nasıl olduğunu ilk etapta anlayamayabilir.

Bu haritada, Dünya'da bugüne kadar çıkarılmış neredeyse tüm dinozor fosillerinin keşif noktaları gösterilmektedir. Her bir sarı nokta, bir fosil alanına işaret etmektedir. Tabii ki, tek bir kazı alanından birden fazla fosil de çıkarılabilmektedir.

Dinozor severlerin fark edebileceği bir tuhaflık var haritada... Hawaii Adaları'ndaki sarı noktalar. Potasyum-Argon radyoaktif tarihlendirme yöntemi sayesinde ölçebildiğimiz üzere, bu adaların en eskisi olan ve en kuzeybatıda bulunan Kure Mercanadası (Atolu) 28 milyon yıl önce, en güneydoğuda bulunan ve en genç ada olan Hawai'i ise sadece 400.000 yıl önce yükselmiş adalardır. Ancak dinozorlar, günümüzden 65 milyon yıl önce soyu tükenmiş bir canlı grubudur. Bu durumda buradan nasıl dinozor fosilleri çıkabilir?

Termodinamik, ısının dinamiğini, yani çeşitli kuvvetler altında ısının hareketini çalışan bir bilim dalıdır. Ama termodinamik, sadece ısının hareketiyle ilgilenmez: ısı, iş, sıcaklık gibi kavramların; enerji, radyasyon ve maddenin fiziksel özellikleriyle ilişkisini araştırır.^[1] Bu bakımdan termodinamik, çok temel bir fizik ve mühendislik sahasıdır.

Saha, 19. yüzyılda fizikçiler ve mühendisler, buhar motorlarının verimliliğini artırmaya çalışırken doğdu ve insan medeniyetinin gidişatındaki hemen her şeyi değiştirdi:^[2] Örneğin içten yanmalı bir motorlar, buzdolapları, kaloriferler, klimalar, enerji santralleri, kısaca enerji transferiyle çalışan hemen her mühendislik ürününü, termodinamik sahasındaki çalışmalara borçluyuz.

Dünya, o gün tarihinin en büyük terör saldırısıyla sarsılırken yaşananlara an be an TV’den tanıklık eden çoğu kişi ortak düşünceyi paylaşıyordu: “Bir daha hiçbir şey eskisi gibi olmayacak!”

Böyle düşünenler haklı çıktı. Dünya dengeleri sarsıldı. Sarsıntı ve yan etkileri hala devam ediyor.