Toryum Yakıtlı Reaktörler: Toryum Doğada Ne Sıklıkla Bulunur? Dünyanın En Zengin Toryum Yatakları Nerede?

Toryum, daha önceden detaylıca anlattığımız gibi "Th" sembolü ile gösterilen ve periyodik cetvelin 7. periyodunun aktinitler grubunda yer alan bir kimyasal elementtir. Toryum, nükleer reaktörlerde yakıt olarak değil, yakıt kaynağı ("verimli malzeme") olarak kullanılabilir. Bu şekilde hafif su reaktörleri, ağır su reaktörleri, yüksek sıcaklıklı gaz reaktörleri, sodyum soğutmalı hızlı reaktörler ve erimiş tuz reaktörleri üretmek mümkündür.^[1] 1960'lı ve 70'li yıllardan beri toryumdan faydalanan reaktör sayısı neredeyse yok denecek kadar azalmıştır ve bu nedenle bu konudaki deneyim de eksilmiştir.

Dünya çapındaki uranyum kaynaklarının sınırlı olduğuna yönelik olan ve 1960'larda yükselişe geçen endişeler, yakıt olarak toryumu kullanan reaktörlere olan ilgiyi doğurmuştur; çünkü ileride bir gün uranyum rezervleri tamamen tükendiğinde, toryumun verimli bir malzeme olarak uranyum üretmekte kullanılabileceği öngörülmüştür. Ne var ki sonradan yapılan çalışmalar, çoğu ülke için uranyumun nispeten bol olduğunu ortaya koydu ve bu nedenle toryum yakıt döngüsüyle ilgili araştırmalar giderek azaldı. 2000'li yıllardaysa daha verimli ve düşük atıklı nükleer reaktörler inşa etme hedefleri ve nükleer proliferasyonu (özellikle de nükleer silah üretimini) zorlaştırması gibi nitelikleri dolayısıyla toryuma olan ilgi yeniden artışa geçmiştir.^[2]

Toryum, Türkiye de dahil birçok coğrafyada "mucize yakıt" olarak sunulmaktadır; ancak bu tür konularda her zaman olduğu gibi, iş, o kadar tek taraflı değildir. Örneğin 2011 yılında MIT tarafından yapılan bir çalışmada, toryum yakıt döngüsünün yaygınlaşmasını önleyici hiçbir faktör olmamasına rağmen, hafif su tasarımlı reaktörlerin yaygınlığı dolayısıyla toryum yakıtlı reaktörlerin pazar payının yakın veya orta vadede artması beklenmemektedir.^[3] Günümüzde toryumdan faydalanan aktif nükleer santral sayısı yok denecek kadar azdır.

Bunun nedenlerinden biri, nükleer reaktörlerle atom bombaları arasındaki sıkı ilişkidir:^[4] Özellikle de nükleer santrallerin üretiminin erken evrelerinde amaç, enerji üretiminden çok, atom bombası üretimi konuusunda sağladığı avantajlardı. Uranyum yakıtla çalışan santrallerde yan ürün olarak üretilen plütonyum, atom bombası üretiminde kullanılan çok önemli bir malzemedir; ancak toryum yakıt döngüsünde plütonyum üretilmez. Toryum yakıt döngüsünü çok daha güvenilir kılan bu ilginç özellik, aynı zamanda toryum santrallerinin önündeki kritik bir engeldir: Hem enerji hem "savunma" sahalarına aynı anda yatırım yapmak mümkünken, sadece enerji amaçlı bir yatırım ekonomik olarak çekici değildir ve bu nedenle, yukarıda sözünü ettiğimiz analizin de gösterdiği üzere, hele ki giderek kutuplaşan dünyada toryum yakıt döngüsünden faydalanan reaktörlerin inşası (veya en azından yaygınlaşması) pek olası gözükmemektedir.

Ancak toryum reatörlerinin önündeki asıl engel nükleer bomba tutkusundan ziyade ekonomik problemlerdir: Toryum, çok etkili bir nötron emici (bir nevi "nötron zehirleyici") olduğu için, toryumdan faydalanan reaktörlerde daha da fazla zenginleştirilmiş uranyum kullanmak gerekmektedir. Bu kritik ekonomik problem, toryumdan faydalanan reaktörlerin pratik olarak var olamamasına sebep olmuştur.^[5]

Nükleer Reaktörlerde Yakıt Olarak Toryum

Toryum-231 izotopu, toryum yakıt döngüsüyle çalışan nükleer reaktörlerde yakıt olarak kullanılabilir; ancak bu izotop çok nadir bulunur ve dolayısıyla nükleer zincir tepkimesi başlatabilmek için kullanışlı değildir. Bunun yerine, toryum-232 izotopu yakıt potansiyeline sahiptir. Aslında toryumun kendisi iyi bir yakıt değildir; daha ziyade verimli malzeme (İng: "fertile material") olarak bilinir, yani yakıt olarak kullanılabilecek maddelere, özellikle de uranyum-233 atomuna dönüşebilecek yapıdadır:

$n{+}_{90}^{232}\text{Th}{\to }_{90}^{233}\text{Th}\stackrel{{\beta }^{-}}{\to }{}_{91}^{233}\text{Pa}\stackrel{{\beta }^{-}}{\to }{}_{92}^{233}\text{U}$

Bir toryum reaktöründe toryum-232, bombardımana tutulduğu nötronları absorbe ederek uranyum-233 izotopuna dönüşür. Bu mekanizma, uranyum-238 atomlarının nötron emilimi yoluyla plütonyum-239'a dönüştürüldüğü mekanizma ile çok benzerdir. Reaktörün tasarımına bağlı olarak, üretilen uranyum-233 ya hemen üretildiği yere (in situ) tepkimeye girer ya da kimyasal olarak ayrıştırıldıktan sonra yakıta dönüştürülür.

Bugüne kadar toryum yakıt döngüsünden faydalanan reaktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Amerika Birleşik Devletleri
• Dresden Ünite 1: 1960-1978 yılları arasında aktif olan ve 197 MW gücündeki bu kaynar su reaktörü, köşe çubukları olarak ThO₂ kullanmıştır.
• Peach Bottom: 1966-1972 yılları arasında aktif olan ve 40 MW gücündeki bu deneysel prizmatik blok yüksek sıcaklık gaz reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• Fort St. Vrain: 1976-1989 yılları arasında aktif olan ve 330 MW gücündeki bu prizmatik blok yüksek sıcaklık gaz reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı Erimiş Tuz Reaktörü: 1964-1969 yılları arasında aktif olan ve 7.5 MW gücündeki bu erimiş tuz reaktörü, sıvı florürden faydalanmış bir toryum reaktörüydü.
• BORAX-IV & Elk River İstasyonu: 1963-1968 yılları arasında aktif olan ve ilki 2.4 MW, ikincisi 24 MW gücündeki bu yüksek sıcaklık gaz reaktörleri, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• Shippingport: 1977-1982 yılları arasında aktif olan ve 100 MW gücündeki bu hafif su kuluçka reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³³U kullanmıştır.
• Indian Point 1: 1962-1980 yılları arasında aktif olan ve 285 MW gücündeki bu basınçlı su reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³³U kullanmıştır.
• (Batı) Almanya
• Arbeitsgemeinschaft Versuchsreaktor (AVR): 1967-1988 yılları arasında aktif olan ve 15 MW gücündeki bu deneysel çakıl yatağı yüksek sıcaklık gaz reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• THTR-300: 1985-1989 yılları arasında aktif olan ve 300 MW gücündeki bu yüksek sıcaklık gaz reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• Lingen: 1968-1973 yılları arasında aktif olan ve 60 MW gücündeki bu kaynar su reaktörü, test yakıtı olarak (Th,Pu)O₂ peletlerinden kullanmıştır.
• Birleşik Krallık (ve ayrıca İsveç, Norveç ve İsviçre)
• Dragon (OECD-Euratom): 1966-1973 yılları arasında aktif olan ve 20 MW gücündeki bu deneysel mandallı blok (İng: "pin-in-block") tasarımlı yüksek sıcaklık gaz reaktörü, sürücü yakıtı olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• Hollanda
• Keuring van Elektrotechnische Materialen te Arnhem (KEMA): 1974-1977 yılları arasında aktif olan ve 1 MW gücündeki bu sulu homojen süspansiyon reaktörü yakıt olarak toryum ve fazlasıyla zenginleştirilmiş uranyum kullanmıştır.
• Petten: 2024 yılında aktive olması beklenen bu yüksek akı reaktörünün toryumdan faydalanması beklenmektedir.
• Kanada
• NRX & NRU: İlki 1947, ikincisi 1957'de aktif olan ve sırasıyla 20 MW ve 200 MW gücünde olan bu malzeme test reaktörleri yakıt olarak toryum ve ²³⁵U kullanmıştır.
• Hindistan
• CIRUS, DHRUVA ve KAMINI: 1960 yılında inşa edilen ve 2010 yılında deaktive edilen CIRUS haricinde halen aktif olan bu reaktörler (sırasıyla 40 MW, 100 MW ve 30 kW) toryum ve ThO₂ kullanmışlardır.
• KAPS 1 &2; KGS 1 & 2; RAPS 2, 3 & 4: 1980 yılında deaktive olan RAPS 2 haricinde operasyonlarına devam eden, 220 MW gücündeki bu basınçlı ağır su reaktörleri, başlangıç sonrasında ilk çekirdeğin nötron akı düzleşmesi için ThO₂ peletlerden faydalanmaktadır.
• Hızlı Kuluçka Test Reaktörü (FBTR): 1985 yılında inşa edilen ve halen aktif olan, 40 MW gücündeki bu sıvı metal hızlı kuluçka reaktörü ThO₂ yapılı blanketlerden faydalanmaktadır.

Toryum Yakıtın Avantajları

Birazdan daha detaylıca göreceğimiz gibi toryum, uranyumdan daha bol bulunan bir element olduğu için toryumla çalışan reaktörlerin uranyum reaktörlerine üstünlüğü vardır.

Verimlilik

Toryum bazlı yakıtlar, reaktör ve depo performansını iyileştiren, daha uygun fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir. Her şeyden önce toryum, çok daha yüksek bir enerji yoğunluğuna sahiptir: 1 ton toryumdan elde edilebilecek enerjinin, 35 ton uranyumdan elde edilecek enerjiye denk olduğu hesaplanmaktadır.^[6] Ayrıca modern reaktörler yakıt olarak kullandıkları uranyumun %1'inden azını gerçekten enerjiye dönüştürebilirken, bir toryum reaktörü yakıtının %99'unu kullanabilir (ama bu devasa fark, kuluçka reaktörlerde neredeyse kalmayacak düzeyde kapanmaktadır).^[7]

Fiziksel ve Kimyasal Avantajlar

Ayrıca toryum dioksit (ThO₂), en yaygın reaktör yakıtı olan uranyum dioksit (UO₂) ile karşılaştırıldığında daha yüksek bir erime noktasına, daha yüksek termal iletkenliğe ve daha düşük termal genleşme katsayısına sahiptir. Toryum dioksit ayrıca kimyasal olarak da daha stabildir ve uranyum dioksitin aksine kendiliğinden oksitlenmez.

Nükleer Proliferasyon Direnci

Toryum, hafif su reaktörlerinde kullanıldığı müddetçe nükleer silaha dönüştürülebilirliği daha zordur.^[8] Bunun ana nedeni, toryum yakıttan üretilen ²³³U atomlarının ciddi miktarda ²³²U ile kontamine olmasıdır. Uranyum-232 ve uranyum-233 atomlarını birbirinden kimyasal olarak ayırmak mümkün değildir ve yoğun bir gama ışıması saçan bozunma ürünlerine sahiptir. Bu yüksek enerjili fotonlar, çok ciddi bir radyasyon riskine sahiptir ve bu nednele de ayrıştırılmış uranyumun uzaktan manipüle edilmesini gerektirir. Bu da bu tür atıkların uzaktan teşhis edilebilmesini kolaylaştırır ve denetimsiz nükleer proliferasyonu zorlaştırır.

Ancak erimiş tuz reaktörleri için aynısı söylenemez.^{[9], [10]} 1960'larda geliştirilen erimiş tuz reaktörleri, katı yakıt çubukları yerine toryum içerikli sıvı nükleer yakıtlar kullanmaktadır. Bu reaktörlerin, mevcut alternatif teknolojilerden daha verimli olduğu ve erime-tipi kazalara daha kapalı olduğu iddia edilmektedir. Özellikle de Çin gibi ülkeler, katı toryum bazlı yakıtlar kullanan, yüksek sıcaklıkta gaz soğutmalı reaktörler gibi küçük ve modüler reaktörler geliştirmektedirler.^[10]

Atık Güvenliği

Toryum reaktörlerin tehlikeli aktinid atıkları da daha düşüktür. Nükleer fisyon, sadece birkaç günden 200.000 yıla kadar sürebilen yarılanma ömrüne sahip radyoaktif fisyon atıkları üretir.

Geleneksel uranyum bazlı reaktörlerde üretilen nükleer yakıtların, yaklaşık 1000 yıl ila 1 milyon yıl arasındaki uzun vadeli radyolojik tehlikesi, plütonyum ve diğer küçük aktinitlerden kaynaklanmaktadır. Bu sürelerden sonra, uzun ömürlü fisyon ürünleri yeniden önemli bir riske dönüşebilmektedir. Örneğin ²³⁸U'un tek bir nötron yakalaması, uranyum-ötesi elementler (örneğin plütonyum, amerisyum, küriyum, vs.) üretmek için yeterlidir, oysa ²³²Th ile bunu yapmak için genellikle 5 yakalama gereklidir. Toryum çevrimli yakıt çekirdeklerinin %98-99'u ²³³U veya ²³⁵U izotoplarına ulaştığında fisyona uğrar, bu nedenle uzun ömürlü uranyum-ötesi elementlerden daha az miktarda üretilir.

Bazı toksisite çalışmalarına göre toryum döngüsü, tehlikeli aktinit atıklarını tamamen geri dönüştürebilecek ve yalnızca fisyon ürünü atıkları oluşturacak niteliktedir.^[11] Örneğin bir toryum reaktöründen çıkan atık, aradan 100 yıl geçtikten sonra, aynı güçteki bir hafif su reaktöründe kullanılan düşük miktarda zenginleştirilmiş uranyum atığından daha az toksik olabilir (özellikle de 10.000+ yıl toksisitesi diğer reaktör yakıtlarından daha düşüktür). Diğer çalışmalarda, toryum reaktörlerinde de bazı aktinit kayıpları olduğu varsayılmıştır ve toryum reaktörlerinde uzun vadede atık radyoaktivitesine hakim olan unsurun aktinitler olduğu gösterilmiştir.^[12]

Tüm bu nedenlerle toryum, uranyum-ötesi element oluşumunu en aza indirmek ve plütonyum tahribatını en üst düzeye çıkarmak için karışık oksit (MOX) yakıtlarında uranyuma potansiyel olan, ilgi çekici bir alternatiftir.^[13]

Toryum Yakıtın Dezavantajları

Diğer yakıtlar gibi toryum da sorunsuz değildir; çözülmesi gereken belli problemlere sahiptir.

Fiziksel Problemler

Uranyumun aksine toryum, doğadaki 21 tek çekirdekli ("mononüklidik" veya "monotopik") elementten biridir. Tek çekirdekli elementler, uranyum-233, uranyum-235 veya plütonyum gibi çok çekirdekli izotopların aksine fisyon için elverişli değillerdir ve yakıt olarak kullanılabilmek için bu diğer izotoplara muhtaçtırlar.

Ayrıca toryumun sinterleme (İng: "sintering") sıcaklığı, yani katı yakıt üretimini mümkün kılmak için maddenin erimeksizin çıkarılması gereken sıcaklığı 550 derece daha yüksektir. Bunlar dolayısıyla toryum yakıt üretimi, uranyum yakıt üretiminden daha zor tekniklere dayanmaktadır.

Toryumun kimyasal olarak atıl olması da onu işlemeyi oldukça zorlaştırmaktadır. Ancak bu sorun, sıvı yakıtlı reaktörler sayesinde çözülebilmektedir.

Bir diğer problem, toryum-uranyum döngüsü sırasında üretilen uranyum-233'ün tellür-208'e bozunumu sırasında saçılan gama ışınlarının 2.6 MeV gibi yüksek bir enerji seviyesinde olmasıdır (benzer şekilde bizmut-212 ara ürünü de sorun yaratmaktadır). Bu tür gama ışınlarını kalkanlamak çok zordur; dolayısıyla çok daha pahalı ekipmanları ve yüksek deneyimi beraberinde getirmektedir.

Kimyasal Problemler

Fiziksel problemlere ek olarak toryumun nötron ekonomisi de daha zayıftır. Örneğin toryum-232'nin uranyum-233'e dönüşüm aralığı da görece uzundur. Uranyum-233 kullanımında oluşan neptünyum-239 izotopunun yarı ömrü sadece 2-3 gün kadarken, protaktinyum-233'ün yarı ömrü 27 gün civarıdır. Dolayısıyla toryum reaktörlerinde bol miktarda protaktinyum-233 birikir. Protaktinyum-233, nihayetinde uranyum-235'e dönüşüyor olsa da bunun gerçekleşebilmesi için 2 adet nötron absorbsiyonu gerekir ve bu nedenle prtoaktinyum-233 de önemli bir nörton emicisidir. Bu da nötron ekonomisini zayıflatmaktadır.

Agora Bilim Pazarı

"James Webb: Golden Hexagons" T-Shirt

Evrenin Derinliklerine Açılan Pencere: James Webb!
İnsanlığın uzaya bakışını kökten değiştiren James Webb Uzay Teleskobu, şimdi stilinle buluşuyor. Bu tasarım, evrenin en uzak köşelerine ışık tutan bu devrim niteliğindeki teleskopa bir saygı duruşu niteliğinde. Galaksiler, yıldız doğumları ve bilinmeyen dünyalar… Hepsi bu tişörtle birlikte hayal gücünün bir parçası oluyor. %100 pamuklu kumaşıyla konfor sunarken, kaliteli baskısıyla uzun ömürlü kullanım sağlar. Bilime, uzaya ve keşfetmeye gönül verenler için tasarlanmış bu tişörtle hem tarzını hem de merakını yansıt!

Bilgiler ve Uyarılar:

1. Renk Bilgileri: Tişört beyaz ve siyah olarak üretilebilmektedir.
2. Beden Bilgileri: Stokta kalan ürünlerimiz arasından dilediğiniz bedeni seçebilirsiniz. Tişörtlerle ilgili beden bilgisi almak ve ölçüleri öğrenmek için buraya tıklayınız.
3. Cinsiyet Bilgileri: Bu ürünümüz unisex üretilmektedir ve her cinsiyete uygundur.
4. Kargo Bilgileri: Bu ürün sipariş alındıktan sonraki 2 iş günü içinde postalanacaktır. Kargo yöntemimiz hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
5. Kumaş Bilgileri: Bu ürün %100 pamuktur.
6. Yıkama/Ütü Bilgileri: Tişörtler üzerindeki görsellerin korunması için tişörtlerin ters yüz edilerek yıkanması ve ütülenmesi tavsiye edilir. Siyah tişörtlerin en fazla 30 derecede yıkanması gerekmektedir.
7. İade/Değişiklik Bilgileri: Lütfen sipariş vermeden önce iade ve ürün değişikliği ile ilgili bilgilendirmemizi okuyunuz.

Devamını Göster

₺499.90

Satın Al Tüm Ürünler

Ayrıca uranyumla eşit miktarda nötron emilim verimliliğine erişebilmek için toryumun daha yüksek sıcaklıklara çıkarılması gerekmektedir. Özellikle de güncel nükleer reaktörlerinin ezici çoğunluğunun hafif su reaktörleri olduğu düşünülecek olursa, bu tür reaktörlerde elde edilen nötron verimliliği seviyeleri toryumu henüz ekonomik bir alternatif hâline getirememektedir.

Son olarak toryum, uranyum-plütonyum ile çalışan hızlı reaktörlerde yeterince etkili bir yakıt değildir. Her ne kadar yavaş nötron rejiminde uranyum-233 muhteşem bir yakıt olsa da, hızlı spektrumda çalışan yaygın reaktörlerde uranyum-235 veya plütonyum-239'un yanına bile yanaşamaz. Dolayısıyla nötron ekonomisinin kusuruz işlemesi gereken reaktörlerde toryum ideal değildir.

Deneyimsizlik

Daha önceden de ele aldığımız gibi nükleer enerji güvenliği, büyük ve şaşmaz bir liyakat ve yönetim gerektirmektedir. Toryumdan faydalanan reaktörlerle ilgili en büyük sıkıntı, bu tür reaktörlerin neredeyse 50 yıldır kullanılmamış olması ve dolayısıyla bu alandaki donanımın yitirilmiş olmasıdır.^[14] Nükleer reaktörler müthiş bir deneyim ve uzmanlık gerektirdiği için, tekrardan toryumun bu reaktörlerin işleyişine dahil edilmesi pek kolay gözükmemektedir (ve oldukça maliyetli de olabilir). Modern çağda bu reaktörlerin bakım maliyetleri de bilinmediği için birçok devlet, kurum ve kuruluş bu tür bir belirsiz bir yatırımdan uzak durmaktadır.^[6]

Toryum Ne Kadar Yaygın?

Toryum içerikli kayalar, Dünya'nın bütün kıtalarında mevcuttur.^[15] Bu toryum konsantrasyonlarını tespit etmek için gama ışını spektroskopisi kullanılır. Buna göre, yeryüzündeki toprağın ve kayaların önemli bir bölümünde eser miktarda (yaklaşık milyonda 6 parça) toryum, torit (ThSiO₄), torianit (%88 ThO₂ + %12 UO₂), monazit (%2.5 kadarı toryumdur), allanit (%0.1-2'si toryumdur) ve zirkon (%0.4 kadarı toryum olabilir) olarak bulunmaktadır.^[16]

Toryum, yerkabuğunda bulunan bütün uranyum izotoplarının toplamından birkaç kat daha fazla bulunur. Örneğin sadece toryum-232 izotopu, sadece uranyum-235 atomundan birkaç yüz kat daha yaygındır. Yapılan tahminlere göre, 30 milyar kere milyar ton kütleye sahip olduğu hesaplanan yer kabuğunda, 120 trilyon ton kullanılabilir toryum ile, çok daha fazla miktarda kullanımı daha zor orta-düşük konsantrasyonlarda toryum bulunmaktadır.^{[17], [18], [19]}

En Zengin Toryum Rezervleri Nerede?

2005 yılında Uluslararası Atomik Enerji Ajansı'nın yaptığı tahminlere göre yeryüzündeki en zengin toryum kaynakları şöyledir (var olduğu ve çıkarılabileceği bilinen ton miktarı + potansiyel olarak keşfedilmesi beklenen ek yüzdelik miktar):^[20]

• Hindistan: 510.000 + %21
• Avustralya: 489.000 + %19
• Amerika Birleşik Devletleri: 400.000 + %13
• Türkiye: 344.000 + %11
• Venezüela: 302.000 + %11
• Brezilya: 302.000 + %10
• Norveç: 132.000 + %4
• Mısır: 100.000 + %3
• Rusya: 75.000 + %2
• Grönland: 54.000 + %2

Wikimedia

2020 yılında Dünya Nükleer Birliği tarafından yapılan güncel hesaplar ise, ülkelerin sahip olduğu minimum toryum rezervlerini şu şekilde sıralamıştır (ton):

• Hindistan: 1.070.000
• Brezilya: 632.000 ton
• Avustralya: 595.000 ton
• Amerika Birleşik Devletleri: 595.000
• Mısır: 380.000
• Türkiye: 374.000
• Çin: 300.000
• Venezüela: 300.000
• Kanada: 172.000
• Rusya: 155.000
• Dünya Toplamı: 6.390.400

Ay'daki Toryum Rezervleri

Gama ışını spektroskopisi kullanılarak Ay'da yapılan incelemeler, Ay'ın Dünya'dan yana bakan yüzünde toryumca zengin kayaçlar bulunduğunu göstermiştir. Ay'ın Dünya'dan uzak olan (sözde "karanlık") tarafında görece daha az miktarda toryum bulunmaktadır.

Wikimedia

Ayrıca toryum, Ay ile ilgili ilginç bir gizeme de ev sahipliği yapmaktadır. Ay'ın Dünya'dan uzak tarafında Compton-Belkovich Toryum Anomalisi denen bir durum tespit edilmiştir: Buna bir "anomali" denmesinin nedeni, bu toryum birikiminin 1 milyar yıl öncesine ait volkanik bir komplekste keşfedilmiş olmasıdır; ne var ki Ay'daki volkanik faaliyetin 3-4 milyar yıl kadar önce sonlandığı bilinmektedir.^[21] Bu konudaki araştırmalar devam etmektedir.

Wikimedia

Sonuç

Her ne kadar halk arasında bütün sorunları bir anda çözüverecek bir deus ex machina arzulanıyor olsa da bilimde yaygın olarak bilinen bir gerçek vardır: Hiçbir yakıt kusursuz değildir. Toryum da istisna değildir ve bütün çekici özelliklerine rağmen, başa çıkılması gereken dezavantajları mevcuttur. Her ne kadar toryum savunucuları, erimiş tuz reaktörleri ve sıvı florür toryum reaktörleri gibi teknolojilerin, toryumun dezavantajlarını ortadan kaldıracağını ileri sürseler de bugüne kadar bu şekilde sıvı yakıt kullanan sadece iki adet reaktör inşa edildiği için (her ikisi de Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı tarafından yapılmış Uçak Reaktör Deneyi ve Erimiş Tuz Reaktör Deneyi), bu iddiaların doğruluğunu test etmek kolay değildir. Bu nedenle bilim insanları ve mühendisler, canla başla çalışarak tüm bu zorlukların üstesinden gelebilecek teknikleri geliştirmeye çabalamaktadırlar.

Ne olursa olsun, genel olarak insanlığın veya belli bir ülkenin kurtuluşunu tek bir kurtarıcıya bağlamak güvenli ve rasyonel bir politika değildir; toryumun da bu konuda "örtülmüş kahraman" olarak pazarlanmasında bir fayda yoktur. Toryum da dahil olmak üzere kimyanın ve bilimin topyekûn olarak geliştirilmesi ve bilimin her alanında çalışmalar yapacak kişilere istihdam sağlanması süreğen kalkınma ve medeniyetin ilerleyişi açısından hayatidir.