Hukuk, toplumsal hayatımızı düzenleyen ve uyulması kamu kuruluşlarınca desteklenen kural/kanun(lar) bütünüdür. Çocuk hukuku ise, hukukun ve kanunların çocuklara özgü düzenlenmesini sağlayan hukukun alt dalıdır.

Çocuk; duyarlı, masum, bağımlı ve gelişmekte olan bir insan varlığıdır; aynı zamanda meraklı ve umut dolu bir canlıdır. Çocuk dönemini, oynayarak, öğrenerek ve kendisini geliştirerek ilerlerse hem kendisi mutlu olur hem de ileride ki yaşamlar için huzur ve mutluluğuna katkıda sağlar. Bu nedenle, bir ülkeyi geliştirmek, barış ve huzur içinde yaşamak isteniliyorsa çocukların sağlıklı büyümelerine katkıda bulunulmalı, aynı zamanda yetenekleri ve ilgi alanları doğrultusunda eğitimler sağlanmalıdır. Çocuğun korunması, onun “bir insan” olarak sevgi ve şefkate lâyık olmasının yanı sıra, toplumun da bir parçası olması fikrine dayanır (İnan, 1968).

Bilim, etik kaygılar dikkate alınmadığı durumlarda çok tehlikeli olabilir ve amacından kolayca sapabilir. Bilimsel metodları kullanan bilim insanları, etik ihlalleri temel almadıkları durumlarda korkunç deneyler ve ihlaller yapabilirler. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana, bilimi ve toplumu bilimsel araştırmalarda kötüye kullanılan deneyler, sahte araştırma raporları, mesleki kıskançlık, rekabet veya bilimsel fonların kötüye kullanılması gibi suistimallerden korumak için çok sayıda etik düzenleme geliştirilmiştir. Çeşitli bilimsel birlikler, dernekler, akademiler, üniversiteler ve bilimle ilgili diğer kurumlar, biçim ve içerik açısından geniş bir çeşitlilik ortaya koyan etik standartları benimsemiştir. Bazıları genel etik davranış ve sorumluluk ilkelerine dayanır, diğerleri disiplinlere özgü mesleki görevlere atıfta bulunur.

Bilim; sonsuz bir arayış ve merak, bilinmeyen sulara yapılan zorlu ve tehlikeli yolculuk, içinde yaşadığımız evreni anlamak ve bilmek için girişilen bir sorgulamadır. İnsanı en uzak kıtalara, vahşi yerlere, Ay'a bile götürmüştür bu arayış.

Ülkemizdeki felsefeci ve epistemologların büyük bir kısmı epistemoloji tarihi ile ilgilenmeye eğilimli gibi duruyor. Bu durumun doğal bir sonucu olarak çağdaş epistemolojiye dair temel metinlerin büyük bir kısmı hala dilimize çevrilmemiş durumdadır. Bu nedenle çağdaş epistemolojiye dair Türkçe literatür taraması yaptığımızda birçok kavramın Türkçeleştirilmesinin hala bir hayli zor olduğunu fark edeceksinizdir. Lütfen bu çalışmamızı okurken bu hususu aklınızda bulundurunuz.

Bu yazı sürekli güncellenecek olup çağdaş epistemolojiye ilgi duyan okuyucular ve genç felsefecilere bir izlek sunmak amacıyla Öncül Analitik Felsefe Dergisi yazarlarından Taner Beyter, Zeynep Vuslat Yekdaneh ile Asım Dilmaçünal tarafından hazırlanmıştır. İçeriğimizde hem çağdaş epistemoloji ile temas etmek adına bazı temel kavramlar ile yaklaşımları tanıtmak hem de uygun Türkçe karşılıklarını tespit etmek istedik. Bazı kavramların ve kelimelerin Türkçe karşılığının hatalı olduğunu düşünüyorsanız lütfen bize ulaşarak görüş bildirin.

Ispanak bitkisi yüksek miktarda demir içerir ve hatta kırmızı etle (sığır bonfilesi) karşılaştırıldığında ıspanağın 100 gramında yaklaşık olarak 2,6 mg demir, kırmızı etin 100 gramında ise yaklaşık olarak 2,5 mg demir bulunur. Sorun, ıspanaktaki demirin vücudumuz tarafından emiliminin %1,7 iken etteki demirin emiliminin %20 olmasıdır. Yani, 100’er gram ıspanak ve et yediğimizde ıspanaktan alacağımız demir miktarı 0,044 mg iken etten alacağımız demir miktarı 0,5 mg'dır. Ispanak, yine de pek çok besin türüne göre iyi bir demir kaynağı olsa da sanıldığı kadar değildir.

Ispanağın çok iyi bir demir kaynağı olduğunu sanmamızın en büyük nedenlerinden biri Temel Reis'tir.

Karanlık bir odanın penceresinden önünüzdeki çalılığa baktığınızı düşünün. Çalılığın arasında bir şekil fark ettiniz ve bu şeklin bir dinozor olduğunu düşünmeye başladınız. Görmüş olduğunuz objenin bir dinozor hologramı olmadığını veya başka bir eşyayı bir dinozora benzetmediğinizi nereden bilebilirsiniz? Gerçekten bir dinozorun çalılığın içinde olduğundan nasıl emin olabilirsiniz?

Diyelim ki yanılıyoruz ve karşımızda bir dinozor olmadığı halde dinozor olduğunu kabul etmiş olalım. Bu yanlış kabulün nedeni dışarıdan zihnimize etki eden şeylerle mi (ortamdaki ışığın saydamlığı, tüketilen ilaç vb.) yoksa bizzat bizim zihinsel süreçlerimizle mi ilişkilidir?

İnsanlar, örüntü arayan hayvanlar olması dolayısıyla, hiçbir şey olmayan yerlerde bile örüntüler tespit etmeye meyillidir. Biz, aynı zamanda bir şeyleri sınıflandırmayla da çok ilgiliyiz. Muhtemelen hayata bu şekilde "kategorik bir şekilde" yaklaşmak, bilişsel olarak kolayımıza geldiği için... Eğer her bir yaprağı ayrı bir varlık gibi algılasaydık ve sadece "bir yığın yaprak" olarak göremeseydik, yaşayacağımız zorluğu düşünsenize!

Ama tabii ki bunun bir dezavantajı da var: Kategorilerimiz basit ve psikolojik olarak etkiye açık olduğu için yanlış yönlere gidebiliyoruz veya kompleks (ama gerçek olan) modelleri reddedebiliyoruz.