Neden bazı organizmalar (somon balığı, bambu bitkisi, birçok böcek türü ve tüm tahıl bitkileri) çoğalır çoğalmaz ölürken, diğerleri defalarca çoğalabilmektedir?

Birçok bitki ve hayvan türleri ilk üreme işleminden sonra ölümle sonuçlanan yaşam öykülerine sahiptirler. Bu duruma “semelparite” adı verilirken diğerine “iteroparite” (iteroparity) (art arda çoğalabilen yaşam türü) adı verilir. Bitki türleri için bazen monokarpi (monocarpy) ve polikarpi (polycarpy) terimleri semelparite ve iteroparite yerine kullanılmaktadır. Ancak, monokarpi bitkinin tümünü kapsamadan sadece ilk üreme işlemi gerçekleşen filizin ölümü için de kullanılabilmektedir.

Felsefe, ilk ortaya çıktığı andan itibaren farklı dönemlerde, farklı problemlerle uğraşmış, onların üzerine yoğunlaşmış ve problemleri çözmeye çalışmıştır. Bu problemlerden biri de din felsefesinin ana sorunlarından biri olan Tanrı'nın varlığı meselesidir. Bu sorunun farklı dönemlerde ön plana çıktığı ve konu ile ilgili soruşturma yapıldığı söylenebilmektedir. Özellikle Orta Çağ felsefesine bakıldığında bunun örnekleriyle sıkça karşılaşmak mümkündür. Bu dönemde birçok Tanrı kanıtlaması yapılmış, Tanrı'nın varlığı, felsefi olarak temellendirilmek istenmiştir. Anselmus'un ortaya koyduğu "Ontolojik Argüman" ve Thomas Aquinas'ın ortaya koyduğu "Kozmolojik Argüman" bunun en önemli örnekleridir.

Ontolojik argüman, kısaca, insanın zihninde, “en yüksek derecede mükemmel varlık” fikrinin olduğunu belirterek, aynı zamanda mükemmelliğin de varlığı gerektirdiğini söyleyerek Tanrı'nın varlığını temellendirme amacındadır. Bu görüş, elbette eleştiriye açıktır; insanın zihninde böyle bir kavramın olması, onun var olduğu anlamına gelmemektedir. Buna örnek olarak, varlığı gösterilemez bir kavram olan "adalet" idesi verilebilir.

Hani ara sıra "Bilim adamları bunu açıklayamadı!", "Bilim dünyası şokta!" minvalinde haberler çıkıyor, çoğunun altı boş çıkıyor, spekülasyona dayalı bilim basınımızın çok kötü çevirilerinden ibaret oluyor ya, işte böyle olmayan bir durumdan bahsetmek istiyorum size. Bu konuda hakikaten "Bilim dünyası suskun!" idi yakın zamanlara kadar.

Yeni Dünya kıtalarından gelen birçok endemik tür var biliyorsunuz. Kakaodan lamalara, pumalardan domatese kadar birçok canlının birkaç yüzyıla kadar yaşam alanı Amerika kıtalarıydı. Bunlardan biri de bizim tatlı patates olarak tanıdığımız Ipomoea batatas, Orta Amerika'nın yerli mahsülü. Radyokarbon verilerine göre en az 5000 yıldır kıtanın çiftçilerince üretilen bir tarım ürünü. Tüm Güney Amerika'da bilinip yemeklerde kullanılıyor, Peru'da "ceviche" denen bir deniz ürünü salatası çeşidinde, Arjantin'de tatlılarda, Şili'de haşlama usülü doğrudan bir öğünde afiyetle yeniyor. Hafifçe umami tat içerdiği ve bir bitkisel ürüne göre rekor düzeyde verimli bir enerji kaynağı olduğu için (hektar başına 70 bin kilokalorilik enerji üretimi) çok da seviliyor. Ayrıca suyu sıkılıyor ve coğrafî keşiflere dek Avrupalıların bir çeşit deniz sülüğünden nice zorluklarla ürettiği mor tekstil boyası bu sudan kolayca elde edilebiliyor.

İleri zekalılık; pek çoğumuzun imrendiği, sahip olmak istediği bir özelliktir. Akademik başarı, daha iyi iş imkânları, yüksek gelir gibi avantajlar gözümüzü boyar. Belki de bu yüzden yüksek IQ ile tetiklendiği düşünülen bazı rahatsızlıklardan pek çoğumuz bihaberiz. İleri zekânın hepimizin bildiği olumlu yanları olduğu gibi, içimizi ürperten bazı rahatsızlıklarla ilişkili olduğu da düşünülmektedir.

Farklı kurumlarda araştırmacı olarak görev alan 4 bilim insanının bir araya gelerek yürüttüğü bir çalışma, bize bu konuda ışık tutuyor. Yapılan araştırmada yüksek IQ sahibi insanların bir arada toplandığı MENSA adlı kuruluşun Amerikan üyelerinin psikolojik ve fizyolojik durumları gözden geçirilmiştir. Hazırlanan ankette, ileri zekalı insanlara bazı hastalıklarla ilgili tıbbi geçmişleri ve şüpheleri sorulmuştur. Bu hastalıkların arasında ruh hali bozuklukları (depresyon, bipolar bozukluk ve distimi) anksiyete, obsesif kompülsif bozukluk, ADHD (dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu) ve otizm gibi fizyolojik ve psikolojik rahatsızlıklar yer alıyor. Ayrıca çevresel alerjiler, astım ve otoimmün hastalıklar da göz ardı edilmeyerek ankete eklenmiştir. 3715 kişinin cevapladığı anketteki oranlar Amerikan ulusal hastalık oranlarıyla kıyaslanmıştır.

Bütün hayvanların hayatında diğer canlılarla iletişim kurma becerisi kritik bir rol oynar. Güvelerin eşini nasıl etkilediklerini, tarla sincaplarının çevredeki yırtıcılar hakkında nasıl bilgi aktardıklarını ya da şempanzelerin egemenlik hiyerarşisindeki konumlarını nasıl sürdürdüklerini incelerken iletişim sistemleri de konuya dahil olur. Burada sizlere, iletişim sinyallerinin çeşitleri ve bunların rol oynadığı çeşitli işlevler hakkında bir ön bilgi sunacağız.

Hayvan iletişimi klasik olarak şöyle tanımlanır: