Montana'da Loki'nin Boynuzlarına Sahip Yeni Bir Dinozor Keşfedildi!

İskandinav mitolojisi ile Triceratops'un 78 milyon yıl önceki atasını birleştirdiğinizde ne elde edersiniz? Cevap: Çok şık boynuzlara sahip otobur bir dinozor.

Lokiceratops rangiformis adındaki yeni dinozor, Colorado Eyalet Üniversitesi öğretim üyesi Joseph Sertich ve Utah Üniversitesi profesörü Mark Loewen tarafından tanımlandı ve adlandırıldı.^[1] Bugün PeerJ dergisinde duyurulan dinozorun adını kabaca "Loki'nin rengeyiğine benzeyen boynuzlu yüzü" olarak çevirebiliriz.

Aynı zamanda Danimarka Evrim Müzesi'nin de bilim danışmanları olan çalışmanın başyazarları Loewen ve Sertich, yeni türe Lokiceratops rangiformis adını vermelerinin nedeninin fosilde kafatasının arkasındaki kemikten kalkan görevi gören "yaka" benzeri yapıda alışılmadık, kıvrımlı ve bıçak benzeri boynuzlar olması ve "yaka"nın tepesinde de rengeyiklerine benzer asimetrik boynuzlar bulunması olduğunu belirtiyor. Utah Doğa Tarihi Müzesi'nde paleontolog olan Loewen, fesatlık tanrısının tercih ettiği silaha atıfta bulunarak şöyle diyor:

Dinozorun artık Danimarka'da kalıcı bir evi var. Bu yüzden bir İskandinav tanrısını seçtik. Sonuçta kıvrımlı bıçaklarıyla gerçekten de Loki'ye benzemiyor mu?

Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü'nde paleontolog olan Sertich şöyle yorumluyor:

Bu, mutlu sonla biten hikayelerden biri. Yolculuğu birinin malikanesinde bitmek yerine herkesin inceleyebileceği, ziyaret ederken keyif alacağı ve fosilin sonsuza kadar korunacağı bir müzede son buldu.

Lokiceratops, 2019 yılında ABD-Kanada sınırının 3,2 kilometre güneyinde, kuzey Montana'nın çorak arazilerinde keşfedildi. Sertich ve Loewen, yemek tabağı büyüklüğünde hatta daha küçük parçalardan dinozorun yeniden inşa edilmesine yardım etti. Kafatasını bir araya getirdiklerinde fosilin yeni bir dinozor türü olduğunu fark ettiler.

6,7 metre uzunluğunda ve 5 ton ağırlığında olduğu tahmin edilen Lokiceratops, Kuzey Amerika'da şimdiye kadar bulunan sentrosaurin adı verilen boynuzlu dinozor grubunun en büyük üyesi. Boynuzlu dinozorlarda şimdiye kadar görülen en büyük yaka boynuzlara sahip olan yeni tür, akrabaları arasında karakteristik bir özellik olan burun boynuzlarına sahip değildir. Sertich, dinozorun bir replikasının sergilendiği Utah Doğa Tarihi Müzesi'ndeki tanıtım bülteninde şöyle anlatıyor:

Bu yeni dinozor, gerçekten tuhaf. Sentrosaurin başlıklarının sınırlarını zorluyor, bir sentrosaurinde şimdiye kadar görülen en büyük yaka boynuzlarına sahip. Bu kafatası süsleri, boynuzlu dinozor çeşitliliğinin kilit noktalarından biridir ve evrimsel seçilimin gösterişçi davranışlar yapabilmek adına Kretase ekosistemlerinin baş döndürücü zenginliğine katkıda bulunduğunu göstermektedir.

Sertich, dinozor boynuzlarını kuşların tüylerine benzetiyor. Kuşlar, kendi türlerini diğer kuş türlerinden ayırt etmek için tüy renklerini ve desenlerini kullanır:

Bu dinozorların boynuzlarının, kuşların gösteriş için yaptıklarına benzer bir işlevde olduğunu düşünüyoruz. Bunları ya eş seçimi ya da türlerini tanımak için kullanıyorlar.

Loki'nin Boynuzları Bize Dinozorlar Hakkında Ne Söylüyor?

Lokiceratops'un diğer dört dinozor türüyle aynı kaya katmanından çıkarılması, 78 milyon yıl önce Kuzey Amerika'nın batı kara parçası olan Laramidia'nın doğu kıyısı boyunca uzanan bataklıklarda ve kıyı ovalarında beş farklı dinozorun yan yana yaşadığını gösteriyor. Bu türlerden üçü yakın akrabaydı ancak bu bölge dışında bu türlere rastlanmadı. Sertich, şöyle anlatıyor:

Beş türün bir arada yaşaması, duyulmamış bir çeşitlilik. Tıpkı bugün Doğu Afrika ovalarında birçok boynuzlu toynaklılarla göreceğiniz gibi.

Sertich, bugün ABD'nin batısında dolaşan Kanada geyiği gibi geniş yelpazedeki büyük yabani memelilerin aksine, bu kadim hayvanların coğrafi olarak sınırlı olduğunu da ekliyor. Loki'nin keşfi, bu türlerin küçük bir alanda hızlı bir şekilde evrimleştiğine dair kanıt da sağlıyor. Bu süreç bazen kuşlarda görülür.

12 milyon yıl sonra Triceratops sahneye çıktığında, bölgesel farklılıklar Kanada'dan Meksika'ya kadar sadece iki boynuzlu dinozor türünde homojen hâle gelmişti. Sertich, bunun da muhtemelen daha homojen bir iklime yanıt olarak ortaya çıktığını belirtiyor.

Çalışma, dinozor çeşitliliğinin hafife alındığını gösteriyor ve boynuzlu dinozorların bugüne kadarki en eksiksiz soy ağacını sunuyor. Loewen şöyle bitiriyor:

Lokiceratops, boynuzlu dinozorların soy ağacındaki çeşitlilik ve ilişkiler söz konusu olduğunda sadece yolun başında olduğumuzu anlamamıza yardımcı oluyor.