Sıcak hava, duman ve nemden oluşan bir bulut kümesinin, uçakların uçtuğu mesafeye kadar ulaşması sonucu kendi yıldırımlarını yaratan bir yangın... Alevleri rüzgar ile bir o yana bir bu yana savrulan, dokunduğu yeri yakıp geçen, yangın koridorlarında bir an bile duraksamayan bir yangın... Hatta çok nadir görünen bir ateş girdabı...

ABD'nin Oregon eyaletinin güneyinde başlayan Bootleg Yangını'nın sebebi, aylar süren kuraklık ve Haziran 2021'de yaşanan kavurucu sıcaklardı. Bu yangın, ABD'nin 2021 yılının ilk yarısında karşılaştığı en büyük yangındı. Toplamda 138.000 hektarlık orman ve çimenlik alanı yaktı.

Yazının ana fikri: Elbette mutluluk ile ilgili birçok felsefi yorum, tutum, görüş vesaire olabilir ancak özellikle de günümüzde adından çok sık bahsedilen stoa felsefesi yazımızın hedefinde olacak. Merak etmeyin bu felsefenin gemi kazasından yola çıkan o epik hikayesine hiç değinmeyeceğim. Sahi gerçekten bu konudaki diğer yazılar sürekli felsefenin ortaya çıkışından bahsediyorlar, varlık ile yokluk arasındaki durumdan yola çıkarak stoa felsefesini anlatıyorlar ancak gelin ortaya nasıl çıktığını ve varlıklı bir yaşam ile yoksul bir yaşam arasındaki tutumları kenara bırakalım ve stoa felsefesinin hayatımıza ne kadar geniş bir alanda etki edebileceğine bakalım.

Stoa felsefesine göre bir harekette bulanacaksanız kendi iç mahkemenizin ardından bu harekete derhal geçmelisiniz. İçinde bulunduğun yanlış, tembel, güçsüz, kusurlu yaşamdan kurtulmak için takvimdeki bir günü veyahut gerçekleşmesi gereken başka bir olayı beklemeyi sürdürmek aslında sizin de erteleme konusunda hasta olduğunuzu ortaya çıkarır.

Bilim, inanılmaz yüksek başarıya sahip bir insan girişimidir. Bilimsel yöntem üzerine araştırma yapmak ise, işte bu başarıya ulaşmış faaliyetlerin farkına varma yolunda bir teşebbüstür. Sistematik gözlem ve deney, tümevarım ve tümdengelimle muhakeme, hipotez ve teorilerin oluşumu, test edilmesi, çoğu zaman bilimin karakteristik özelliği olarak tanımlanan faaliyetlerdendir. Bunların ayrıntılı olarak nasıl yürütüldüğü ise büyük ölçüde değişebilir. Ama bunun gibi karakteristik özellikler, sadece bazı meşru bilimsel yöntem veya yöntemler kullanan faaliyetlerin bilim olarak kabul edilmesi gerektiği durumlarda, bilimsel aktiviteyi bilimsel olmayandan ayırarak sınırlamanın (buna bilimde "demarkasyon problemi" denir) bir yolu olarak görülmüştür.^[1] Diğerleri ise, bilimde, sadece bilime özgü olan sabit ve yöntemsel bir alet takımı gibi bir şey olup olmadığını sorgulamıştır. Bazıları, natüralizm gibi bilimin doğası hakkında daha geniş tetkikleri kabul etmemenin bir parçası dahilinde tek bir yöntemin görüşüne ayrıcalık tanımayı, bazılarıysa prensipte herhangi bir kısıtlamayı reddeder (bkz. Plüralizm).^[2]

Bilimsel yöntem, bilgi, tahmin ya da kontrol gibi bilimin amaçlarından ve ürünlerinden ayırt edilmelidir. Yöntemler, bu hedeflere ulaşmanın araçlarıdır. Bilimsel yöntem, aynı zamanda, bilimsel metodun (yani bir yöntembilimin) belirli bir nitelendirmenin -nesnellik, tekrarlanabilirlik, basitlik veya geçmiş başarılar gibi kıymetli kılan şeylerin- arkasındaki değerleri ve gerekçeleri de içeren meta-yöntembilimden de ayırt edilmelidir. Metodik kurallar, yöntemi kontrol etmek için önerilmiştir. Bu kurallara uyan yöntemlerin verilen değerleri karşılayıp karşılamaması ise meta-yöntembilimsel bir sorudur. Son olarak yöntem, bir dereceye kadar, metotların uygulandığı ayrıntılı ve bağlamsal pratiklerden ayrıdır. Bu sonuncusu belli bir aralığa yayılabilir: örneğin özel laboratuvar teknikleri, tanımlamalarda ve akıl yürütmede kullanılan matematiksel formlar veya diğer özel diller, teknolojik veya diğer materyal araçlar, gerek diğer bilim insanlarıyla yahut gerek genel olarak halkla iletişim kurma ve sonuçları paylaşma yolları, ya da bilimin nasıl ve ne şekilde yürütüldüğüne ilişkin gelenekler, alışkanlıklar, dayatılan gelenekler ve kurumsal kontroller vb.

İnternet, günlük yaşamla o kadar iç içe geçmiştir ki, bu müthiş teknolojinin ne kadar olağanüstü bir başarı ve hazine olduğunu unutmak kolaydır. Sadece birkaç on yıl içinde, insanlığın bilgi birikiminin büyük bir kısmı toplu olarak yazıya döküldü ve internet bağlantısı olan herkesin erişimine sunuldu.

Ancak tüm bunlar sona ermek üzere. Yapay zekanın ortaya çıkışı, yazarların, sanatçıların ve diğer yaratıcıların insan kitlelerine ulaşmasını sağlayan karmaşık çevrimiçi ekosistemi yok etmekle tehdit ediyor.

1907'de tanımlanan ve şu ana dek 7 bireyin fosili bulunan Scleromochlus taylori, sahip olduğu özellikleriyle birçok bilim insanının aklını karıştırmıştı. Tanımlanmasının üzerinden bir asırdan fazla zaman geçmesine rağmen hala Scleromochlus hakkında bildiklerimiz kesin bilgiler değil. Ancak şu ana kadarki en güncel ve detaylı çalışma 2020'de S. Christopher Bennett tarafından yayınlandı ve Scleromochlus hakkında önceden kabul görmüş (Scleromochlus'un terozorların atası/kardeş türü olması, Scleromochlus'un koşucu olması, vb. gibi) bazı fikirler yeniden tartışıldı. Ne yazık ki Scleromochlus cinsi üzerine Türkçe bir yazı henüz yazılmamış. Biz bu yazımızda, Bennett'in makalesinde sunduğu yeni bulguları paylaşacağız ve Scleromochlus hakkında kapsamlı bilgiler sunacağız.

Fakat öncelikle, Scleromochlus cinsi nedir?

Hayatın erken dönemlerinde stres, ilerleyen dönemlerindeki depresyon vakaları açısından önemli bir risk faktörüdür. Öyle ki, çocukluğunda suistimale uğramış ya da ihmal edilmiş yetişkinler depresyon yaşamaya neredeyse iki kat daha yatkındır. 

Bu bağlantı üzerine yapılan bilimsel araştırmalar, olumsuz çocukluk deneyimlerinin ardından ortaya çıkan yükselmiş riskin, tehdit değerlendirme ve strese cevap oluşturma ile ilgili beyin devrelerinin duyarlılığının artması ile ilintili olduğunu ortaya çıkarmıştır. Yakın zamanda yapılan araştırmalar, bu strese duyarlılığın artması durumuna koşut olarak, beyinde ödül değerlendirme sürecinin zayıflamasına ve bireyin olumlu duygular yaşama kabiliyetinde azalmaya da sebep olabileceğini göstermeye başlamıştır.

Vücudumuzu oluşturan yapıların temelinde makromoleküller yer alır. Makromoleküller, monomerik alt birimlerin birbirlerine bağlanmasıyla oluşan, molekül ağırlığı oldukça yüksek olan polimerlerden meydana gelir. Canlı sistemlerindeki en önemli dört makromolekül; karbonhidrat, protein, yağ ve nükleik asitlerdir. Bunlar, hücrenin vazgeçilmez yapıtaşlarıdır; öyle ki, hücreyi bir binaya benzetirsek, binanın yapı taşları bu 4 makromolekülden ibaret olacaktır. Makromoleküller hücredeki metabolik olaylarda, hücre zarının yapısında, sinyal-uyarı iletiminde, yapısal destek sağlamada, canlı için hayati olaylarda gerekli enerjiyi sağlamakta ve bunun gibi birçok yerde görev alırlar.

Makromoleküllerin yapısında en fazla bulunan ve çeşitliliği sağlayan atom olan karbon atomu birçok atomla ya da kendisiyle (en çok da O, H ve N ile) çeşitli bağlar yaparak, yan yana dizilerek zincirler ve yeni bileşikler oluşturur. Bu bileşiklerden birisi de H ve C'nin oluşturduğu hidrokarbon bileşiğidir. Hidrokarbonlar yapılarına oksijeni de katarak canlı için en önemli organik maddelerden birisi olan şekerleri yani karbonhidratları oluşturur.

Pentagon'un yapay zekayı platformlarına güvenli bir şekilde entegre etme çabasında önemli bir gelişme olarak, yapay zeka ile güçlendirilmiş sürücüsüz bir savaş uçağı, 2023 yılında Kaliforniya üzerinde ilk kez bir insan pilotla it dalaşına girdi. 

Kim galip geldi? Ne yazık ki yetkililer, "ulusal güvenlik" gerekçesiyle bunu açıklamıyor. Ancak DARPA'nın ACE olarak adlandırılan Hava Muharebe Evrimi programının program yöneticisi Yarbay Ryan Hefron, yapay zekanın testler boyunca çeşitli senaryolarda "iyi bir performans gösterdiğini" söylüyor: