Ergenlik Depresyonu, Beyindeki Ödüllendirme Bölgelerini Bozuyor!

Hayatın erken dönemlerinde stres, ilerleyen dönemlerindeki depresyon vakaları açısından önemli bir risk faktörüdür. Öyle ki, çocukluğunda suistimale uğramış ya da ihmal edilmiş yetişkinler depresyon yaşamaya neredeyse iki kat daha yatkındır. 

Bu bağlantı üzerine yapılan bilimsel araştırmalar, olumsuz çocukluk deneyimlerinin ardından ortaya çıkan yükselmiş riskin, tehdit değerlendirme ve strese cevap oluşturma ile ilgili beyin devrelerinin duyarlılığının artması ile ilintili olduğunu ortaya çıkarmıştır. Yakın zamanda yapılan araştırmalar, bu strese duyarlılığın artması durumuna koşut olarak, beyinde ödül değerlendirme sürecinin zayıflamasına ve bireyin olumlu duygular yaşama kabiliyetinde azalmaya da sebep olabileceğini göstermeye başlamıştır.

Duke Üniversitesi ile San Antonio’da bulunan Teksas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Merkezi’ndeki araştırmacılar özellikle bu ikinci fenomeni incelemişlerdir ve erken dönem hayat stresinin depresyona katkısını daha iyi anlamak amacıyla yetişkinlerde boylamsal nörogörüntüleme çalışmaları yapmışlardır.

İncelemeye aldıkları 11 ile 15 yaşları arasındaki 106 ergeni bir ön manyetik rezonans görüntüleme taramasından geçirmiş ve ayrıca ruh halleri ile ihmal edilme durumlarını ölçmüşlerdir. Ardından, çalışmada incelenen çocuklar, iki yıl sonra ikinci bir beyin taramasından geçirilmişlerdir.

Araştırmacılar, derin beyin bölgesi ventral striatum’a odaklandılar. Bu bölgenin tatminkâr deneyimleri işleme ve olumlu duygular oluşturma konusunda önemi bulunuyor. Depresyon durumunda bu iki olgunun eksikliği gözlemleniyor. Araştırmanın başyazarı Dr. Jamie Hanson, konu hakkında şunları söylüyor:

Analizlerimiz, 2 yıllık erken dönemden orta dönem ergenliğe geçiş zamanında, yalnızca duygusal ihmale maruz kalan ergenlerin ventral striatum tepkilerinde anormal bir düşüş olduğunu gösteriyor. Bu duygusal ihmal, ebeveynlerin duygusal bağlamda tepkisiz olmaları ve çocuklarına vakit ayırmamaları ile nüksediyor. Daha da önemlisi, ventral striatum faaliyetindeki bu azalmanın, belirttiğimiz anahtar gelişim döneminde depresif belirtilerin ortaya çıkışını önceden haber verdiğini de sergiledik. Çalışmamız, depresyonda ödül işlemenin yetersiz olduğunu ortaya koyan diğer yakın tarihli araştırmalarla tutarlılık gösteriyor ve çocukluğunda olumsuzluklara maruz kalan bireyleri ileride ortaya çıkabilecek depresyondan koruma çabalarında bu tip gelişimsel yol haritalarının değerlendirilmesindeki önemin altını çiziyor.

Bu çalışma, erken dönem hayat stresinin, bazı insanların şevk ve memnuniyet deneyimleme kabiliyetlerine gölge düşürdüğünü öne sürüyor. İlaveten, erken dönem hayat stresi etkilerinin zaman içinde büyüyerek, hayatının erken dönemlerinde dirayetli (dirençli) görünen insanların ilerleyen dönemlerde sorunlar geliştirmesine sebep olabileceğini gösteriyor. Biological Psychiatry dergisi editörü Dr. John Krystal şöyle söylüyor:

Bu anlayış önemli, çünkü erken dönem hayat stresinin depresyona katkı sunabileceği bir nöral yol haritası öne sürüyor. Bu yol haritası nöral uyarım tedavisi kullanılarak hedef alınabilir. Dahası, erken dönem hayat travması mağdurlarının ve ailelerinin, hayatın ileri safhalarında ortaya çıkması muhtemel sonuçları öğrenmekten yarar sağlayabileceklerini belirtiyor. Bu hazırlık, erken müdahaleyi mümkün kılabilir.