Bilimsel dergilerle biraz olsun haşır neşirseniz en az bir defa etki faktörünü duymuşsunuzdur. Bu faktör, bir akademik dergiye (örneğin Nature, The New England Journal of Medicine veya Turkish Journal of Medical Sciences'a) verilen bir nottur ve genellikle derginin yayınladığı makalelerin kalitesinin bir ölçütü olarak düşünülür, ancak bu bir yanılgıdan ibarettir. Genellikle derginin etki faktörü ne kadar yüksekse içinde bulacağınız yazıların o kadar kaliteli olduğu zannedilir, eğer bu sayı düşükse yazılara şüpheyle yaklaşılmalıdır gibi bir algı vardır. Peki ya etki faktörü aslında neye işaret eder?

Bir akademik dergide yayınlanan yazılar, başka akademik makaleler tarafından kaynak gösterilirler; işte etki faktörü de bunun ne sıklıkla yapıldığının bir ölçütüdür. Bu nedenle, belirli bir makale sıklıkla atıf alıyorsa bu muhtemelen önemli ve kaliteli bir çalışma olarak görüldüğü anlamına gelir. Bu faktör, Clarivate adlı bir analitik şirket tarafından hesaplanır. Sonuç olarak, düzenli bir şekilde atıf alan makaleler yayınlayan dergiler de kaliteli ve prestijli sayılan dergilerdir. Bir derginin etki faktörü çoğunlukla yıllık olarak hesaplanır ve bu hesabı yapmak oldukça kolaydır. Hesap basitçe şöyle yapılır:

Kult: Heretic Kingdoms, 3D teknolojilerini izometrik bir oyunun sezgisel ortamıyla birleştiren izometrik bir rol yapma video oyunudur . Slovak stüdyosu 3D People tarafından, Chris Bateman'ın da dahil olduğu bir senaryo ekibi ve International Hobo ekibi tarafından tasarlanan oyun mekaniği tarafından yazılan bir hikayeyle geliştirildi. Kuzey Amerika'da Heretic Kingdoms: The Inquisition adıyla yayınlandı. 27 Şubat 2014'te Kult'un halefi açıklandı: Shadows: Heretic Kingdoms, Heretic Kingdoms serisinin bir sonraki bölümüdür.

Oyun Amacı

Viagra ve diğer cinsel bozukluk ilaçlarının tıp dünyasında kullanılmaya başlanması cinsellik açısından gerçekten bir devrim yaratmıştı. Belirli sorunlardan dolayı veya yaşa bağlı ereksiyon problemi yaşayan kişiler, artık bu soruna boyun eğmeden gerekli ilaç ve tedavilerle mutlu bir cinsel hayat yaşayabiliyorlardı.

Ancak ereksiyon problemi yaşayanlara verilen bu ilaçlar bazı kişilere bütüncül bir çözüm sunamıyor. Diğer yandan kalp-damar hastalıkları ve tansiyon gibi sorunları olan insanlara reçete edilemiyorlar.^[1] Bu nedenle Viagra gibi erektil disfonksiyonu iyileştiren ilaçlardan yararlanamayan insanlar için karpuz yemek doğal ve iyi bir çözüm olabilir!

İnsanlar genellikle tembel hayvanları, popüler kültürün de etkisiyle, yavaş tempolu yaşamları ve ilgi çekici davranışları nedeniyle sevimli bulurlar ve bu durum genellikle bir gülümsemeyle karşılanır. Ancak bu sevimli görünümler, zaman içinde yanlış anlamalara ve olumsuz algılara neden olmuştur. Gerçekte ise, tembel hayvanlar için "tembellik" kavramı, onların hayatta kalma stratejisinin bir yansımasıdır.

Tembel hayvanlar, Güney ve Orta Amerika'nın alçak rakımlı tropikal bölgelerinde yaşayan, yavaş hareket eden ve ağaçlarda yaşamaya adapte olmuş memelilerdir. Bu benzersiz canlılar, iki tırnaklı ve üç tırnaklı olmak üzere iki ana cins altında sınıflandırılır: Choloepus (iki tırnaklı) ve Bradypus (üç tırnaklı) şeklinde. Yaşayan altı farklı türü olan tembel hayvanlar, dört tane üç tırnaklı tür (Bradypus pygmaeus, Bradypus torquatus, Bradypus tridactylus, Bradypus variegatus) ve iki tane iki tırnaklı tür (Choloepus didactylus, Choloepus hoffmanni) içermektedir. Ayrıca, bu canlılar karıncayiyenler ve armadillolar ile birlikte Xenarthra (tuhaf eklemliler) üsttakımını oluşturarak, benzersiz bir evrimsel gruba aittirler.

Canlı organizmalar arasındaki böylesi farklı davranışların nedenleri nelerdir? Davranışı nasıl inceleriz? Hayvan davranışına yönelik araştırmalar, çevrebilim ve evrim hakkında bilgi vermekte ve doğal çevrenin korunması ile ilgili sorunlara çözümler sunmaktadır.

Davranış, canlı organizmaların temel özelliklerindendir. Bakteriler kimyasal gradyanlara tepki olarak aktif bir şekilde hareket ederler, amipler besinin etrafını sarmak için şekil değiştirirler ve nergisler mutedil rüzgârlarda çiçeklerini rüzgâr yönünde çevirirler (Berg 2000, Etnier & Vogel 2000). Süngerler gibi basit yapılı çok hücrelilerden eklembacaklılar, derisidikenliler ve kordalılar gibi organ sistemi olan hayvanlara kadar tüm hayvanlar iç ve dış çevreden gelen uyaranlara tepki gösterirler.

Evrime dair halk arasına bilerek yayılmış yalanlardan birisi, evrimin sadece veya çoğu zaman "fonksiyon kaybettirici" yönde işlediğine dair bir argümandır. Bu görüşe göre evrim, en başından kusursuz bir şekilde yaratılmış olan türleri bozacak ve daha kusurlu hale getirecek biçimde işlemektedir. Elbette bu argümanın bilimsel olarak desteklenen herhangi bir tarafı yoktur ve bu argüman, evrimsel sürece dair bilgisizliği yansıtmaktadır. Ancak şu soru samimiyetle sorulabilir: Evrimde yeni bir fonksiyon nasıl kazanılır? Yani bir yeni bir fiziksel özellik veya yeni bir davranış, yani yeni bir "bilgi", genlere nasıl "işlenir"? 

Bu sorunun evrimle ilgili temel varsayımlar açısından hatasını buradaki kısa yazımızda izah etmiş ve buradaki yazımızda da fonksiyon kazandırıcı özelliklere bir örnek vermiştik. Bu yazıda ise bir diğer örnek vererek, evrimde yeni özelliklerin nasıl kazanıldığına bir bakış atacağız.

Günümüze kadar insan evrimi ağacındaki türlere ait sayısız fosil ortaya çıkarıldı ve en küçük bir fosil bile bize sunduğu bilgiler açısından son derece önemli. Fakat tama yakın bir kafatası bulmak, oldukça nadir gerçekleşen bir durum. Yohannes Haile-Selassie ve arkadaşları (2019) tarafından Nature'da yayınlanan makaleyle duyurulan kafatası fosili, ilkin insanların evrimsel ilişkileri hakkında bize bilinenden daha farklı bir senaryo önermekte.

Kafatasını keşfeden araştırıcılar, bulgunun Australopithecus anamensis türüne ait olduğunu söylemekteler. Bu türün Lucy'nin türü olan Australopithecus afarensis'in öncülü olduğu düşünülüyordu. Her ne kadar diğer bilim insanları bu sonucun daha fazla sınanması gerektiğini düşünse de, yeni bulunan kafatası üzerinde yapılan analizler ile bu kafatasının tarihlendirmesi, bu iki türün günümüzde Etiyopya olarak bildiğimiz bölgede en az 100 bin yıl eş zamanlı yaşamış olabileceklerini gösterdi.