Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yapay Zeka Teknolojisi, Okyanusları ve Denizleri Temizlememize ve Temiz Tutmamıza Yardımcı Olabilir mi?

Yapay Zeka Teknolojisi, Okyanusları ve Denizleri Temizlememize ve Temiz Tutmamıza Yardımcı Olabilir mi? https://www.pexels.com
Denizden çıkartılan atıklar.
7 dakika
1,254
Evrim Ağacı Akademi: Yapay Zeka Uygulamaları Yazı Dizisi

Bu yazı, Yapay Zeka Uygulamaları yazı dizisinin 16. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hayatlarımıza Giren 5 Yapay Zeka Ürünü: Sizin Yapay Zekanız Ne Kadar Zeki?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Podcast
10:25
Özgür Babal
Seslendiren
Bionluk Logo sponsorluğunda seslendirildi.
35
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Yapay zekâ (İng: "Artificial Intelligence") kavramı; idrak edebilme, öğrenebilme, birden fazla kavramı birbirine bağlayabilme, akıl yürütebilme, problem çözebilme ve karar verebilme benzeri güçlü bilişsel işlevleri ya da otonom görevleri yerine getiren işletim sistemi olarak tanımlanır. 1956 yılında gerçekleşen Dartmouth Konferansı ile yenilenen yapay zekâ kavramı (en azından onun uygulama sahalarından biri olan makina öğrenmesi); öneri algoritmalarından dijital asistanlara, yaşamımızın çeşitli alanlarında çoktan yerini almıştır.[1]

İnsan beyninin çalışma prensibinden yola çıkarak geliştirilen yapay sinir ağları; girdi katmanı, hesaplama katmanı ve çıktı katmanları ile verileri anlamlandıran bir yapı sunmaktadır. Yapay sinir ağları ile paralel gerçekleşen özel bir işlem paradigmasına sahip olan yapay zekâ, hızlı eğitilir ve hızlı işlenebilir bir yapıdır. Günümüze kadar uzanan bu serüven, yapay zekâya karmaşık ve anlamsız gibi gözüken veriden "anlam çıkarma" ve "çıkarımsama" fonksiyonlarını ekleyerek, ileri düzey bilişsel çalışmalar ile devam etmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Yakın gelecek için yapılan çalışmalar, sembolik ve sibernetik yaklaşımlarından yola çıkılarak, bu yapıları insan zekâsına benzer bir seviyeye taşıma amacıyla yürütülüyor. Bu kapsamda yapılan çalışmalar, "Yapay Beyin" ve "Yapay Bilinç Sistemi" oluşturularak, esnek düşünme ve duygusal bütünlük sağlayan "irade" yetilerinin kazandırılması yönünde şekilleniyor.

Yapay Zekâ'nın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Yapay zekâ evreninde; insanlardan farklı olarak; yorulma kavramı söz konusu olamaz, insan beyninde olduğu gibi odak kaybı yaşamaz ve bunun sonucunda "sağlıksız" kararlar barındırmaz. Yani yapay zekâ için, zaman içindeki yıpranmanın ve rutinleşen işlerin yarattığı "yorgun kararlar" mevcut değildir. Yapay zekâ sistemleri, insan hatası riskini ortadan kaldırarak, daha doğru, en azından daha rasyonel bir sonuç üretmeyi mümkün kılar. Yapay zekânın bu denli düşük risk oranı ile aklınıza gelebilecek her alana özgü cihazlar eşliğinde kullanılabilmesi, teknolojik ilerleme açısından büyük bir hazine değeri taşımaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Yapay zekâ ile ilgili olarak günümüzdeki sorunların başında, onlarca yıl önce bu yola çıkarken hedef olarak koyulan insan benzeri bir zekâya bir türlü ulaşamamış olmamız ve hâlen bunu tam olarak nasıl yapacağımızı kestiremeyişimizdir. Buna karşılık, bu zorlu hedef yönünde çabalamayı sürdürdükçe, insan beynine benzer olan veya özgünlüğü bakımından ondan ayrılan birçok öğrenme algoritması geliştirilmiş, bu sayede spesifik görevler konusunda uzmanlaşmış ve zaman içinde daha fazla veriyle kendini geliştirebilen yapay zekâ uygulamalarının önü açılmıştır. Örneğin Tesla gibi firmaların önderliğinde gelişen otonom araç yarışı, daha fazla kişi daha gerçekçi şartlar altında bu araçları kullandıkça daha başarılı bir şekilde araç kullanmayı öğrenen yapay zekâ ile donatılmıştır. Buna rağmen, bu otonom araçlara tam olarak güvenilmemekte, dolayısıyla bu yazının yazıldığı gün itibariyle hâlen sorumluluk sürücüye bırakılmaktadır (ayrıca buna bağlı olarak "tam otonom araç" iddiası şaibelidir).

Buna ek olarak yapay zekâ araştırmaları oldukça karmaşık mühendislik çalışmalarını içerir ve bu bakımdan dikkate değer bir maliyete sahiptir. Konu, sadece yüksek maliyetlerle sınırlı da değildir: Yapay zekâların onarım ve bakım maliyetleri de oldukça yüksek olabilmektedir. Örneğin Apple'ın sanal asistanı Siri'yi faaliyete geçirmesi ve yazılımın satın alınması yaklaşık olarak 200 milyon dolara mâl olmuştur! Yapay zekâ uygulamalarının bilinen diğer örneği olan Amazon'un Alexa isimli yapay zekâsı, 1996 yılında bağımsız bir şirket olarak kuruldu ve 1999 yılında Amazon tarafından 250 milyon dolarlık hisse senedi karşılığında satın alındı.

Elbette bireysel olarak yapay zekâ algoritmaları geliştirmek de mümkündür, ancak büyük veri setlerinme ve yüksek işlemci kapasitesine ihtiyaç duyan bu algoritmaların büyük firmaların bilişim gücüyle rekabet etmesi çoğu durumda mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla bireysel girişimler, yapay zekâ uygulamalarının genelinden bile daha spesifik alanlara odaklanmak zorunda kalmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Deniz ve Okyanusların Düşmanı: Plastik

Yeryüzünün %71’ini su kaynakları oluştururken, su kaynaklarının %97’sini okyanuslar oluşturmaktadır. Yaşamımıza büyük katkısı bulunan deniz ve okyanuslar, her sene 8 milyon tondan daha fazla plastik kirliliğine maruz kalmaktadır. Gelecekteki 20 yıl içerisinde, plastik üretiminin iki kat artacağı tahmin ediliyor.

Tüm bunlara rağmen, deniz ve okyanusları koruma konusunda ise yeterince çalışma yapılmamaktadır. Günümüzde yeryüzündeki su kaynaklarını kirleten atıkların %67’sinin Asya kıtasındaki 20 nehirden geldiği bilinmektedir. Dünyadaki en yoğun plastik atığı barındıran Büyük Pasifik Okyanusu'nun yüzeyinde, deniz canlılarından 180 kat daha çok plastik çeşidi bulunduğu düşünülmektedir.[2]

Giderek büyük bir sorun hâline gelen plastik kirliliğini önleyici çalışmaların yeterli düzeyde yapılmıyor olması, okyanusların en derin noktası olan Mariana Çukuru'nda bile çöplerin görüşmeye başlamasına neden olmaktadır. Denizde yaşayan birçok türün nesli tükenme tehdidi altındayken, "dev bir çöp torbasına" dönüşmekte olan deniz ve okyanusları korumak için daha güçlü çözümlere ihtiyaç duyulmaktadır.

Bunu yapmaya başlamanın en kolay ve doğrudan yolu tek kullanımlık plastik kullanımını azaltmak olsa da, türümüzün bağımlılıkları ve alternatiflerin üretilememiş olması dolayısıyla etkin çözüm yollarının da geliştirilemediği bu büyük sorun için teknolojiden yararlanmak, potansiyel olarak işlevsel çözümlere kapı aralayabilecektir. Zorlu problemler için etkili çözümler geliştirmeyi sağlayan yapay zekâ uygulamalarının, devasa su kütlelerinin temizliği konusunda önemli bir rol oynaması kaçınılmazdır.

Yapay Zekâ’nın Okyanus ve Deniz Temizliğindeki Katkıları Nelerdir?

Deniz ve okyanusları izleme, su altı habitatına dair bilgi kütüphanesini genişletme ve su altı kirliliğini tespit edebilme gibi konular, gelecekteki yaşam kalitemizi artırma yolunda büyük önem arz etmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu konuda yapay zekâ teknolojisinden faydalanmak, su altı dünyasına etkin çözümler ortaya koymamızı sağlayabilir. Örneğin "Robotik Balıklar" olarak bilinen bir teknoloji türü sayesinde balık davranışlarının gözlenmesinden su altındaki sondaj platformlarındaki petrol sızıntılarına kadar geniş yelpazedeki saha bilgisini raporlama kabiliyetine erişebilmekteyiz.[3] Bu da deniz ve okyanus ekosistemlerini daha iyi anlayabilmemizi, daha yakından tanıyabilmemizi ve bu sayede sorunlarına daha etkili çözümler bulabilmemizi sağlamaktadır.

Örneğin Massachusetts Teknoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen ve yapay zekâ kullanımının dikkat çekici bir çıktısı olan "Robot Balık Sofi" (Şekil 1’de görülmektedir), yumuşak bir gövdeye sahiptir. Genelde bu tür teknolojiler zamanla eskiyerek orijinal başarı oranlarından uzaklaşabilseler de, Robot Balık Sofi saha davranışlarında tutarlılık göstermeye devam etmektedir. Su altında yakın plan keşfi ve çevik yüzüş yeteneklerine sahip Sofi’nin vücut bölümleri oluşturulurken farklı teknolojilerden yararlanılmıştır. Örneğin Robot Balık Sofi’nin geliştiricileri, gövde kısmında hareket yeteneğini güçlendiren özel akustik iletişim sistemlerinden yararlanırken; elektronik mekanizmasını barındırdığı baş kısmında ise üç boyutlu yazıcılardan yararlanmışlardır.[4] Robot balık Sofi, su altındaki canlı türlerine yakın mesafede hareket ederken, aynı zamanda balık görünümü dolayısıyla onları en az düzeyde rahatsız etmektedir. Sofi’nin geliştiricileri, uzaktan kumandalı operasyonlarına devam ederken, derlenen veri yapay zekâ teknolojisi yardımıyla işlenmekte ve kataloglanmaktadır.

Şekil 1. Robot Balık Sofi
Şekil 1. Robot Balık Sofi
Pace University

Başarılı örneklerden bir diğeri ise Şekil 2’de görülen SeaClear. 2020 yılı başlangıcı ile “görevine” başlayan bu robot, kıyı şeridi ve deniz tabanı gibi, atıkların yoğunlaştığı bölgelerde; sahip olduğu tutucu manipülatörler aracılığı ile atıkları çeşitlerine göre sınıflandırabilmekte ve depolayabilmektedir. Bu yetenekleri ile SeaClear, %80 atık ayrıştırma kabiliyetine ve %90 atık toplayıcı olma özelliğine sahip bir yapay zekâ ürünüdür.

Şekil 2. Robot SeaClear
Şekil 2. Robot SeaClear
About SeaClear

Son yıllarda yapay zekânın kullanım alanlarının genişlemesi ile su kaynaklarının temizliği konusuna da aktif olarak hizmet verdiğini görmekteyiz. Birbirinden etkileyici kâbiliyetlere sahip su altı robotları, sahip oldukları yapay zekâ ile deniz ve okyanuslara büyük bir ışık olmaktadır. Bu alandaki yapay zekâ kullanımın artışından yola çıkarak, önümüzdeki yıllarda çalışma kapsamlarının daha büyük ölçekli su kaynaklarına hizmet vermesi ve su altı temizliğinde daha aktif çalışmaların yürütülmesi kaçınılmazdır. Deniz ve okyanusların korunma konusundaki eksiklikleri örtecek olan bu robot türleri, yaşamımızda hızla yerlerini almaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Yapay Zeka Uygulamaları Yazı Dizisi

Bu yazı, Yapay Zeka Uygulamaları yazı dizisinin 16. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hayatlarımıza Giren 5 Yapay Zeka Ürünü: Sizin Yapay Zekanız Ne Kadar Zeki?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 7
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Tebrikler! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Muhteşem! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 13:24:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10802

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Aksazlık, et al. Yapay Zeka Teknolojisi, Okyanusları ve Denizleri Temizlememize ve Temiz Tutmamıza Yardımcı Olabilir mi?. (10 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10802
Aksazlık, M., Orman, R. K. (2021, August 10). Yapay Zeka Teknolojisi, Okyanusları ve Denizleri Temizlememize ve Temiz Tutmamıza Yardımcı Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10802
M. Aksazlık, et al. “Yapay Zeka Teknolojisi, Okyanusları ve Denizleri Temizlememize ve Temiz Tutmamıza Yardımcı Olabilir mi?.” Edited by Reyhan Koç Orman. Evrim Ağacı, 10 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10802.
Aksazlık, Melike. Orman, Reyhan Koç. “Yapay Zeka Teknolojisi, Okyanusları ve Denizleri Temizlememize ve Temiz Tutmamıza Yardımcı Olabilir mi?.” Edited by Reyhan Koç Orman. Evrim Ağacı, August 10, 2021. https://evrimagaci.org/s/10802.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close