Sıfır (0) Bir Çift Sayı mı?

Günlük hayatımızda kullandığımız sayıların içerisinde en tuhaf diyebileceğimiz sayılardan bir tanesi sıfırdır. Örneğin; sıfırın bir doğal sayı olup olmadığı çelişkilidir. Ya da sıfırı toplama işlemi için kullandığımızda hiçliği temsil ederken, çarpma işleminde yutan bir sayı olarak karşımıza çıkmaktadır. Hatta herhangi bir sayıyı (sıfır hariç) sıfıra bölecek olursanız, işlemin sonucu ismini dahi koyamadığımız bir tanımsız ifadeye dönüşür. Hal böyle olunca "Sıfır sayısı tek mi yoksa çift mi?" sorusu muhakkak akıllara geliyor. Bu soruyu cevaplamak için öncelikle bazı tanımları bilmemiz gerekiyor.

Sıfır Bir Çift Sayıdır!

Tanım: $k$ bir tam sayı olmak şartıyla $n=2.k$ eşitliğinde $n$ sayısı çifttir. Diğer taraftan $n=2.k+1$ veya $n=2.k-1$ oluyorsa $n$ sayısı tektir.

Tanıma göre bazı örnekler verelim. $k=3$ olduğunda $n=2.k$ eşitliğinden $n=6$ olur veya $k=8$ olduğunda $n=2.k$ eşitliğinden $n=16$ olur böylelikle $k$ sayısına hangi tam sayı değerini verirsek verelim $n$ sayısı çift oluyor. Peki $k$ sayısına $0$ verirsek eğer $n=2.k$ eşitliğinden $n$ sayısı da $0$ olur. Böylece $n=0$ sayısı çift olmuş olur.

Diğer taraftan, ikiye bölebildiğiniz her tam sayı çifttir. Sıfır bu koşulu sağladığı için yine çift bir sayı olmuş olur.

Uzun lafın kısası sıfır, gerçekten de bir çift sayıdır.

Halk, Sıfırın Çift Sayı Olduğundan Emin Değil!

Her ne kadar matematiksel açıklamasını yapsak da toplumda sıfır sayısının tek veya çift olması durumu karışıktır. Örneğin; New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg, bir fırtınadan sonra yakıt kıtlığıyla başa çıkmak için şu şekilde bir yol izledi:

New York'ta araç plakalarının sonu tek sayı veya harf ya da başka bir karakterle biten sürücüler, ayın tek sayılı günlerde benzin veya mazot kullanabilecekler. Plakaları çift sayı veya sıfır ile bitenler, ayın sadece çift sayılı günlerinde benzin veya motorin alabilecekler.

"Çift sayı veya sıfır sayısı" ifadesinin kullanılması, sıfırın çift olmadığını ima etmektedir. Diğer bir örnek ise Cambridge Üniversitesi'ndeki James Grime'a göre, 1990'lardaki tepki süresi deneyleri, insanların sıfırın tek mi yoksa çift mi olduğuna karar vermede diğer sayılara göre %10 daha yavaş olduğunu ortaya çıkardı. Diğer taraftan 1990'larda ilkokul çocukları üzerinde yapılan bir anket, yaklaşık %50'sinin sıfırın çift olduğunu, yaklaşık %20'sinin tek olduğunu ve kalan %30'unun ikisinin de olmadığını ya da bilmediklerini düşündüklerini göstermiştir.

Bu sorun sadece toplum ile sınırlı değildi. 1977'de Paris'teki sis sırasında, araba kullanımı kısıtlandı, böylece plakaları tek veya çift sayılarla biten insanlar alternatif günlerde araba kullanıyordu. Grime bu durumu şu şekilde açıklıyor:

Polis, sıfır numaralı plakaları durdurup durduramayacağını bilmiyordu ve bu yüzden geçişlerine izin verdiler; çünkü tek mi çift mi olduğunu bilmiyorlardı.

Tarihte Sıfır Sayısı

Öte yandan matematik tarihinin ilk yıllarında sıfır, bir sayı olarak tanınmamıştı. Babiller ve Antik Yunanlılar bunu küçük ve büyük sayıları ayırt etmek için kullandılar, örneğin 26 ve 206 gibi. Daha sonra, insanlar yalnızca bir sayının diğerinden daha büyük olup olmadığını, kullanıldığı bağlamdan anlayabilirlerdi. 13. yüzyılda Altın Oran ile anılan İtalyan matematikçi Fibonacci, bugün kullandığımız sayılar olan Arap rakamlarını Avrupa'da ilk popülerleştiren kişiydi. Sayı olarak birden dokuza kadar, sıfırı ise "işaret" olarak sınıflandırdı.

Sonuç olarak 1000 yıldan fazla bir süredir matematikçiler sıfır sayısıyla ilgili zorluklar yaşadılar ve matematikçi olmayanlar hâlâ onu nasıl sınıflandıracakları konusunda kararsızlar.