Çulluk (Scolopax rusticola)

Gözlem Bilgileri

Gece her zaman gittiğimiz tarlayı kontrol etmek için yola koyulduk. Daha yolun başındayken yürüyen bir şey olduğunu fark ettik. Feneri doğrulttuk ama başlarda ne olduğunun farkına varamadık. Bir iki metre kadar yaklaştıktan sonra çulluk olduğunu fark ettik ve oldukça sevindik. Çünkü bu bölgede uzun zamandan beri göremediğimiz bir türdü. Biz de ertesi gün yine aynı saatte çulluğu çekmek için yeniden alana gittik. Ve yine aynı noktada çulluğa rastladık. Ekipmanlarımızın da yanımızda olmasından dolayı biraz daha temkinli davrandık. Çünkü kuşu biraz rahatsız edersek hemen başka noktaya konabilirdi bu yüzden elimizden geldiğince sessiz olduk. Fenerle çulluğu görebileceğimiz şekilde ortamı aydınlattık ve kayıt aldık. Yeterince kayıt aldıktan sonra, bu alanda fazla rahatsız olmaması için ortamı terk ettik.

Tanım ve Genel Bilgiler

Çulluk hemen hemen güvercin boyutlarında bir türdür. Çok zor görülen bir tür değildir fakat ülkemizde gün geçtikçe sayısının azaldığını ve eski zamanlara göre daha az görüldüğünü söyleyebiliriz. Avcılar tarafından sık sık avlanan türler arasında yerini bulmaktadır. Gaga uzunluğu yaklaşık olarak 5-6 santim kadardır. Ormanlarda ağaçların ve çalılıkların arasında, tarlalarda ve kuru yaprakların bulunduğu açık arazilerde görülebilirler. Böcek, kurt, solucan gibi canlı türleri ile beslenirler. Ülkemizde kış aylarında görülmektedirler. Mart ve Nisan aylarında Orta, doğu, kuzey Avrupa ve Rusya’ya göçerek kuluçkaya yatarlar. Orman içinde yoğun çalılıkların altında yumuşak toprağa açmış olduğu çukura 4-5 kadar yumurta bırakmaktadır. Kuluçka süresi 20 ile 23 gün arasındadır. Çok hareketli bir kuş türü olmamakla birlikte insanlarla karşılaştıklarında aniden havalanarak alandan uzaklaşır.

Furkan Eren

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Ülkemizde birçok çulluk türü görülmektedir. Bu liste aşağıdaki gibidir.

• Sürmeli kervançulluğu (Numenius phaeopus)
• Kervançulluğu (Numenius arquata)
• Kıyı çamurçulluğu (Limosa lapponica)
• Çamurçulluğu (Limosa limosa)
• Çulluk (Scolopax rusticola)
• Büyük suçulluğu (Gallinago media)
• Suçulluğu (Gallinago gallinago)
• Küçük suçulluğu (Lymnocryptes minimus)

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Güngüzleri ormanlarda ağaç altlarında, çalılık alanlarda ve kuru yapraklı alanlarda bulunurlar. Geceleri ise tarlarada, yarı çamurlu alanlarda ve dökülmüş yaprakların bulunduğu arazilerde görülebilirler. Görülebileceği alanlar tamamiyle beslenmesine elverişli alanlardır. Kurt, solucan ve salyangoz gibi tüketebileceği canlıların bulunabileceği tüm alanlarda görülebilirler.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

LC (least concern) yani Asgari Endişe içerisindeki türler listesinde yerini almaktadır.

Davranış ve Etoloji

Gündüzleri ormanlarda, ağaçlık alanların altlarında ve çalılık alanlarda geçirmektedirler. Burada hava kararana kadar kaldıktan sonra açık arazilere, dökülmüş yaprakların bulunduğu alanlara ve hafif çamurlu alanlara geçiş yaparlar. Burada kurt, solucan ve böcek gibi canlılarla beslenmektedirler. Uzun gagası ile otluk alanlarında içerisinde bulunan canlıları rahatlıkla avlayabilirler. Gagasına aldığı canlıyı kafasını bir ileri bir geriye hareket ettirerek yukarıya kadar çıkartıp yutmaktadır. Avlanmayı ya olduğu yeri inceleyerek ya da yürüyüşe çıkarak yapmaktadır.

Diyet ve Metabolizma

Çulluk geceleri beslenmeyi tercih etmektedir. Böcek, solucan, kurt ve salyangoz gibi türleri tüketmektedirler.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Halk nezdinde yaygın olarak bilinen çulluk türüdür. Genel olarak çulluk ya da orman çulluğu denildiğinde bu tür (Scolopax rusticola) kastedilmektedir. Fakat işin ehilleri dışında, diğer çulluk türleri çok fazla bilinmemektedir. Bunun nedenlerinin başında türü inceleme merakının ilgilileri dışındaki kişiler pek bulunmaması ve türü tanıyacak kadar yaklaşmanın pek mümkün olmamasıdır. Örneğin küçük suçulluğu ile çulluk türleri birbirinden kolayca ayırt edilebilirken, yerel halk bunun farkına varmayabiliyor.

Çulluk, kuş gözlemcileri ve doğa fotoğrafçıları tarafından karşılaşılmak istenilen türlerden birisidir. Çünkü davranış tarzı birçok kuşa göre farklıdır. Gece karşılaşıldığında çok sakin tavır sergileyebilirken gündüz karşılaşıldığında ise yaklaşan kişiyi fark eder etmez kaçıp gitmektedir. Bu kovalamaca hali birçok kişi için bu kuş türünü oldukça cazip hale getirmektedir.

Etimoloji

Ülkemizde genel olarak çulluk ya da orman çulluğu olarak adlandırılmaktadır. İngilizce adlandırması ise Türkçe'de Avrasya çulluğu anlamına gelen Eurasian Woodcock'tır.