Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İnsan Popülasyonu: Kontrolsüz Nüfus Artışının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?

İnsan Popülasyonu: Kontrolsüz Nüfus Artışının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir? Pixabay
7 dakika
1,432
  • Demografi
Evrim Ağacı Akademi: Popülasyon ve Komünite Ekolojisi Yazı Dizisi

Bu yazı, Popülasyon ve Komünite Ekolojisi yazı dizisinin 3. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Popülasyon Demografisi ve Dinamikleri: Canlı Popülasyonları Nasıl Büyüyor, Nasıl Küçülüyor?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Hayvan popülasyonlarının dinamiği alanında kullanılan kavramlar, insan nüfus artışına da uygulanabilmektedir ve insanlar, çevrelerini değiştirme kabiliyetleri bakımından sanıldığı kadar benzersiz değildir. Örneğin kunduzlar da tıpkı insanlar gibi inşa ettikleri barajlarla akarsu ortamını değiştirebilmektedir. Buna karşın insanları diğer türlerden ayıran ana konu, diğer türlerin zararı pahasına çevrelerinin taşıma kapasitesini artırabilmeleridir. Yani bir insan belirli bir bölgenin besin kapasitesini tarım gibi faaliyetlerle yükseltebilir.

Dünya'nın barındırdığı insan nüfusu ve buna bağlı olarak kaynak kullanımı hızla artmaktadır. Bu artış, Dünya'nın insan nüfusu bağlamında kapasitesine yönelik endişeler doğurmaktadır. Uzun vadeli üstel büyüme; kıtlık, hastalık, büyük ölçekli ölüm gibi potansiyel risklerin yanında kalabalıklaşmanın bir etkisi olarak meydana gelecek suç artışı gibi sosyal sonuçları da gündeme getirmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

İnsan teknolojisi ve özellikle fosil yakıt kullanımı, Dünya'da benzeri görülmemiş değişikliklere neden olmuş, bazı ekosistemleri çöküşün eşiğine getirmiştir. Küresel ölçekte ozon tabakasının incelmesi, çölleşme, memba topraklarının kaybı ve iklim değişikliği gibi sorunların sebebi, insan faaliyetleridir.

İnsan nüfusu şu anda katlanarak artmaktadır (Şekil 19.3.1):

Tüm Reklamları Kapat

Şekil 19.3.1: MS 1000 yılından bu yana insan nüfusu katlanarak artmıştır.
Şekil 19.3.1: MS 1000 yılından bu yana insan nüfusu katlanarak artmıştır.
Libretexts

Üstel büyümenin bir sonucu da nüfusa belirli sayıda insanın katılması için gereken sürenin kısalmasıdır. Şekil 19.3.2, 1804 ile 1930 yılları arasında 1 milyar nüfus artışı için 123 yıl gerektiğini, ancak 1975 ile 1999 yılları arasında iki milyarlık bir artış için yalnızca 24 yılın yeterli olduğunu göstermektedir. Büyüme hızındaki bu ivme, muhtemelen önümüzdeki yıllarda azalmaya başlayacaktır. Buna rağmen nüfus artmaya devam edecek; özellikle ekosistemlere ve biyoçeşitliliğe verilen zarar, gezegenin insan kapasitesini düşürdüğü için aşırı nüfus tehdidi devam edecektir.

Şekil 19.3.2: Dünya nüfusunun bir milyar büyümesi için gereken süre zamanla azalmaktadır.
Şekil 19.3.2: Dünya nüfusunun bir milyar büyümesi için gereken süre zamanla azalmaktadır.
R.T. Cragun; Nüfus Referans Bürosu

Nüfus Yoğunluğuna Bağlı Sınırların Üstesinden Gelmek

İnsanlar, çevrelerini değiştirme becerilerinin kapsamı bakımından benzersizdir. İnsanların zekası, toplumları ve iletişimleri tabanında doğan bu yetenek, Dünya'nın taşıma kapasitesinin ve nüfus yoğunluğuna bağlı sınırların aşılmasını; buna bağlı olarak insan nüfusunun artışını sağlamaktadır. İnsanlar doğa koşullarından korunmak amacıyla barınaklar inşa etmiş; gıda kaynaklarını artırmak amacıyla tarımı icat etmiş ve hayvanları evcilleştirmiş; bu yenilikleri de dil aracılığıyla nesilden nesile aktararak gelişmelerini sağlamışlardır.

İnsan nüfus artışını etkileyen diğer faktörler göç ve halk sağlığıdır. Geçmişe bakıldığında, on dördüncü yüzyılda bubonik veba gibi hastalıkların Avrupa nüfusunun %30 ila %60'ının hayatını kaybetmesine sebep olduğu ve genel dünya nüfusunu yüz milyon kişi kadar düşürdüğü görülmektedir. Afrika'da ortaya çıkan insanlar, Dünya'daki yaşanabilir neredeyse tüm alanlara göç etmiş ve koloni kapsamlarını genişletmiş; toplum sağlığı, sanitasyon, antibiyotik ve aşı kullanımı gibi atılımlarla bulaşıcı hastalıkların özellikle gelişmiş ülkeler bağlamında nüfusu sınırlama kabiliyetlerini ellerinden almıştır. Bununla beraber bulaşıcı hastalıkların insan nüfusunun artışı üzerindeki etkileri devam etmektedir. Örneğin Sahra altı Afrika'da 1950'den 1990'a kadar artan ortalama yaşam süresi, 1985'ten sonra büyük ölçüde HIV/AIDS ölümlerinin bir sonucu olarak düşmeye başlamıştır. HIV/AIDS'in neden olduğu ortalama yaşam süresindeki azalmanın 2005 yılı için 7 yıl olduğu tahmin edilmektedir.[1]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Beklenen yaşam süresinin azalması, ölüm oranlarının arttığının bir göstergesidir ve doğum oranlarının düşmesine yol açmaktadır.

Son 200 yılda insanların nüfus artış hızının artmasının temel nedeni, sanayi çağının teknolojik ilerlemeleri, bu teknolojileri destekleyen kentleşme ve özellikle fosil yakıtlardan faydalanılması çerçevesinde ölüm oranlarının azalmasıdır. Fosil yakıtların kullanımı, tarımın (makineleşme, böcek ilaçları ve gübreler) verimliliğini artırmayı ve yabani popülasyonlardan faydalanmayı mümkün kılarak insan nüfusunun büyümesi için gereken kaynakların önemli ölçüde artmasını sağlamıştır.

Yaş Yapısı, Nüfus Artışı ve Ekonomik Kalkınma

Bir nüfusun yaş yapısı, nüfusun farklı yaş aralıklarının birbirleri arasındaki oranıdır ve nüfus dinamikleri açısından önemli bir faktördür. Yaş yapısını temel alan modeller, nüfus artışının daha iyi öngörülebilmesini ve ilgili artışın ekonomik kalkınma düzeyiyle ilişkilendirilebilmesini sağlamaktadır. Hızlı nüfus artışına sahip ülkelerin yaş yapısı diyagramları piramidal şekildedir. Bu şekil, çoğu üreme çağında olan genç bireylerin baskın olduğu anlamına gelir (Şekil 19.3.3) ve genellikle yaşam koşullarının optimal olmadığı, bireylerin yaşlılığa kadar hayatta kalamadığı, doğum oranının yüksek olduğu az gelişmiş ülkelerde görülür. ABD dahil olmak üzere gelişmiş ülkelerde de bu piramidal yapıya benzer konik bir yapı görülmektedir; zira bu ülkelerde nüfus artışı yavaştır, üreme çağındaki gençlerin sayısı daha düşüktür ve piramidin büyük bir kısmını orta yaşlı ve yaşlılar oluşturmaktadır.

Farklı ülkelerin farklı nüfus oranları Şekil 19.3.3'te gösterilmektedir. Bu şekilde temsil edilen ülkeler arasında en yüksek artış oranları ekonomik açıdan daha az gelişmiş Afrika ve Asya ülkelerinde görülmektedir.

Şekil 19.3.3: Tipik yaş yapısı diyagramları. Hızlı Artış bir noktaya kadar incelmekte; yani nüfusu oluşturan bireylerin sayısı yaşla beraber hızla düşmektedir. Yavaş Artış modelinde ise nüfusu oluşturan bireyler yaşla orantılı bir şekilde düşmektedir. Stabil popülasyonlarda nüfus korunumu sağlanmakta; yaşla beraber düşüş artmaktadır. Düzey 4'te ise sayıca azalan bir popülasyon gösterilmektedir.
Şekil 19.3.3: Tipik yaş yapısı diyagramları. Hızlı Artış bir noktaya kadar incelmekte; yani nüfusu oluşturan bireylerin sayısı yaşla beraber hızla düşmektedir. Yavaş Artış modelinde ise nüfusu oluşturan bireyler yaşla orantılı bir şekilde düşmektedir. Stabil popülasyonlarda nüfus korunumu sağlanmakta; yaşla beraber düşüş artmaktadır. Düzey 4'te ise sayıca azalan bir popülasyon gösterilmektedir.
Libretexts
Şekil 19.3.4: Nüfus büyüme hızı (%). En yüksek büyüme hızına sahip ülkeler, ekonomik bağlamda daha az gelişmiş Afrika ve Asya ülkeleridir.
Şekil 19.3.4: Nüfus büyüme hızı (%). En yüksek büyüme hızına sahip ülkeler, ekonomik bağlamda daha az gelişmiş Afrika ve Asya ülkeleridir.
Libretexts

Üstel İnsan Nüfusu Artışının Uzun Vadeli Sonuçları

Dünya nüfusuna yönelik "nüfus patlaması" olarak adlandırılan büyük bir krize yol açması muhtemel, tüyleri diken diken eden birçok öngörüde bulunulmuştur. Bu öngörülerden biri biyolog Dr. Paul R. Ehrlich'in 1968 yılında kaleme aldığı Nüfus Bombası (The Population Bomb) adlı kitapta dile getirilmektedir:[2]

Tüm Reklamları Kapat

Açlığı yok etme savaşı sona ermiştir. 1970'li yıllarda yüz milyonlarca insan, şu anda uygulanan acil durum programlarına rağmen açlıktan ölecektir. Çok geç kaldık, artık hiçbir şey dünyadaki ölüm oranının kayda değer ölçüde artmasını engelleyemez.

Birçok eleştirmen bu ifadeyi abartılı bulsa da üstel nüfus artışı yasaları hala geçerlidir; kontrolsüz nüfus artışı sonsuza kadar devam edemez.

Nüfus artışını azaltmaya yönelik çabalar, Çin'de birden fazla çocuk sahibi olan ve şehirde yaşayan çiftlere para cezası uygulamayı içeren tek çocuk politikasına yol açmıştır. Bununla beraber birçok Çinli çift, erkek çocuk istemeleri nedeniyle birden fazla çocuk yapmaya devam etmekte; ülkenin daha kırsal bölgelerinde kadın bebeklerin öldürüldüğüne dair haberler gündeme gelmekte, Çin'in uyguladığı bu politikanın genel nüfus büyümesi bağlamında etkileri birçok tartışmaya konu olmaktadır. Diğer ülkelerde uygulanan aile planlaması eğitimleri, yaşam standartlarının yükseltilmesi ve nüfus artış oranlarının sınırlandırılması bakımlarından son derece olumlu etkilere yol açmıştır.

Bütün bunlara karşın insan nüfusu artmaya devam etmektedir. Bu artan nüfusu beslemek adına gıda üretim ihtiyacı da, gıda ve diğer kaynaklara erişimde konusunda yaşanan eşitsizlikler de doğru orantılı olarak artmaktadır. Birleşmiş Milletler, 2100 yılında Dünya nüfusunun 6 milyar (bir düşüş) ila 16 milyar arasında olacağını öngörmektedir. Bu süreç içerisinde nüfus artışının Dr. Erlich'in öngördüğü krizden kaçınmaya yetecek kadar düşürülüp düşürülemeyeceğini bilmenin bir yolu yoktur.

Nüfus artışının bir diğer sonucu da doğal çevrenin değişmesi ve bozulmasıdır. Bu bağlamda birçok ülke sera gazı emisyonları konusunda sınırlandırmalara gitmiştir ve insan kaynaklı iklim değişikliğinin önüne geçmeye çalışmaktadır. Buna karşın bütün ülkelerin katılacağı bir iklim değişikliği anlaşması atılması halen zor bir adımdır; zira az gelişmiş ve ekonomik bağlamda kalkınmaya çalışan birçok ülkenin ekonomik kalkınmalarını yavaşlatacak yaptırımları uygulama olasılığı düşüktür. Bu konuda karşımıza çıkan bir başka zorluk ise iklim değişikliğinin ABD dahil olmak üzere birçok gelişmiş ülkelerde hararetle tartışılan bir sosyo-politik sorun olmasıdır.

Bu uzun vadeli sonuçlar çerçevesinde, insan nüfusunun artışının engellenmesi ve çevremizin nüfusumuzu destekleme kapasitesinin sürdürülmesi bağlamlarında son derece belirsiz bir geleceğe doğru süzülmekteyiz.

Özet

  • İnsan nüfusu üstel olarak artmaktadır.
  • İnsanlar, teknoloji, kentleşme ve fosil yakıtlar sayesinde Dünya'nın nüfus taşıma kapasitesini artırmışlardır.
  • Bir popülasyonun yaş yapısı popülasyonun büyümesine yönelik öngörülerde bulunabilmemizi sağlamaktadır.
  • İnsan nüfusunun kontrolsüzce büyümesi, insan refahı ve Dünya'nın ekosistemleri üzerinde son derece ciddi uzun vadeli etkiler yaratabilir.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Popülasyon ve Komünite Ekolojisi Yazı Dizisi

Bu yazı, Popülasyon ve Komünite Ekolojisi yazı dizisinin 3. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Popülasyon Demografisi ve Dinamikleri: Canlı Popülasyonları Nasıl Büyüyor, Nasıl Küçülüyor?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
35
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Korkutucu! 7
  • Tebrikler! 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ D. Dorling, et al. (2006). Global Inequality Of Life Expectancy Due To Aids. BMJ, sf: 662-664. doi: 10.1136/bmj.332.7542.662. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ P. R. Ehrlich. (1971). The Population Bomb. ISBN: 9781568495873. Yayınevi: Buccaneer Books.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2023 15:35:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13581

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Fare
Deniz
Yapay Zeka
Eşeyli Üreme
Skeptisizm
Metal
Homo Sapiens
Kimya Tarihi
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Charles Darwin
Hafıza
Koruma
Böcek
Köpek
Kan Hastalıkları
Uyku
Toplumsal Cinsiyet
Hominid
Karanlık Enerji
Dışkı
Elementler
Şeker
Coğrafya
Aşılar
Kurt
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. Texts, et al. İnsan Popülasyonu: Kontrolsüz Nüfus Artışının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?. (14 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 28 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13581
Texts, L., Karagözoğlu, M. (2022, December 14). İnsan Popülasyonu: Kontrolsüz Nüfus Artışının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/13581
L. Texts, et al. “İnsan Popülasyonu: Kontrolsüz Nüfus Artışının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?.” Edited by Mert Karagözoğlu. Evrim Ağacı, 14 Dec. 2022, https://evrimagaci.org/s/13581.
Texts, Libre. Karagözoğlu, Mert. “İnsan Popülasyonu: Kontrolsüz Nüfus Artışının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?.” Edited by Mert Karagözoğlu. Evrim Ağacı, December 14, 2022. https://evrimagaci.org/s/13581.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.