Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hücre Yapısı: Organel Nedir? Hücrelerde Hangi Organeller Bulunur?

Hücre Yapısı: Organel Nedir? Hücrelerde Hangi Organeller Bulunur? Science Museum / Science & Society Picture Library
İdealize edilmiş bir hayvan hücresi
9 dakika
43,541
  • Evrimsel Biyoloji
  • Biyoloji Tarihi
Evrim Ağacı Akademi: Hücre Yapısı ve Fonksiyonu Yazı Dizisi

Bu yazı, Hücre Yapısı ve Fonksiyonu yazı dizisinin 3. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hücre Teorisi: Hücre Nedir? Canlılığın En Küçük Yapı Taşları Nasıl Keşfedildi?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Organel, genellikle bir hücrenin içinde bulunan ve spesifik bir görevi bulunan alt birimlerin her birine verilen isimdir. Bu yapılara "organel" denmesinin nedeni, tıpkı vücudumuzdaki organların kendilerine has görevleri olması gibi, organellerin de hücre içinde kendilerine has görevleri olmasıdır. "Organ" sözcüğünün sonuna eklenen "-el" eki, bir küçültme ekidir.

Organeller ya kendi lipit çift tabakaları ("zara bağlı organeller" olarak da adlandırılır) içinde ayrı ayrı çevrelenirler veya çevreleyen bir lipit çift tabakası ("zara bağlı olmayan organeller") olmadan uzamsal olarak farklı fonksiyonel birimlerdir. Organellerin çoğu hücre içinde işlevsel birimler olsa da, hücrelerin dışına uzanan bazı işlev birimleri de genellikle organel olarak adlandırılır (örneğin kirpikler, flagellum, arkelum ve trikosist).

Tüm Reklamları Kapat

Organeller mikroskoplar yardımıyla tanımlanır ve ayrıca hücre fraksiyonasyonu denen bir işlem yardımıyla ile saflaştırılabilirler. Özellikle ökaryotik hücrelerde birçok organel türü vardır: İç zar sistemini oluşturan yapılar (nükleer zarf, endoplazmik retikulum ve Golgi aygıtı gibi), mitokondri ve plastidler gibi diğer yapılar organellere örnek verilebilir. Prokaryotlarda ökaryotik organeller olmasa da, bazı prokaryotlar, ilkel prokaryotik organeller gibi davrandığı düşünülen protein kabuklu bakteriyel mikro bölmeler içerir ve ayrıca zarla çevrili başka yapılara dair kanıtlar da vardır.[1], [2] Ayrıca, hücrenin dışına çıkıntı yapan prokaryotik flagellum, flagellumun motoru ve büyük ölçüde hücre dışında bulunan pilus gibi yapılar da genellikle organel olarak adlandırılırlar.

Hücre Nedir? Hücre Tipleri Nelerdir?

Hücreler, bir organizmanın en küçük yapıtaşıdır. Tüm hücre tiplerinde üç ortak şey vardır:

Tüm Reklamları Kapat

  • Hücre içini dış ortamdan ayıran bir hücre zarı,
  • Jelimsi bir sıvı olan sitoplazma ve
  • Hücrenin genetik materyali DNA.

İki temel hücre kategorisi vardır:

  1. Birincisi, ökaryot hücrelerdir. Ökaryotların çekirdekleri ve diğer özel organelleri vardır. Ökaryot hücreler hayvan ve bitkilerde bulunan daha gelişmiş, kompleks hücrelerdir.
  2. İkinci kategori ise prokaryot hücrelerdir. Prokaryotların çekirdekleri ya da zarla kaplı organelleri yoktur. Genetik materyalleri vardır ama çekirdeğin içinde bulunmaz. Prokaryot hücreler her zaman tek hücreli organizmalardır (örneğin bakteriler).
Bu video Nucleus Medical Media kanalın tarafından hazırlanmış, Evrim Ağacı tarafından altyazılandırılmıştır. Kanala destek olmak için videoyu orijinal dilinde ve İngilizce alt yazılı olarak da izlemenizi öneririz.
Nucleus Medical Media

Organel Nedir?

Organel "küçük organ" anlamına gelir. Organeller, belli bir görevi yerine getirmek üzere özelleşmiş hücre içi yapılardır.

Çoğu hücre biyologu, "organel" terimini genellikle "bir veya iki lipit çift tabakasıyla bağlı bir boşluk içeren hücre bölmesi" olarak tanımlarken, bazı hücre biyologları "organel" terimini "deoksiribonükleik asit (DNA) içeren, eskiden bağımsız hücrelerken evrimsel süreçte endosimbiyoz yoluyla ökaryotik hücrelere dahil olmuş hücre bölmeleri" olarak sınırlandırırlar.[3], [4], [5] Bu kısıtlı tanım altında yalnızca iki geniş organel sınıfı olacaktır:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

  • mitokondri (neredeyse tüm ökaryotlarda bulunur)
  • plastidler (sadece bitkilerde, alglerde ve bazı protistlerde bulunur)

Endosimbiyotik kökenlere sahip olan ancak kendi DNA'ları bulunmayan bazı organeller de mevcuttur (örneğin bakteri kamçısı buna güzel bir örnektir).

Organellerin daha az kısıtlayıcı tanımı ("zara bağlı yapılar") da kusursuz değildir; çünkü bu tanımı kabul edecek olursak, hücrenin farklı işlevsel birimler olduğu bilinen bazı bölümleri (örneğin ribozomlar) organel olarak nitelendirilemez. Bu nedenle organel tanımı olabildiğince geniş tutulup, ribozomlar gibi zara bağlı olmayan yapılara da atıfta bulunmak için de kullanılır.[6]

Büyük biyomoleküler kompleksler olarak da adlandırılan zara bağlı olmayan organeller, belirli ve uzmanlaşmış işlevleri yerine getiren büyük makromolekül topluluklarıdır, ancak zar sınırlarından yoksundurlar. Bunların çoğu, ana yapıları proteinlerden oluştuğu için "proteinli organeller" olarak adlandırılır. Bu tür hücre yapıları şunları içerir:

  • büyük RNA ve protein kompleksleri: ribozom, spliceosome, tonoz
  • büyük protein kompleksleri: proteazom, DNA polimeraz III holoenzim, RNA polimeraz II holoenzim, simetrik viral kapsitler, GroEL ve GroES kompleksi; zar protein kompleksleri: porozom, fotosistem I, ATP sentaz
  • büyük DNA ve protein kompleksleri: nükleozom
  • merkezcil ve mikrotübül düzenleme merkezi (MTOC)
  • hücre iskeleti
  • kamçı
  • çekirdekçik
  • stres granülü
  • germ hücre granülü
  • nöronal taşıma granülü

Ökaryot Organelleri

Ökaryotik hücreler yapısal olarak karmaşıktır ve tanımları gereği, kendileri de en dıştaki hücre zarına benzeyen lipit zarlarla çevrelenmiş iç bölmelere sahiptirler. Çekirdek ve vakuoller gibi daha büyük organeller ışık mikroskobu ile kolayca görülebilirler - ki bu nedenle bu organeller, mikroskobun icadından sonra yapılan ilk biyolojik keşifler arasındadırlar.

Tüm ökaryotik hücreler, aşağıda detayları listelenen organellerin her birine sahip değildir. İstisnai organizmalar, normalde ökaryotlar için evrensel kabul edilebilecek bazı organelleri (mitokondri gibi) içermeyen hücrelere sahiptir.[7] Ayrıca, belirli bir hücrede bulunan her türden organellerin sayısı, o hücrenin işlevine bağlı olarak değişir.

Tüm Reklamları Kapat

Çekirdek

Hücrenin kontrol merkezi olan çekirdek ile başlayalım. Çekirdek DNA'yı, yani genetik materyali barındırır. DNA hücrenin ne yapacağını ve nasıl yapacağını söyler. Kromatin ağ, çekirdek zarının içine yayılmış DNA formudur. Bir hücre bölünmek üzere olduğunda DNA, kromozom denilen yapılara dönüşür. Çekirdeğin içinde ayrıca çekirdekçik vardır, bu yapı ribozomların yapıldığı bir organeldir.

Ribozom

Ribozomlar çekirdekten ayrıldıktan sonra "sentezleme", yani protein yapma gibi önemli bir görevi yerine getirirler. Çekirdeğin dışındaki ribozom ve diğer organeller jelimsi bir madde olan sitoplazmada yüzmektedir. Ribozomlar sitoplazmada serbestçe yüzebilirler ya da bazen ER diye de kısaltılan endoplazmik retikuluma bağlanabilirler.

Endoplazmik Retikulum

İki çeşit ER vardır: Granüllü ER'nin üzerinde ona bağlı ribozomlar varken granülsüz ER'nin üzerinde ribozom yoktur. Endoplazmik retikulum, ribozomlar tarafından sentezlenen proteinler gibi materyallerin taşınımını sağlayan zarla kaplı bir geçittir. Proteinler ve diğer materyaller endoplazmik retikulumdan küçük kesecikler halinde çıkar ve Golgi cisimciğine birleşirler.

Golgi Cisimciği

Proteinler Golgi cisimciğinin içinde hareket ederken hücrelerin kullanabileceği bir şekle dönüşürler. Golgi cisimciği bunu proteinleri uygun şekillere bükerek veya onlara lipit ya da karbonhidrat gibi diğer materyaller ekleyerek yapar.

Tüm Reklamları Kapat

Koful

Kofullar değişik materyalleri depolyan kese benzeri yapılardır. Buradaki bitki hücresinin merkezinde yer alan koful su depolar.

Lizozom

Hayvan hücresine dönersek lizozom denilen bir organel göreceğiz. Lizozomlar hasarlı ya da ömrünü tamamlamış hücre parçalarını toplayan çöpçüler gibidirler. Bu hücresel artıkları parçalayabilecek enzimlerle doludurlar.

Mitokondri

Mitokondri ise hem hayvan hem de bitki hücreleri için enerji santrali niteliğindedir. Hücresel solunum denilen bir işlem süresince mitokondri, tüm hücre aktiviteleri için enerji sağlayan ATP moleküllerini üretir. Daha çok enerji ihtiyacı olan hücrelerin daha çok mitokondrisi vardır.

Hücre İskeleti

Bu arada hücre, şeklini bir hücre iskeleti ile korur. Hücre iskeleti, yapısında protein bulunan ipliksi mikroflamentler ve ince, içi boş tüplere benzeyen mikrotübüllerden oluşur.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi - Ciltli

Hayvanlardan Tanrılara: Sapiens kitabıyla insan türünün dünyaya nasıl egemen olduğunu anlatan Harari, Homo Deus’ta çarpıcı öngörüleriyle yarınımızı ele alıyor. İnsanlığın ölümsüzlük, mutluluk ve tanrısallık peşindeki yolculuğunu bilim, tarih ve felsefe ışığında incelediği bu çalışmasında, insanın bambaşka bir türe, Homo deus’a evrildiği bir gelecek kurguluyor.

Yola “önemsiz bir hayvan” olarak çıkan Homo sapiens, tanrılar katına ulaşmak uğruna kendi sonunu mu hazırlıyor?

Homo sapiens nasıl oldu da evrenin insan türünün etrafında döndüğünü iddia eden hümanist öğretiye inandı?

Bu öğreti gündelik yaşantımızı, sanatımızı ve en gizli tutkularımızı nasıl şekillendiriyor?

İnsanı inekler, tavuklar, şempanzeler ve bilgisayar programlarının tümünden ayıran yüksek zekası ve kudreti dışında herhangi bir alametifarikası var mı?

Tarih boyunca benzeri görülmemiş kazanımlar elde etmemize rağmen mutluluk seviyemizde neden kayda değer bir artış olmadı?

“Tüm bunları anlamak için tek yapmamız gereken geriye dönüp bakmak ve Homo sapiens’in aslında ne olduğunu, hümanizmin nasıl dünyaya hakim bir din hâline geldiğini ve hümanizm rüyasını gerçekleştirmeye çalışmanın aslında neden insanlığın kendi sonunu getireceğini incelemektir. İşte bu kitabın temel meselesi budur.”

“Okurken hem eğlenecek hem de çok şaşıracaksınız. Her şeyin ötesinde, kendinizi daha önce hiç düşünmediğiniz şeyleri düşünürken bulacaksınız.” Daniel Kahneman, Hızlı ve Yavaş Düşünme’nin yazarı

“Homo Deus’u okuduğunuzda uzun ve zorlu bir yolculuğun ardından vardığınız bir uçurumun kenarında durduğunuzu hissedeceksiniz. Yolculuğun artık bir önemi kalmayacak, çünkü bir sonraki adımınızı engin bir boşluğa atacaksınız.” David Runciman,The Guardian

Devamını Göster
₺177.00
Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi - Ciltli

Kloroplast

Bitkiler gibi ışık özümseyebilen, yani besin yapabilmek için ışığı kullanabilen bazı organizmaların kloroplast isimli organelleri olan hücreleri vardır. Kloroplast fotosentezin gerçekleştiği yerdir. Yeşildir çünkü klorofil denilen yeşil pigmente sahiptir.

Hücre Duvarı

Bitki hücreleri ayrıca hücre zarlarının dışında onları şekillendiren, destekleyen ve koruyan bir hücre duvarına sahiptirler. Hayvan hücrelerinde ise hücre duvarı bulunmaz.

Minör Organeller

Tüm bunlara ek olarak, sadece bazı hücrelerin sahip olduğu birçok emsalsiz yapı bulunmaktadır.

Sil

Örneğin insanlarda solunum yolu boyunca sil isimli tüycükleri (kirpikleri) olan hücreler vardır. Bunlar, dalgalanarak hareket edebilen mikroskobik kılsı yapılardır. Bu özellik solunun havanın içindeki parçacıkları hapsedip öksürüldüğünde vücuttan atmaya yardım eder.

Kamçı

Bazı hücrelerdeki bir başka benzersiz yapı ise kamçılardır. Örneğin bazı bakterilerin kamçısı vardır. Hücrenin hareketine ya da kendini ileri itişine yardım eden kamçı, küçük bir kuyruğa benzer. Kamçıya sahip olan tek insan hücresi sperm hücresidir.

Bunlara ek olarak sayılabilecek bazı diğer minör organeller şunlardır:

  • Akrozom: Çoğu hayvanda (süngerler dahil) spermatozoanın yumurtanın tek zarlı bölmesiyle kaynaşmasına yardımcı olur.
  • Endomembran Sistemi: İç zar sistemi, bir ökaryotik hücre içindeki sitoplazmada asılı duran farklı zarlardan (iç zarlar) oluşur. Bu zarlar, hücreyi işlevsel ve yapısal bölümlere veya organellere böler.
  • Göz lekesi aparatı: Işığı algılayarak yeşil alglerin ve öglenidler gibi diğer tek hücreli fotosentetik organizmaların kendilerini ışığa göre konumlandırmalarını sağlar.
  • Glikozom: Tripanozomlar gibi bazı protozoalarda glikolizi gerçekleştirir.
  • Glioksizom: Bitkilerde yağın şekere dönüşümünü sağlar.
  • Hidrojenozom: Ökaryotlarda enerji ve hidrojen üretimini sağlar.
  • Knidosist: Tehdit unsurlarını savuşturan mızrak görevi görür.
  • Melanozom: Hayvanlarda pigment depolar.
  • Mikrotübül: Hücre iskeletinin bir parçasını oluşturan ve ökaryotik hücrelere yapı ve şekil sağlayan tübülin polimerleridir.
  • Mitozom: Az sayıda tek hücreli ökaryotta, demir-kükürt kümesi (Fe-S) düzeneğinde rol oynadığı düşünülmektedir.
  • Miyofibril: Hayvanlarda miyosit kasılmasını sağlayan demetlenmiş filamentlerdir.
  • Nükleolus: Ribozom öncesi üretimi sağlayan, protein-DNA-RNA yapılı organeldir.
  • Nükleozom: Ökaryotlarda DNA paketlemesinin temel yapısal birimidir.
  • Ocelloid: Işığı ve potansiyel olaraak şekilleri algılayarak Warnowiaceae familyasının çift zarlı bölmeli üyelerinde fototaksinin gerçekleşmesini sağlar.
  • Otofagozom: Bozunma için sitoplazmik materyali ve organelleri tutar.
  • Parantezom: Henüz yeterince karakterize edilmemiş bir mantar organelidir.
  • Peroksizom: Tüm ökaryotlarda bulunan, metabolik hidrojen peroksitin parçalanmasını sağlayan organeldir.
  • Porozom: Tüm ökaryotlarda bulunan gözenekli salgı portalıdır.
  • Proteazom: Tüm ökaryotlarda, tüm arkelerde ve bazı bakterilerde bulunan, gereksiz veya hasarlı proteinlerin proteoliz yoluyla yıkımını sağlayan organeldir.
  • Ribozom (80S): RNA'nın proteinlere çevrilmesini sağlar.
  • Sentriyol: Hücre iskeleti için merkezcil çapa görevi görür, iğ lifleri oluşturarak hücre bölünmesini organize eder.
  • Sitosol: Sitoplazmik matris veya yer plazması olarak da bilinen sitozol, hücrelerin içinde bulunan sıvılardan biridir.
  • Stres granülü: mRNA deposudur.
  • TIGER alanı: mRNA kodlayan proteinlerdir.

Prokaryot Organelleri

Prokaryotlar, yapısal olarak ökaryotlar kadar karmaşık değildir ve bir zamanlar çok az iç organizasyona sahip oldukları ve hücresel bölmelerden ve iç zarlardan yoksun oldukları düşünülmüştür; ancak prokaryotik iç yapılar hakkında bu varsayımları alt üst eden ayrıntılar yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır.[2] 1970'lerde, bakterilerin mezozomlar olarak adlandırılan hücre zarı kıvrımları içerebileceği fikri ileri sürülmüştür, ancak daha sonra bunların, hücreleri elektron mikroskobu altında görüntülemek üzere hazırlarken kullanılan kimyasallardan kaynaklanan hatalar olduğu gösterilmiştir.[8]

Bununla birlikte, en azından bazı prokaryotlarda bölümlere ayrılmaya ilişkin artan kanıtlar vardır.[2] Son araştırmalar, en azından bazı prokaryotların karboksizomlar gibi mikro bölmelere sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır.[1] Bu hücre altı bölmelerin çapı 100–200 nm'dir ve bir protein kabuğuyla çevrilidir. Daha da çarpıcı olanı, 2006'da bakterilerde keşfedilen zara bağlı manyetozomlardır.[9], [10]

Bakteriler altındaki şubelerden biri olan Planctomycetota üzerinde yapılan çalışmalar, bakterilerde de bir dizi bölümlendirme olduğunu ortaya çıkarmıştır. Planctomycetota hücre planı, sitoplazmayı paripoplazma (ribozom içermeyen bir dış alan) ve pirellozom (veya ribozom içeren bir iç alan olan riboplazma) olarak ayıran intrasitoplazmik zarları içermektedir.[11] Membrana bağlı anammoksozomlar, anaerobik amonyum oksidasyonu gerçekleştiren beş Planctomycetota anammox cinsinde keşfedilmiştir.[28] Planctomycetota türlerinden olan Gemmata obscuriglobus'taysa lipid zarlarla çevrili çekirdek benzeri bir yapı bildirilmiştir.[11], [12]

Bölümlere ayırma, prokaryotik fotosentetik yapıların da bir özelliğidir.[2] Mor bakteriler, hücre zarının invajinasyonlarında bulunan reaksiyon merkezleri olan kromatforlara sahiptir. Yeşil kükürt bakterileri, hücre zarlarına bağlı bulunan fotosentetik anten kompleksleri olan klorozomlara sahiptir. Siyanobakteriler, ışığa bağımlı fotosentez için iç tilakoid zarlara sahiptir. Yapılan çalışmalar, hücre zarı ile tilakoid zarların birbiri ile devamlılık arz etmediğini ortaya koymuştur.

Tüm bunlar ışığında, bugüne kadar keşfedilen veya varlığından şüphelenilen prokaryotik organeller şöyle özetlenebilir:

  • Anammoksozom: Planctomycetota içindeki Candidatus bakterisinde bulunur; anaerobik amonyum oksidasyon merdiveninde görev alır.
  • Karboksizom: Bazı bakterilerde karbon fiksasyonunu sağlar.
  • Klorozom: Yeşil kükürt bakterilernde fotosentezde görev alan bir ışık hasadı kompleksidir.
  • Flagellum: Bazı prokaryotlarda bulunan hareket organelidir.
  • Manyetozom: Manyetotaktik bakterilerde bulunan, manyetik oryantasyonu sağlayan, inorganik kristal yapılı bir organeldir.
  • Nükleoid: DNA bakımını ve RNA'ya transkripsiyonu sağlar.
  • Pilus: Konjugasyon için diğer hücrelere veya hareketli kuvvetler oluşturmak için katı bir substrata yapışmayı sağlayan, kısmen gömülü olmasına rağmen plazma zarının dışına çıkan saç benzeri bir uzantıdır.
  • Plazmit: Bazı bakterilerde DNA alışverişini sağlar.
  • Ribozom (70S): RNA'nın proteinlere translasyonunu sağlar.
  • Tilakoid membran: Çoğunlukla siyanobakterilerde fotosentezi sağlar.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Hücre Yapısı ve Fonksiyonu Yazı Dizisi

Bu yazı, Hücre Yapısı ve Fonksiyonu yazı dizisinin 3. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hücre Teorisi: Hücre Nedir? Canlılığın En Küçük Yapı Taşları Nasıl Keşfedildi?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
63
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 24
  • Bilim Budur! 18
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Muhteşem! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • İnanılmaz 5
  • Umut Verici! 2
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 2
  • Güldürdü 1
  • Korkutucu! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/03/2023 02:20:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5493

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Zehirli Mantar
Mühendislik
Öğrenme
Diş Hekimi
Yayılım
Gözlem
Yeni Koronavirüs
Yılan
Bilinç
Mistisizm
Oyun Teorisi
Kimyasal Bağ
Mikoloji
Coğrafya
Uluslararası Uzay İstasyonu
Fosil
Test
Amerika
Kültür
Kadın Doğum
Matematik
Yüksek
Dalga
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Yüzey
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Hücre Yapısı: Organel Nedir? Hücrelerde Hangi Organeller Bulunur?. (27 Ocak 2023). Alındığı Tarih: 26 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5493
Bakırcı, Ç. M. (2023, January 27). Hücre Yapısı: Organel Nedir? Hücrelerde Hangi Organeller Bulunur?. Evrim Ağacı. Retrieved March 26, 2023. from https://evrimagaci.org/s/5493
Ç. M. Bakırcı. “Hücre Yapısı: Organel Nedir? Hücrelerde Hangi Organeller Bulunur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 27 Jan. 2023, https://evrimagaci.org/s/5493.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Hücre Yapısı: Organel Nedir? Hücrelerde Hangi Organeller Bulunur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 27, 2023. https://evrimagaci.org/s/5493.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.