Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Darwin’ə aid məşhur “Düşünürəm ki” qeydi bizə nə izah edir?

Darwin’ə aid məşhur “Düşünürəm ki” qeydi bizə nə izah edir?
2 dakika
2,936
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Çarlz Darvinin 1837-ci ildə "B dəftəri " olaraq adlandırdığı dəftərinin 36-cı səhifəsində çəkdiyi rəsm elm tarixində ilk təkamül ağacıdır.

Çarlz Darvin indiyə qədər ən böyük elm adamlarından və müşahidəçilərindən biriolmaqla bərabər, təvazökarlığı və dürüstlüyü ilə elmi ictimaiyyətdə nümunəvi bir şəxsiyyətə sahibdir. Heç vaxt çevik qərar verməməsini tez-tez vurğulamaqla bərabər , 1859-cu ildə nəşr etdirdiyi Növlərin Mənşəyi elm dünyasında və ümumilikdə bəşəriyyətdə bir inqilab yaratmağına rəğmən, Darvinin öz kitabındakı ehtiyatlı və inamlı addımlarla irəlilədiyi görülür.

Tüm Reklamları Kapat

Bu təmkinli və elmi hali hələ fikirləri yetkinləşməyə başlayarkən, 1837-ci ildə qeyd dəftərində əks olunmuşur. Darvin, elmi dəlillərində heç vaxt təkidli və ya inadcıl olmamışdır. Özünə çox arxayın idi, , tapıntıları dəqiq idi, lakin buna baxmayaraq heç kimə zərər verməyə və ya onlara qarşı durmağa cəsarət etmirdi, həmişə susqunluğunu və nəcibliyini qoruyudu. Bu nəcibliyi onun "düşmənlərinin" və hətta əleyhdarlarının belə ona ur hörmət etməsinə səbəb oldu. Bu gün ona qarşı qıcıqlanma duyanlar, özlərini bilməyənlər, şübhəsiz ki, antik çağdan qalma zavallı və təhrifə uğrayan nümunədirlər.

Darvin qeyd dəftərində formalaşan həqiqətləri "düşünürəm ki..." deyərək köçürmüşdü. Heç vaxt "Belə olmalıdır.", "məcburdur.", "Bu belədir." Kimi anlayışlarını qeydlərində ehtiva etməmiş və tapıntılarını sadə bir şəkildə çatdırmışdı.

“Düşünürəm ki” ilə başlayan sözləri dünya tarixinin canlılığı bu şəkildə bağlayan ilk "Həyat Ağacı" (və ya "Təkamül Ağacı") ilə davam etməkdədir. Darvinin oxuması son dərəcə çətin olan yazısı (ibtidai təhsilinin tibbi təhsili olduğunu xatırlatmaqda fayda var) bu sözləri ehtiva edir: 

Düşünürəm ki, bir növünə aid keçmişdəki bir nəslin indiki nəsil qədər çox sayda fərdi vardır. Cinsdəki növlərin sayını qorumaq və eyni zamanda növlərin davamlılığını təmin etmək üçün yox oluşlar olmalıdır. Buna görə A və B arasında boşluq olması olduqca təbiidir (çünki bu növlər vaxt keçdikcəyox olmuşlardır). C + B arasında son dərəcə hamar bir keçid görürük. B + D isə nisbətli olaraq uzaq qohumlardır. Bu şəkil də getdikcə cinslər ortaya çıxır. Bunların çox sayda sönmüş qədim növlər ilə ümumi xüsusiyyətləri və bu xüsusiyyətlər vasitəsi ilə digər növlərlə bağlantısı vardır.
Okundu Olarak İşaretle
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 12:59:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8895

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close