Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Çifte Standart Nedir? Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Yanıt Verilir ve Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?

16 dakika
7,920
Çifte Standart Nedir? Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Yanıt Verilir ve Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?
Evrim Ağacı Akademi: Mantık Hataları, Bilişsel Önyargılar ve Safsatalar Yazı Dizisi

Bu yazı, Mantık Hataları, Bilişsel Önyargılar ve Safsatalar yazı dizisinin 57 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Tartışma Nedir? Münazara Yapmanın Önemi Nedir? Tartışmalarda Bilimsel Argümanlar Nasıl Üretilir?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Çifte standart, bir ilkenin veya politikanın, uygun bir gerekçe gösterilmeden benzer şeylere farklı biçimlerde uygulanmasıdır. Yani çifte standart, "bireyler" veya "gruplar" gibi iki veya daha fazla mevcudiyete aksi takdirde aynı şekilde davranılması gerekse bile, herhangi bir nedenle farklı davranıldığında ortaya çıkar. Örneğin çifte standart, aynı şeyleri yapan ve nitelikler bakımından birbirine benzer iki çalışandan birini, yaptığı bir iş için cezalandırıp, diğerini aynı iş için ödüllendirdiğinizde ve bunun tespit edilebilir bir nedeni olmadığında ortaya çıkar.

Çifte standartların ciddi sonuçları olabileceği için, bu tür davranışları anlamak önemlidir. Bu sebeple aşağıdaki makalede çifte standart hakkında daha fazla bilgi edinecek ve bunu kullananlara karşı neler yapabileceğinizi göreceksiniz. Ayrıca başkalarına çifte standart uygulamaktan kaçınmak için neler yapabileceğinizi de göreceksiniz.

Çifte Standart Örnekleri

İki benzer öğrenciye, ortada iyi bir gerekçe olmaksızın, sadece öğrencilerin birinden şahsen hoşlanmadığı için ona çok daha sert bir şekilde değerlendirerek diğerlerinden farklı davranan bir öğretmen, çifte standart uygulayan kişilere bir örnektir. Bir kişinin, aynı şeyi kendisinin düzenli olarak yapmasına ve yaptıklarında bir sorun görmemesine rağmen, bu şeyi yaptıkları için başkalarını eleştirmesi de bir başka örnektir.

Tüm Reklamları Kapat

Çifte standardın ünlü bir edebi örneği de George Orwell'ın 1945'te bir grup hayvanın yaşadığı çiftliği ele geçirmeye karar verdiği Hayvan Çiftliği romanında görülüyor: Çiftliği ele geçiren hayvanlar, insanlar tarafından yönetilmek yerine, kendilerini yönetebiliyorlar.[1] Romanda, hayvanların anlaştıkları temel kurallardan birisi şudur: "Tüm hayvanlar eşittir." Gelgelelim zamanla domuzlar, diğer hayvanların üzerinde hakimiyet sahibi oluyor ve kendilerine türlü biçimlerde imtiyazlı davranıyorlar. Nihayetinde bu, domuzların, başta üzerinde anlaşmış oldukları kuralları yürürlükten kaldırmalarıyla sonuçlanıyor ve bunların yerini, çifte sandart kavramını özetleyen tek bir kural alıyor:

Bütün hayvanlar eşittir, ancak bazı hayvanlar diğerlerinden daha eşittir.

Çifte standartların bir başka ünlü örneğiyle Latince "quod licet Jovi, non licet bovi" ifadesinde karşılaşırız ve bu da şu anlama gelir: "Jüpiter için meşru olan, öküzler için değildir." Burada "Jove" olarak geçen "Jüpiter", Roma mitolojisinde tanrıların kralıdır. Bu görüş, hukukun üstünlüğüne karşı bir çifte standart olarak tanımlanır. ABD 6. Devre Temyiz Mahkemesi Başyargıcı Danny J. Boggs, 2006 yılında yazdığı "Challenges to the Rule of Law: Or, Quod Licet Jovi Non Licet Bovi" makalesinde şöyle diyor:

[Bu ifade bana,] hukukun üstünlüğü olarak tahayyül ettiğim şeyin hep tam tersini simgeliyor gibi gelmiştir. Hukukun üstünlüğü ise, benim anladığım ve yargılamanın ilgili olduğunu düşündüğüm şeydir. (...) Hukukun üstünlüğünden beklenen, yanılmaz olmayan yargıçların, bu ilkeye bağlı kalabildikleri müddetçe, bir mahkemeye gittiğinizde sonucun siyasi statünüze, mahkemeyle olan ilişkinize veya diğer kişisel özelliklerinize değil, davanızın esaslarına bağlı olmasıdır. Bu, yasanın mekanik bir teşebbüs olduğu anlamına gelmez, gelemez. Fakat cildinizin rengi veya karakterinizin bileşenleri ne olursa olsun, yargıcın herhangi bir davada olduğu gibi sizin davanıza da aynı standartları uyguladığı anlamına gelmelidir.

Son olarak, çifte standardın diğer örnekleri, yaşamın daha pek çok alanında karşımıza çıkmaktadır: Bireylerin ve grupların, seksizm ve ırkçılık gibi çeşitli yüceltme ve ötekileştirme pratikleri içerisinde sıklıkla görülmektedir. Bu davranış; toplumsal cinsiyet, cinsel yönelim, ırk, etnisite, ulus, din, yaş, sosyal sınıf veya ekonomik statü gibi belli bazı özelliklere dayanarak insanları farklı biçimlerde yargılamayı ve onlara farklı davranmayı kapsar.[2]

Not: Çifte standart belli bir özelliğe istinaden uyguladığında bu, bazen çifte standardın ismine de yansıtılır. Örneğin "çifte standart" kavramı, farklı ırklardan insanların farklı şekilde yargılandığı veya onlara farklı davranıldıkları ırkla ilgili çifte standartlar, cinsel davranış ve ilişkiler söz konusu olduğunda cinsel çifte standartlar, farklı cinsiyetlerden insanların farklı biçimlerde yargılandığı veya onlara farklı davranıldığında cinsiyete dayalı çifte standartları olarak isimlendirilebilir.[3], [4], [5], [6], [7], [8]

Tüm Reklamları Kapat

Çifte Standart Uygulayanlar

Çifte standart, çoğunlukla bireyler veya gruplar tarafından, diğer bireylere veya gruplara uygulanır. Bu durumlardan hangilerinde çifte standardın nasıl görünebileceğine ilişkin örnekler şunlardır:

  1. Bireylere karşı çifte standart uygulayan bireyler: Benzer şeyleri hangi çocuğun yaptığına bağlı olarak tamamen farklı bir biçimde değerlendirerek çocuklarına çifte standart uygulayan ebeveynler bu gruba girer.
  2. Gruplara karşı çifte standart uygulayan bireyler: Bir işe alım sırasında cinsiyet ya da ırk gibi değişkenlere yönelik ayrımcılık yaparak, çalışanlara çifte standart uygulayan bir patron bu gruba girer.
  3. Bireylere karşı çifte standart uygulayan gruplar: Bir medya şirketinin, daha önce farklı bir aktivist yaptı diye övdükleri davranışları başka bir aktivist sergilediğinde, ona saldırarak çifte standart uygulaması buna bir örnektir.
  4. Gruplara karşı çifte standart uygulayan gruplar: Kriminal vakalarda sıradan vatandaşlara uygulanan davranışlara kıyasla, kendi partisindeki politikacılara aşırı hoşgörülü davranarak veya bir bütün olarak politikacılara çifte standart uygulayan bir hükümet buna bir örnektir.

Bir gruba çifte standart uygulandığında, bunun genellikle bu grubun belirli üyelerine karşı uygulanan çifte standartlar şeklinde olabileceğini de unutmayın. Örneğin belli bir deri rengine sahip kişilerin istisnasız olarak hepsine çifte standart uygulanmıyor olması, o deri renginden olanlara karşı çifte standart uygulanmadığı anlamına gelmemektedir. Dahası, bir grubun diğerlerine çifte standart uyguladığını söyleme nedeni, bu grubun bir bütün olarak bu çifte standart uygulaması olabileceği gibi, grubun kilit üyelerinin o grup adına çifte standart uygulaması olabilir.

Ayrıca bireyler veya gruplar dışında kalan şeylere de çifte standart uygulanabileceğini unutmayın. Örneğin hobiler söz konusu olduğunda bir kişi, diğer hobilerin bir parçası olduğunda iyi olduğunu düşündüğü davranışları içeren başka bir hobiyle dalga geçtiğinde çifte standart uygulayabilir. Yine, benzer biçimde, beğendiği bir şirket tarafından yapılan bir ürünün niteliklerini övebilen birisi, bu özellikleri rakip şirketler tarafından yapılan ürünlerde gördüğünde onları eleştiriyorsa, çifte standart uyguluyor demektir.

İnsanlar Neden Çifte Standart Uygular?

İnsanlar çeşitli nedenlerle, hem kasıtlı hem de kasti olmayan şekillerde çifte standart kullanırlar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Çifte standartların kasıtlı kullanımı, bunları uygulamak için bilinçli ve aktif bir kararı içerir. Çoğu durumda insanlar, uyguladıkları çifte standartların bazı hedeflere ulaşmalarına yardımcı olabileceğini sezdiklerinde ortaya çıkar. Bu hedef, kedileri için ayrıcalıklı olan birine yardım etmek, sevmedikleri birine zarar vermek veya argümanlarını daha ikna edici hale getirmek gibi şeyleri kapsayabilir.

Çifte standartların kasti olmayan kullanımı, bunları uygulamak için aktif ve bilinçli bir karar içermez. Bu durum yine de çifte standardın kullanılmasının yol açtığı sonucu etkilemez. Bu kasti olmayan kullanıma, çifte standardın fark edilmemesi de dahildir ve genellikle doğada duygusal olan bazı dürtüler tarafından yönlendirilir.

Buna göre, bilişsel sistemimizin çalışma yöntemi nedeniyle ortaya çıkan sistematik rasyonellikten sapma örüntüleri olan bilişsel önyargılar, genellikle çifte standartların kasti olmayan kullanımı söz konusu olduğunda rol oynar. Bunun dikkate değer bir örneği, insanların önceden var olan inançlarını doğrulayacak bir yöntemle bilgi aramalarına, tercihte bulunmalarına, yorumlamalarına ve hatırlamalarına neden olan bilişsel bir önyargı olan doğrulama yanlılığıdır. Bu önyargı, insanların önceden var olan bazı izlenimlerini doğrulamak için bir kişinin iki bireyin aynı davranışını farklı biçimlerde yargılamasına neden olmak gibi durumlarda çifte standart uygulamalarına yol açabilir.

Duygusal güdüleyiciler söz konusu olduğunda, insanların istemeden çifte standart uygulamasının birçok nedeni vardır. Örneğin insanlar, genellikle başkalarının davranışlarındansa, kendi davranışlarını yargılarken çifte standart uygularlar; çünkü eylemlerine ilişkin daha iyi hissetmek isterler.[9] Örneğin son derece olumsuz etkileri olan bir eylemi yargılarken, eğer eylemi gerçekleştiren kendileriyse, yaptıkları şey hakkında kötü hissetmek istemedikleri için, o eylemi başkalarının gerçekleştirmesine kıyasla kendilerini daha yumuşak bir şekilde yargılayabilirler.

Son olarak, çifte standartların kasıtlı kullanımı söz konusu olduğunda bilişsel önyargıların ve duygusal güdüleyicilerin de rol oynayabileceğini unutmayın. Örneğin birisinin yaşadığı doğrulanma yanlılığı bir kişi hakkındaki değerlendirmelerinde haklı olduğunu kanıtlama arzusundan kaynaklanabilir ve bu da onları destekleyecek biçimde aktif olarak çifte standart uygulamalarına yol açabilir.

Genel olarak insanlar, hem kasıtlı hem de istemeden çifte standart kullanırlar. Çifte standartların kasıtlı kullanımı genellikle belirli bir sonuca ulaşma arzusundan kaynaklanırken, çifte standartların kasti olmayan kullanımı genellikle duygusal güdüleyiciler tarafından yönlendirilir ve çoğu zaman çifte standartları fark etme veya problemli olduklarını anlama başarısızlığını içerir. Bununla beraber çifte standartların hem kasıtlı hem de kasti olmayan kullanımı doğaları gereği duygusal olabilir ve her ikisi de pratikte benzer sonuçlara yol açabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Çifte Standartlarla Başa Çıkma

Çifte Standartlar Nasıl Fark Edilir?

Karşılaştığınız bir şeyin çifte standart olup olmadığını belirlemek için göz önünde bulundurmanız gereken iki temel şey vardır:

  • İki (veya daha fazla) şeye farklı davranılıyor mu?
  • Eğer yaklaşımlar farklıysa, bunun geçerli bir nedeni var mı?

Düzgün bir şekilde gerekçenin olmadığı durumlarda eşit olmayan bir yaklaşım olduğunda, çifte standart oluşur. Gerekçe konusunu anlamak önemlidir, çünkü iki veya daha fazla şeye eşit olmayan şekilde yaklaşılmasının ille de çifte standart olmadığı ve bazen bu tür farklı davranışların makul olabileceği hatırlanmalıdır.

Örneğin, bir yetişkinin bir çocuğa göre daha iyi davranışlar sergilemesini beklemek genellikle çifte standart sayılmaz, çünkü bir yetişkin ve bir çocuk, farklı beklentileri haklı çıkacak düzeyde farklıdır. Benzer şekilde halktan birindense, sahip oldukları sorumluluk ve güç nedeniyle seçilmiş bir yetkilinin eylemlerinden daha çok şey beklemek makul olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

İşte bu sebeple, bazı eşitsiz yaklaşımların çifte standardı temsil ettiğinden emin olmak için, kendinize bu yaklaşım için uygun bir gerekçe olup olmadığını sorun. Gerekirse, eşit olmayan davranışı uygulayan kişiden veya durumla ilgili başka birinden de bunu rica edebilirsiniz.

Bunu yaparken de aralarında önemli farklılıklar olmasına rağmen bazı özellikleri paylaştıkları için iki veya daha fazla şeyin haksız bir biçimde eşdeğer olduğu iddia edildiğinde ortaya çıkan yanlış denkliklere dikkat etmek elzemdir. Bunun nedeni, eşit olmayan yaklaşımlara maruz kalanların bu yaklaşımları hak edecek şekilde farklı olduğu durumlarda yanlış denkliklerin, yanlışlıkla çifte standart uygulandığına inanmanıza neden olabilecek olmasıdır.

Şüpheye düştüğünüzde, hayırseverlik ilkesini uygulayın ve makul bir alternatif açıklama varsa, kişilerin veya grupların çifte standart uygulamadığını varsayın (bunu yapmak rasyonel olduğu müddetçe). Ayrıca, bunu yapmak rasyonel olduğu sürece, Hanlon'un usturasını uygulamalı ve çifte standardı kullanan kişinin de bunu istemeden yaptığı varsayımıyla ilerlemelisiniz.

Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Tepki Vermeli?

Çifte standart kullanımına yanıt verirken ilk adım, önceki bölümde özetlenen yaklaşımı kullanarak, gördüklerinizin gerçekten çifte standart olduğundan emin olmaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Dünya Küresi: Antik, 20 cm, Işıksız

Dünyanın siyasi durumunu eskitme harita tekniği ile geçmişi ve bugünü bir arada sunan “Antik Küre” ofislerin vazgeçilmez bir aksesuarı niteliğindedir.

  • Harita Türü: Antik
  • Çap: 20 santimetre
  • Işık Durumu: Işıksız
Devamını Göster
₺455.00
Dünya Küresi: Antik, 20 cm, Işıksız
  • Dış Sitelerde Paylaş

İkinci adım, henüz yapmadıysanız ve bunu yapmak sizin koşullarınızda uygunsa, çifte standart uyguladığına inandığınız kişiden akıl yürütme yöntemlerini açıklamasını istemektir.

Bu, sadece gerçekten çifte standart uygulayıp uygulamadıklarını belirlemenize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda yaptıkları şeyi neden yaptıkları hakkında size daha iyi bir fikir verir. Ayrıca, çifte standart kullanımının kasıtsız olduğu durumlarda, özellikle benzer şeyleri farklı bir şekilde ele almalarının arkasındaki mantığı açıklamalarını istemeniz, çifte standart uygulayan kişinin de bunu yaptığını fark etmesine yardımcı olmak gibi ek avantajlar da sağlayabilir. Bununla beraber çifte standartların kullanılmasının kasıtlı olduğu durumlarda da o kişinin akıl yürütmesiyle ilgili sorunları vurgulamanıza yardımcı olabilir.

Bunu yaptıktan sonra, söz konusu eşitsiz yaklaşımın uygun bir gerekçesi olmadığını göstererek, çifte standardın mantıksal ve ahlaki sorunlarına etkili bir biçimde işaret edebilirsiniz. Bunu yaparken de genellikle çifte standardı uygulayan kişinin yapmış olduklarıyla ilgili sorunu içselleştirmesine ve her şeyden önce çifte standardı uygulama motivasyonlarını reddetmesine yardımcı olmak istersiniz.

Bunu başarmak için, mevzubahis bilhassa çifte standart olduğunda, altta yatan bir bilişsel önyargının sonucuysa, önyargıdan arınma tekniklerine sıkça ihtiyacınız olacak. Örneğin, çifte standart söz konusu olduğunda sıklıkla rol oynayan bir önyargı, insanların zihinsel durumlarındaki farklılıklarının kendi ve diğer insanların karar verme şeklini etkileme şeklini açıklamalarını zorlaştıran, bilişsel bir önyargı olan empati boşluğudur. Bu önyargının bir sonucu olarak, birinin çifte standart uyguladığını görürseniz, onlara yönelik benzer bir çifte standart uygulandığı durumları düşünmelerini rica edebilirsiniz. Yine, benzer şekilde, birinin kendilerine veya değer verdikleri birine karşı benzer bir çifte standart uyguladığında nasıl hissedeceklerini düşünmelerini isteyebilirsiniz.

Son olarak, bazı durumlarda, ne yaparsanız yapın, birinin çifte standart uygulamayı durdurmasını sağlayamayabileceğinizi unutmayın. Bu durumda tepkiniz, mevzubahis duruma bağlı olmalıdır. Örneğin, söz konusu kişi çok az tanıdığınız veya çok az önemsediğiniz biriyse, onunla etkileşimi durdurup, nedenini bildirmeyi tercih edebilirsiniz. Aksine, söz konusu kişi işteki amirinizse, sorunu çözmelerini sağlamak için şirketinizin İnsan Kaynakları departmanına gitmeyi seçebilirsiniz.

Genel olarak, çifte standart uygulamalarına tepki verirken, tercihen standardı uygulayan kişiden akıl yürütmelerini açıklamasını isteyerek, gerçek bir çifte standartla uğraştığınızdan emin olmalısınız. Sonra, söz konusu çifte standardın mantıksal ve ahlaki yanlarına dikkat çekmeli ve standardı uygulayan kişinin bu konuları içselleştirmesine yardımcı olmalı ve standardı uygulama dürtülerini en başından reddetmelisiniz. Bu çözümlerin hiçbiri işe yaramazsa, sorunu çözebilecek birine iletmek veya çifte standardı uygulayan kişiyle ilişkinizi kesmek gibi alternatif bir çözüm seçmelisiniz.

Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?

Kendiniz çifte standart uygulamaktan kaçınmak için, iki veya daha fazla benzer şeye farklı davrandığınızda, bunu yapmak için uygun bir gerekçeniz olduğundan emin olmalısınız.

Kulağa basit gelse de bunu yapmak çoğu zaman zor olabilir, bilhassa aynı anda yalnızca bir şeye çifte standart uyguladığınız durumlarda... Örneğin, bu, son zamanlarda başka kimsenin benzer bir hata yaptığını görmediğiniz bir durumda, sadece sevmediğiniz için birine, yaptığı basit bir hata yüzünden sert davranmayı içerebilir ve bu da tepkinizin çok sert olduğunu fark etmenizi zorlaştırabilir.

İşte bu nedenle, çifte standart kullanmaktan kaçınmak için, kendinizi birine veya bir şeye karşı özellikle olumlu veya sert bir şekilde düşünürken, konuşurken veya hareket ederken bulduğunuzda, kendinizden düşünme biçiminizi haklı çıkarmanızı talep etmeli ve benzer koşullar altında benzer şeylere farklı bir şekilde davranıp davranmadığınızı düşünmelisiniz. Düşüncelerinizin, ifadelerinizin veya eylemlerinizin sonuçları, başkaları üzerindeki etkileri gibi faktörler açısından ne kadar önemliyse, bunu yapmak da o kadar önemlidir.

Kendinizi çifte standart uygularken bulursanız, çözmek için genellikle başka birinin çift standart kullanımıyla uğraşırken aynı teknikleri olduğu gibi kullanabilirsiniz. En önemlisi, bu, akıl yürütmenizle ilgili mantıksal ve ahlaki sorunları içselleştirmeyi ve çifte standart uygulamanıza neden olan duygusal dürtüleri ve mantık hatalarını en başından azaltmaya yardımcı olmak için çeşitli önyargıdan arınma tekniklerini kullanmayı içerir.

Tüm Reklamları Kapat

Özellikle başkalarına kıyasla kendinize karşı çifte standart uygulama konusunda dikkatli olmalısınız. Bu, birçok şekilde karşımıza çıkan, yaygın bir fenomendir ve iyi bir neden olmadan kendinize başkalarına davrandığınızdan daha ayrıcalıklı veya daha sert davrandığınızda ortaya çıkar.

Bu sorundan kaçınmaya gelince, insanların yaşamlarındaki olayları incelediklerinde veya onları başkalarının perspektifinden görmeye çalıştıklarında kendi bakış açılarına çok fazla güvenmelerine neden olan, benmerkezci önyargı isimli bir bilişsel bir önyargıya dikkat ettiğinizden emin olmalısınız. Bununla başa çıkmak için, içinde bulunduğunuz olayların yalnızca kendinizdense diğer insanlar tarafından da nasıl algılandıklarına dikkat etmek ve bu olaylara dışarıdan bir perspektiften bakmaya çalışmak gibi uygulanabilir önyargılardan arınma teknikleri kullanabilirsiniz.

İlgili Kavramlar

İkiyüzlülük

İkiyüzlülük, özellikle birey bir şekilde ahlaki olarak üstün olduğunu iddia ettiğinde, söz konusu kişinin düşünmesinin, konuşmasının ve hareketlerinin diğer düşünceleriyle, ifadeleri veya eylemleriyle ters düşmesini içerir.

İkiyüzlülük genellikle çifte standart kullanımını içerir. Örneğin ikiyüzlü bir kişi, benzer bir durumdayken kendisi de aynı şekilde davranmış olsa dahi bu bir şekilde davranmış olduğu için birine saldırabilir.

Tüm Reklamları Kapat

İkiyüzlülük genellikle olumsuz olarak görülür; ancak ikiyüzlüler, ikiyüzlülüklerini açıkça kabul eder ve bunun için uygun bir gerekçe sunarlarsa, ilişkili sorunlar bazen hafifletilebilir.

"Çifte standart" Teriminin Etimolojisi ve Tarihi

"Çifte standart" terimi ,başlangıçta iki metalin (genellikle altın ve gümüş) para birimi olarak birbirine sabit bir oranda kullanılması olan bimetalizm kavramını ifade etmek için kullanıldı.

Terim, 1764'e kadar varan zamanlarda, "Hint tarihi ve uygarlığının yanı sıra 18. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Hindistan'daki İngiliz deneyimiyle ilgili monografi koleksiyonu" olan Ames Kütüphanesi Broşür Koleksiyonu'nda (Cilt 16, Sayı 1-9) yazılı olarak görünür.

Daha sonra insanlar, terimi başka bir anlamda kullanmaya başlarlar. Örneğin, 1834 yılında, James Endell Tyler'ın The Law Magazine'de yazdığı "Origin, Nature and History of Oaths" (Cilt 13) adlı incelemesinde şöyle yazar:

Tüm Reklamları Kapat

Bununla birlikte, yeminlerin kullanımına yönelik en büyük itiraz, çifte bir dürüstlük standardı oluşturuyor olmasıdır: Doğruyu söyleme yükümlülüğünü artırmanın bazı insani hünerlerce mümkün olduğu ilkesini kabul eder. Bu, bize göre, tamamen yanlış ve en zararlı sonuçlarla dolu bir ilkedir.

Terimin bugün nasıl kullanıldığına daha yakın olan ahlaki anlamda kullanımının bilinen en eski örneği ise, 1872 yılında, The Ecclesiastical Observer'daki (Cilt 25) Bayan Josephine Butler'ın ilgili bir dersine yanıt olarak "Ahlak Konularında Haksız Yargılar" başlıklı bir makalede geçer:

Bayan Butler, kadın ve erkek ahlakı açısından toplumun gereksinimlerindeki eşitsizliği, daha güçlülerin zayıfların zaferini elde etme doğal eğilimine kadar takip etti... Bu eğilim, erkeklerin kadınlara katı bir itaat ve sadakat kuralı dayatmasına yol açarken, kendi cinsiyetlerine serbestlik verilmesine izin verdi... Hristiyan dini, her iki cinsiyet için de eşit bir ahlaki standart belirler; mutlak bir kişisel saflık kuralı ilan eder ve sanki, mevcut çifte standardın yanlışlığını düzeltmek için Mesih yetkisinin tüm ağırlığıyla erkeklerin savurganlığını azarlarken sonsuz bir şefkatle de insanın şehvetinin kölesini özgürler arasındaki yerine geri vererek iade etti.

Terimin benzer kullanımlarını bir dizi yerde yazılı olarak görmek mümkündür. Bunun bir örneği, 1886'da yayınlanan Friends' Intelligencer United with the Friends' Journal'da (Cilt 43) "Çifte ahlak standardı" başlıklı bir makalede geçmektedir:

Çifte ahlak standardı, varlığını sürdürmesini, bilhassa toplumun daha rafine sınıflarında, kadın ve erkek tarafında ahlakla ilgili ortak bir duyarlılığın arzulanmasına çok şey borçludur.

Terim, o zamandan beri, genellikle kadın ve erkeklerin farklı ahlak standartlarına sahip oldukları öne sürülen cinsiyete dayalı çifte standart bağlamında tutarlı bir şekilde kullanılmaya devam etti. Örneğin, Geoffrey Anketell Studdert Kennedy, 1928'de yazdığı "Savaşçı, Kadın ve İsa: İsa'nın Liderliğine Yönelik Bir Çalışma" kitabında şu ünlü sözleri sarf etmiştir:[10]

Jack için meşru olan Jill için yanlıştı.

Not: "Çifte standart" terimi, bir dizi niş ve teknik alanda da kullanılmakla beraber, bilinen en eski kullanımı 1751'dedir.

Özet ve Sonuçlar

  • Çifte standart, münasip bir gerekçe gösterilmeden, benzer şeylere farklı şekilde uygulanan bir ilke veya politikadır.
  • Örneğin, çifte standart, geçerli bir neden olmamasına rağmen, birini cezalandırıp diğerini ödüllendirerek, benzer iki çalışana aynı şeyi yaptıktan sonra farklı davranmayı içerebilir.
  • Çifte standartların kasıtlı kullanımı genellikle belirli bir sonuca ulaşma arzusundan kaynaklanırken, çift standartların kasti olmayan kullanımı genellikle duygusal güdüleyiciler tarafından yönlendirilir ve genellikle çifte standartları fark etmede veya sorunlu olduklarını anlama başarısızlığını içerir.
  • Bir şeyin çifte standart teşkil edip etmediğini belirlemek için, eşit olmayan bir yaklaşım ve bu tür bir yaklaşım için de uygun bir gerekçe olup olmadığını belirlemelisiniz.
  • Çifte standartların kullanımıyla başa çıkmak için, çifte standartları uygulayan kişiden davranışlarının arkasındaki akıl yürütmeyi açıklamasını istemek veya başka biri onlara benzer çifte standartlar uygularsa nasıl hissedeceklerini sormak gibi çeşitli teknikler kullanabilirsiniz.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Mantık Hataları, Bilişsel Önyargılar ve Safsatalar Yazı Dizisi

Bu yazı, Mantık Hataları, Bilişsel Önyargılar ve Safsatalar yazı dizisinin 57 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Tartışma Nedir? Münazara Yapmanın Önemi Nedir? Tartışmalarda Bilimsel Argümanlar Nasıl Üretilir?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 11
  • Muhteşem! 5
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Bilim Budur! 4
  • Umut Verici! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 19:22:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10746

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Araştırmacılar
İspat Yükü
Irk
Diş Hastalıkları
Kedigiller
Neandertal
Uzun
Doktor
Göğüs Hastalığı
Yayılım
Google
Beslenme
Tehlike
Risk
Aslan
Obezite
Radyasyon
Büyük Patlama
Işık Hızı
Genel Halk
Kuantum Fiziği
Bilimkurgu
Evren
Fosil
İklim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
I. Shatz, et al. Çifte Standart Nedir? Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Yanıt Verilir ve Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?. (1 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 21 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10746
Shatz, I., Bakırcı, Ç. M., Soysal, . (2021, August 01). Çifte Standart Nedir? Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Yanıt Verilir ve Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?. Evrim Ağacı. Retrieved December 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10746
I. Shatz, et al. “Çifte Standart Nedir? Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Yanıt Verilir ve Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10746.
Shatz, Itamar. Bakırcı, Çağrı Mert. Soysal, . “Çifte Standart Nedir? Çifte Standart Uygulayanlara Nasıl Yanıt Verilir ve Çifte Standart Uygulamaktan Nasıl Kaçınılır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 01, 2021. https://evrimagaci.org/s/10746.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close