sevgili arkadaşlar,

nostalji duygumuzu pekiştirerek başlayayım. çocukken, bir cumartesi günü perdelerimizin arasından bir güneş ışığı sızar, sıcacık, pasparlak olurdu ve kuş seslerini beraberinde getirirdi. huzurla esner, sağa sola döner ve pişen yumurta kokusunu alırdık. içeri sızan güneşin sıcaklığını tenimizde hissederken perdeleri açardık. birden gözlerimiz kamaşırdı. sıcacık, huzurlu ve güvenli...

Neandertaller, virüslerini modern insanlarla paylaştılar, beraberinde de bu patojenlerle başa çıkmalarına yarayan genleri de aktardılar.

Tarih öncesinde yaşanan çiftleşmelerin sonucunda, Modern Asyalı ve Avrupalı insan genomlarının %2-3'ü Neandertallerden miras kalmış durumda. Sahip olduğumuz Neandertal genlerinin etkilerini araştırmak için Arizona Üniversitesinden David Enard ve Stanford Üniversitesinden Dmitri Petrov, modern insanların genomlarındaki virüslerle etkileşim içerisinde olan bölgeleri incelediler.

Birlikte yaşayan ya da birbirleriyle çok fazla zaman geçiren kadınların adet döngülerinin senkronize olduğu iddiasını destekleyen hiçbir bilimsel veri yoktur.^[1]

Kadınların adet döngülerinin senkronize olabileceği fikri, ilk olarak 1971 yılında Nature dergisinde yayımlanan Menstrüal Senkronizasyon ve Baskılama başlıklı makalede, Martha K. McClintock tarafından tespit ve tarif edilmiştir.^[2] Bu sebeple, buna "McClintock Etkisi" adı da verilmektedir. 

Hepimizin bildiği, bir yandan sevip bir yandan nefret ettiğimiz standart ders kitaplarının bazı eksikleri vardır. Bence bu kitaplar, bazı temel fizik konularını aşırı derecede basite indirgemeye çalışırken, ciddi kavram karmaşalarına yol açıyor ve inanması güç hikayeler anlatıyor. Bu görüşümü desteklemek için, bir batarya ve ampul ile örneklenen basit devreleri seçiyorum; bundan daha basit bir devre bulabilir miyiz ki? Bu örneği, tüm lise ve çoğu üniversite seviye ders kitaplarının iyice ortaya koyamadığı önemli fizik kurallarını keşfetmek için ve bu kitaplarla çalışmaktan kaynaklanan kavram karmaşalarını meydana çıkarmak için kullanacağım.

Bu makalede 4 ana kısım olacak: 1. Kısım: Problemi size tanıtma. 2. Kısım: Enerji transferiyle alakalı kavram karmaşasına göz atma ve daha iyi bir modelin hızlı özeti. 3. ve 4. kısımlarda ise basit fiziğin detayına ineceğiz ve alternatif modeli, ilkeleri daha detaylıca uygulayarak savunacağız. Probleme genel bir bakış ve sonuç için sadece 1. ve 2. kısımları okumanız yeterli.

Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Türkler islamiyetten önce Göktenrgiye yani geleneksel Türk dinine inanmaktaydılar. Bu tengri yapısında kadınlar toplumda erkeklerle eşit idi. Hakan olmayınca kararı Hatun verirdi ve Hakan eşini hocası gibi görür bir şey yapmadan önce ona danışırdı. Zamanla yıkılan ve kurulan imparatorluklar ve değişen Türklerin coğrafi yerleşimi onların farklı ittifaklar oluşturmasını ve bu ittifaklarından siyasi mananın yanında dini dotluğuda beslemiştir. Türkler Talas Muharebesinde ortaklaşa Çinlileri Araplarla mağlup etmişler ve bu olay Türkleri için dinde bir geri dönüş noktası olmuştur. Zamanla müslümanlaşmaya başlayan halk içindeki eski dinlere mensup kişilerde müslüman olmuştur. Burada Osmanlı Devleti ön plandadır.

İnsan çiftleşme sisteminin en iyi nasıl karakterize edileceği, yoğun ve kutuplaşmış bir tartışma konusudur:

Her iki yaklaşım için de çeşitli dayanak noktaları ve kaynaklar bulunduğu göz önüne alındığında, insanlarda çiftleşme modellerinin en iyi nasıl tanımlanacağı konusunda akademik camiada bir anlaşmazlık olduğu söylenebilir. Özellikle zor olan, türe özgü bir stratejinin, üzerinde anlaşmaya varılmış bir tanımını oluşturmaktır - ki yapılacak bu tanım, karşılaştırmalı çalışmalarda yaygın bir kullanıma sahip olacaktır.

21 Mart Dünya Down Sendromu Günü olarak belirlenmiştir. Bunun özel bir anlamı bulunur: 21 Mart, yani 21.3 gösterimi, Down sendromunun ana nedeni olan 21. kromozomun üçlenmesi (üç katına çıkması) olayına işaret eder. Biz de, Evrim Ağacı ailesi olarak, bu inceleme yazımızı tüm Down sendromlu okurlarımıza ve Dünya'daki tüm Down sendromlu türdaşlarımıza ithaf ediyoruz! 

Down Sendromu, az önce de belirttiğimiz üzere, bir bireyde 21. kromozomun 2 yerine 3 kopyası olmasından kaynaklanan bir kromozomal bozukluktur. Bu sebeple trizomi 21 olarak da bilinmektedir ("trizomi", "üçlenme" anlamına gelir). Aşağıda Down sendromlu bir erkeğe ait bir hücrenin içerisindeki koromozomların dağılımı gözükmektedir.

Davranışların incelenmesi, bize organizmaların çevrelerine nasıl yanıt verdiği ve bu yanıtların evrimsel kökenleri hakkında derinlemesine bilgiler sunar. İnsanlar söz konusu olduğunda, psikoloji ve sosyoloji gibi bilimler davranışın temel bileşenlerini ve bu davranışların bireyler ve toplumlar üzerindeki etkilerini anlamamıza yardımcı olur. Öte yandan etoloji ise, insan harici hayvanlar aleminin davranışsal dinamiklerini ve bu davranışların ekolojik ve evrimsel bağlamlarını inceler. Bu disiplinler, hayvanların ve insanların dünyalarını daha iyi anlamamız ve birbirimizle ve doğal dünya ile olan ilişkilerimizi daha iyi yönetmemiz için önemli araçlar sağlar.

Nesli tükenmiş hayvanlar söz konusu olduğunda, onların davranışları hakkındaki bilgilerimiz sınırlıdır çünkü bu hayvanları doğal ortamlarında doğrudan gözlemleme fırsatımız yoktur. Fakat gözlem şansı olmasa da epey kapsamlı tahminler mevcuttur. Kalıntıları bulunan ve Kik adı verilen yünlü mamut bireyi, Buzul Çağı'ndan kalan ve hikayesi bilinen ender memeli hayvanlardan biridir. Kik, yaklaşık 17.100 yıl önce, Alaska'nın iç kesimlerinde, kuzeyde Brooks Sıradağları ve güneyde Alaska Sıradağları arasında dünyaya gelmiştir. O dönemde, bu bölge, Bering kara köprüsü üzerinden Sibirya'ya ve Batı Avrupa'ya kadar uzanan soğuk ve kuru bir çayırlık olarak karşımıza çıkar. Bu geniş bölgeye, bölgenin en ikonik hayvanlarından dolayı "mamut stepleri" adı verilmiştir.^[1]