Ölüm, kendimizi bildik bileli anlamlandırmaya çalıştığımız ürkütücü bir olgudur.

Bir düşünün: Evren'in var olduğu o ilk andan, yani Büyük Patlama'dan beri geçen 13.82 milyar yıl boyunca, neredeyse 1 saniye bile var olmadık. Büyük Patlama'dan, doğduğumuz âna kadar geçen zamana dair en ufak bir anımız, bilincimiz, algımız yok; halbuki en azından son 4 milyar yıl içinde, biz doğmadan önce milyarlarca insan, hayvan ve diğer canlı türü yaşadı. Onların bilinci vardı, o dönemlerin en azından bir kısmına dair algıları vardı. Yani Evren, biz yokken de vardı!

Margaret Heafield Hamilton, 1936 senesinde doğmuş bir bilgisayar bilimcisi, sistem mühendisi ve iş kadınıdır. Kendisi, Apollo Uzay Programı'nın kokpit uçuş yazılımlarını baştan sona tasarlayan MIT Enstrümentasyon Laboratuvarı'nın proje öncesi, boyu ve sonrasında başkanlığını yürütmüştür. Aşağıdaki fotoğrafta Hamilton, insanları ilk defa 1969 senesinde Ay'a götürmeyi başaran Apollo 11 için yazdığı bilgisayar ve hata kodlarının yanında görülmektedir.

Çalışmaları ve uzmanlığı sayesinde, Apollo 11'in Ay'a inişi sırasında meydana gelen bir sorun nedeniyle tüm görevin iptal olmasını önlemiştir! Apollo 11 görevinde Ay İniş Aracı'nın Ay yüzeyine inişinden sadece 3 dakika önce, kokpitteki bilgisayarlardan birçoğu uyarı alarmı vermeye başlamıştır. Sorun, randevu radar sisteminin gönderdiği verilerin bilgisayar işlemcilerini aşırı yüklemesidir. Ancak bu sistemin aslında iniş sırasında çalışmasına gerek yoktu. Radarın devreye girme nedeninin hatalı bir kontrol listesi nedeniyle çalışanların radarı hatayla devreye sokması olduğu sonradan anlaşılmıştır.

Beynimiz düşündüğümüz kadar basit çalışmıyor. Geçtiğimiz birkaç yıl, tuhaf şeylere inanmanın oldukça yaygın olduğunu henüz fark etmeyen insanlar için bir uyandırma çağrısı görevi gördü. Donald Trump'ın başkanlığı sırasında ortaya çıkan aşırı sağ bir komplo teorisi olan QAnon'un yükselişinden, maske takma ve COVID-19 aşılarının güvenliği üzerine politikleşen tartışmalara kadar, düşüncelerimizin önyargılarımıza göre kolayca zikzak çizdiği çok açık bir hale geldi. Peki ya matematik için de aynı durum söz konusu olabilir mi?

Dan Kahan ve meslektaşları, çalışmalarında sıklıkla inançlar ve belli bir gruba üye olma arasındaki etkileşimleri inceliyorlar. Biz insanlar, doğamız gereği kuvvetli bir kabile bilincine sahibiz; dolayısıyla eğer kabilemiz bize en son gerçekleşen seçimlerde diğer kabile tarafından seçim sonuçlarına hile karıştırıldığına inanmamızı söylerse, kanıtlara bile bakmadan bu düşünceyi benimseyebiliriz. Peki, asıl soru şu: Gerçek olmayan bir inanca kapılmak mı daha vahimdir, yoksa kendi topluluğunuzun değer yargılarına ters düşerek dışlanmayı göze almak mı?

Ölümsüzlük, sonsuz yaşam ve bitmeyen var oluş demektir. Çağlar boyunca ölümsüzlük, pek çoklarının hayali olmuştur. Birçok insan, öyle ya da böyle, onu aramaktadır. Kimimiz "ölümden sonra yaşam" veya "reenkarnasyon" gibi dini inançlarda, kimimizse teknolojide veya bilimde... Daha önceden anlattığımız gibi ölüm, biz insanlar açısından korkutucu olabilir; ama doğanın sürekliliği açısından bakıldığında ölümün varlığı, yokluğundan çok daha iyidir. Ama buna rağmen, "ölümsüz" olduğu iddia edilebilecek bazı canlılar günümüzde mevcuttur!

En basitinden bakteriler, teknik olarak ölümsüzdürler; çünkü klonlamayla çoğalırlar ve o kopyalardan biri yaşadığı sürece, orijinal bakterinin kendisi de yaşıyor sayılabilir. Hatta aynı mantıkla, HeLa hücreleri gibi ölümsüz hücre hatlarını laboratuvarda üretebilmekteyiz.

Kan basıncı, kanı dolaşım sisteminde hareket ettiren kuvvettir ve yaşam için hayati önem taşır. Kanımızı dolaşım sistemi etrafında akmaya zorlayan basınç olmadan, atardamarlarımız aracılığıyla dokulara ve organlara oksijen veya besin iletilemez. Bağışıklık ve insülin gibi hormonlar için beyaz kan hücresi ve antikor sağladığı için de ayrıca hayati önem taşır.

Hipertansiyon, atardamarlardaki kan basıncının tehlikeli bir şekilde yükseldiği, uzun süreli tıbbi bir durumdur ve genellikle semptomlara neden olmaz. Bununla birlikte, uzun süreli hipertansiyon, felç, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon, periferik arter hastalığı, görme kaybı, kronik böbrek hastalığı ve bunama için önemli bir risk faktörüdür.

Mustafa Fehmi Kubilay (15 Kasım 1906, Adana – 23 Aralık 1930, İzmir), Türk öğretmen ve asteğmendir. Kubilay Olayı olarak tanımlanan ve Menemen'de Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki'nin 23 Aralık 1930'da cumhuriyet karşıtı bir grup tarafından öldürülmesiyle başlayan ve faillerin (ve ilgili görülenlerin) yargılanmasıyla devam eden, Ocak-Şubat 1931 aylarını kapsayan olaylar zincirinin simgesi olan Türk askeridir. Hüseyin Karavana ve Zeynep Hanım'ın çocukları olan Fatma, Demir ve Ali'nin ardından, 15 Kasım 1906 tarihinde Adana'nın Kozan ilçesinde dünyaya gelen Kubilay, ailesiyle birlikte 1912'de İzmir'e göç etti. Daha sonra, akrabalarının da bulunduğu Aydın'a taşındılar. Kubilay, Aydın'da temel eğitimini aldıktan sonra, 1919'da Yunan isyanlarının belirtileri ortaya çıkınca ailesiyle birlikte Antalya'ya taşınmak zorunda kaldı. Ancak, taşındıktan kısa bir süre sonra babası hayatını kaybetti.

Antalya'da Darülmuallimin'in üçüncü sınıfındayken, okulun kapanması üzerine ailesiyle birlikte tekrar İzmir'e döndü. İzmir'de eğitimine devam eden Kubilay, özellikle tarih derslerine olan ilgisi ve Kubilay Han'a duyduğu hayranlık nedeniyle, arkadaşları tarafından "Kubilay" lakabıyla anılmaya başlandı. Bu lakap, onun yaşamında önemli bir yer tuttu ve adı Mustafa Fehmi Kubilay olarak bilinmeye başladı.

Salep, ya da Arapça ismiyle sahleb, Türkiye’de yaygın olarak içilen, iç ısıtıcı bir kış içeceğidir. Salep, hazır bir şekilde toz olarak satılır ve soğuk su veya süt ile karıştırılır, katılaşana kadar kaynatılır, üzerine isteğe göre tarçın eklenerek içilir.

Salep Türkiye’de ve Batı Asya’da ender olarak bulunan orkidenin köklerinden elde edilir. Orkide gölgeyi seven bir bitkidir. Genel olarak ormanlık, makilik, çayırlık ve zeytinlik alanlarda yetişir. Anadolu’da; kuzey, doğu, güneydoğu ve güneyde; Kastamonu, Silifke, Antalya, Muğla, Safranbolu ve son olarak dondurması ile ünlü Kahramanmaraş’ta yetiştirilir. Ülkemizde yaklaşık 150 orkide türü bulunmaktadır. Bunun %30’u salep üretimi için kullanılabilmektedir.