Büyük Orman Yangınlarına Nasıl Hazırlık Yapılmalı? Yangınlar Sırasında Nelere Dikkat Etmeli?

Orman yangınları; ormanlar, otlaklar veya çayırlar gibi doğal alanlarda plansız olarak çıkan yangınlardır. "Plansız" diyoruz, çünkü daha önceki yazılarımızda da anlattığımız gibi, itfaiyeler ve yetkili diğer kuruluşlar, belli bölgelerde sonraki yıllarda çıkacak daha büyük yangınları önlemek için zaman zaman kontrollü yangınlar çıkarabilirler. Ancak "orman yangını" derken kastedilen, genellikle bunların kontrolsüz olanlarıdır. Bu tehlikeli yangınlar hızla yayılır ve sadece yaban hayatı ve doğal alanları değil, aynı zamanda toplulukları da tahrip edebilir.

Ne yazık ki ülkemiz de Akdeniz ekosisteminin bir parçası olduğu için yangınlara inanılmaz müsaittir. Hatta şaşırtıcı bir şekilde yangınlar, Akdeniz ormanlarının sağlıklı kalabilmesinin önemli parçalarından biridir. Ancak iklim krizinin derinleşmesi, yangınlar hakkındaki genel bilgisizlik ve yangın yönetimi konusundaki zaaflar dolayısıyla ülkemizde çıkan yangınlar kısa sürede çok tehlikeli boyutlara ulaşabilmekte ve geniş çaplı can ve mal zararı yaratabilmektedir.

Bu yangınlar, sadece yaktıkları doğal ekosistemler için bir tehdit oluşturmakla kalmazlar, aynı zamanda yakınlardaki insan toplulukları için de önemli riskler oluşturmaktadır. İklim değişimi şiddetini arttırdıkça, orman yangınları daha sık ve şiddetli hale gelmekte, bu da bu felaketlere nasıl hazırlanılacağını, hayatta kalınacağını ve bu felaketlerden nasıl kurtulunacağını anlamayı giderek daha önemli hale getirmektedir.

Tüm bu nedenlerle, ülkemizde orman yangını farkındalığını arttırabilmek adına, büyük orman yangınları sırasında neler yapılabileceğini anlattığımız bir yönerge hazırlamak istedik. Bu sayede, büyük yangınlar sırasında sadece izlemek yerine, aktif olarak yangına hazırlık yapmanız mümkün olabilecektir.

Orman Yangınlarını Anlayın!

Orman yangınları yıldırım düşmesi, insan ihmali veya kasıtlı kundaklama gibi çok çeşitli sebeplerle başlayabilir. Bir kez tutuştuktan sonra, kuru bitki örtüsü, yapraklar ve ölü odun gibi yanıcı maddelerin bolluğu nedeniyle orman yangınları hızla yayılabilir. Yüksek rüzgar ve düşük nem gibi elverişli hava koşulları altında bu yangınlar büyük ve kontrol edilmesi zor bir hal alabilir.

Orman yangınlarının yol açtığı tahribat çok yönlüdür. Ekolojik olarak, orman yangınları habitatları yok edebilir ve biyolojik çeşitlilik kaybına yol açabilir, yaban hayatını yerinden edebilir ve ekosistemlere iyileşmesi yıllar alan zararlar verebilir. İnsan toplulukları için, orman yangınlarının etkisi tam bir felaket olabilir. Evlerin, altyapının ve trajik bir şekilde hayatların kaybına neden olabilirler. Ayrıca, orman yangınlarının oluşturduğu duman geniş alanlarda hava kalitesini etkileyerek, özellikle savunmasız nüfus için solunum sorunları ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.

Büyük veya küçük olması fark etmeksizin, yangınların nasıl davrandığını anlamak ve durumun büyük oranda kontrolünüz dışında olduğunu fark etmek önemlidir. Yangınlar çok hızlı bir şekilde yayılabilir ve özellikle de rüzgar değişirse birdenbire yön değiştirebilir. Bir orman yangınının yoğunluğu, yangın girdapları (küçük yangın kasırgaları) ve korların uzun mesafeler kat etmesine neden olabilecek güçlü hava akımları da dahil olmak üzere kendi hava durumunu oluşturabilir. Dolayısıyla gündelik hayatınızdan aşina olduğunuz hava şartları bir yangın sırasında geçerliliğini yitirebilir. Buna hazırlıklı olmak önemlidir. Yazımızın ilerleyen kısımlarında bunu nasıl yapabileceğinizi olabildiğince detaylı bir şekilde izah edeceğiz.

Şunu hatırlamakta fayda var: Alevlerin en yoğun olduğu yer olan yangın cephesi her zaman birincil tehdit değildir. Genellikle, ana yangından uzaktaki evleri ve yapıları tutuşturan, rüzgarla taşınan közlerdir. Közler birincil endişe kaynağıysa, evinizi köz girişinden korumaya odaklanmak, doğrudan ana yangın cephesiyle savaşmaya çalışmaktan daha etkili olabilir. Bunlarla ilgili detayları da ilerleyen kısımlarda vereceğiz.

Bunlara ek olarak, alevler doğrudan evinize temas etmese bile, yangından kaynaklanan radyan ısı malzemeleri uzaktan tutuşturabilir. Isı nedeniyle kırılabilecekleri pencerelerden ve büyük cam yüzeylerden uzak durmak önemlidir.

Orman Yangınlarına Aktif Olarak Hazırlanın!

Orman yangınlarının artan sıklığı ve şiddeti göz önüne alındığında, riskleri en aza indirmek ve güvenliği sağlamak için hazırlık çok önemlidir. Bireylerin ve toplulukların orman yangınlarına hazır olmak için atabileceği birkaç proaktif adım vardır.

1. Erken Uyarı İşaretlerini Fark Edin!

Orman yangını riskleri ve uyarıları hakkında bilgi sahibi olmak çok önemlidir. Ne yazık ki ülkemizde bu konuda ABD'de olduğu gibi merkezi bir uyarı sistemi bulunmasa da, NASA'nın halka açık yayınladığı yangın haritalarından ve Afet Haritası gibi kuruluşların hazırladığı haritalardan yangınlar anlık olarak takip edilebilir. Ayrıca yerel topluluk sayfalarına kaydolmak ve sosyal medyada bu konudaki palyaşımları takip etmek bireylerin acil tehlikelerden haberdar olmasını sağlayabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Yakındaki bir orman yangını olduğunun en erken belirtilerinden biri duman kokusudur. Yangını göremeseniz bile, yanan odun veya bitki örtüsünün belirgin kokusu bir orman yangınının yaklaşmakta olduğunu gösterebilir. Özellikle yangın riskinin arttığı sıcak, kuru ve rüzgarlı günlerde olağandışı veya kalıcı duman kokularına dikkat edin.

Eğer yangına yeterince yakın değilseniz (veya yakın olsanız bile kimi hava durumu koşullarında) yangının kokusundan ziyade, gökyüzündeki etkileri daha belirgin olabilir. Çünkü orman yangınları kilometrelerce uzakta olsa bile, ateş ve dumanlar gökyüzünü etkileyebilir. Gökyüzünün görünümünde puslu veya dumanlı ani bir değişiklik fark ederseniz, bu, yakınlarda bir yangın olduğunun erken bir göstergesi olabilir. Duman parçacıkları güneş ışığını normal havaya göre daha fazla dağıttığından, gökyüzü turuncu veya kırmızımsı bir renk alabilir ve alışageldiğinizden farklı, ürkütücü bir atmosfer yaratabilir. Tabii ki eğer yangınla aranızda direkt bir görüş açısı varsa, yangının kendisini göremeseniz bile ufukta duman bulutlarını görebilirsiniz, bu da bir orman yangınının ilk görünür işareti olabilir.

Bir orman yangını sırasında bol miktarda üretilen bir diğer unsur, rüzgarlarla taşınarak yangının çıkış noktasından çok uzaklara ulaşan kül ve döküntülerdir. Gökyüzünden kül yağdığını fark etmeye başlarsanız veya arabalar ya da dış mekan mobilyaları gibi yüzeylerde ince, koyu parçacıkların toplandığını görürseniz, bu, alevleri göremeseniz bile çevrenizde bir yangın olabileceğinin açık bir işaretidir. Düşen kül ve döküntülerin büyüklüğü, yangının mesafesi hakkında fikir verebilir: Eğer etrafınızda daha büyük, kömürleşmiş parçalar düşeyorsa, muhtemelen yangın size tehlikeli seviyede yakın demektir.

Tüm bunlar olurken, hava kalitesini takip etmek önemlidir: Orman yangınları havaya büyük miktarlarda partikül madde salarak, hava kalitesinde çok hızlı düşüşlere yol açar. Nefes almakta zorlandığınızı, gözlerinizde, boğazınızda veya ciğerlerinizde tahrişin arttığını ya da öksürük veya hırıltılı solunumda ani bir artış olduğunu fark ederseniz, bunlar yakındaki bir orman yangınından kaynaklanan dumanın neden olduğu düşük hava kalitesinin belirtileri olabilir. Astım hastaları gibi hassas kişiler etkileri ilk olarak hissedecektir, bu nedenle bu gruplarda solunum semptomlarının artması erken bir uyarı sinyali olabilir. Bu durumda yetkililer tarafından yapılan uyarılarına da dikkat etmek çok önemlidir, çünkü bir orman yangını bir yeri doğrudan tehdit etmese bile duman, sağlıklı kişilerde bile çeşitli seviyelerde sağlık riski oluşturabilir.

Rüzgarın da orman yangınlarının yayılmasında kritik bir rol oynadığı aşikardır; ama rüzgar, aynı zamanda yakınlardaki orman yangınlarının bir belirtisi de olabilir! Rüzgar yönündeki ani bir değişim veya rüzgar hızındaki bir artış, bir orman yangınının yakınlarda olduğuna veya bulunduğunuz yere doğru ilerlediğine işaret edebilir. Çoğu durumda, özellikle sıcak ve kuru havalarda güçlü ve düzensiz rüzgarlar, bir orman yangınının aktif olarak yayıldığı anlamına gelebilir. Olağandışı rüzgar akıntılarının farkında olmak, yangının yakınlığı ve potansiyel yönü hakkında erken bir ipucu sağlayabilir.

Tabii ki kulağınıza gelen seslere de odaklanmanız size yangın hakkında bilgi verebilir: Orman yangınları bitki örtüsünü yakarken, ağaçlar, çalılar ve diğer malzemeler alevler tarafından tüketilirken çatırtı sesleri de dahil olmak üzere gürültü yaratırlar. Daha büyük yangınlarda, bazen bir yük treninin sesine benzetilen belirgin bir kükreme sesi de duyulabilir. Yangın görünür olmasa bile, bu işitsel ipuçları sizi bir orman yangınının varlığı konusunda uyarabilir.

Buna ek olarak, orman yangınları yerel yaban hayatında önemli problemlere neden olabilir. Kuşların düzensiz uçması, hayvanların bölgeden kaçması veya evcil hayvanların endişeli ve tedirgin olması gibi hayvanların garip davrandığını fark ederseniz, bu yaklaşan bir orman yangınına karşı doğal bir tepki olabilir. Hayvanlar keskin duyulara sahiptir ve genellikle tehlikeyi insanlardan önce algılarlar, bu nedenle davranışlarına dikkat etmek erken bir uyarı sağlayabilir.

Tabii ki diğer insanların faaliyetlerini gözlemek de önemli ipuçları verebilir: Örneğin yollardaki ani bir trafik artışı, özellikle de bir bölgeyi aceleyle terk eden araçlar, yakınlarda bir tahliye emri verildiğini veya insanların bir yangından kaçtığını gösterebilir. Benzer şekilde, itfaiye araçlarının, acil durum araçlarının veya polis arabalarının varlığının artması, özellikle de belirli bir bölgeye yaklaşıyorlarsa, orman yangını faaliyetinin erken bir işareti olabilir. Resmi bir uyarı almamış olsanız bile, bunlar bir yangının bölgenizi tehdit ediyor olabileceğine dair güçlü göstergelerdir.

Aşırı hava koşulları, özellikle de sıcaklıktaki ani artış veya nem oranındaki düşüş, orman yangınlarının tutuşması ve yayılması için mükemmel bir ortam yaratabilir. Alışılmadık derecede kuru hava ile birlikte bir sıcak hava dalgası yaşıyorsanız, bu orman yangını koşullarının mevcut olduğuna dair erken bir uyarı olabilir. Hızlı sıcaklık artışları gibi yerel hava değişiklikleri de yakındaki yangınlardan etkilenebilir, çünkü büyük yangınlar kendi mikro iklimlerini yaratır.

Uzun lafın kısası, her ne kadar teknolojik uyarı sistemleri orman yangınlarının erken tespiti için kritik araçlar sunsa da, çevrenize karşı duyarlı olmak ve doğal uyarı işaretlerini tanımak, hazırlık ve tahliye konusunda size ekstra avantaj sağlayabilir. Özellikle de yangın mevsimlerinde daha uyanık olarak ve bu işaretlere hızlı bir şekilde tepki vererek kendi güvenliğinizi ve çevrenizdekilerin güvenliğini artırabilirsiniz.

2. Bir Acil Durum Planı Yapın!

İyi düşünülmüş bir acil durum planına sahip olmak, özellikle ani bir tahliye durumunda çok önemlidir. Her hane üyesi, tahliye gerekli olduğunda ne yapılacağını ve nereye gidileceğini bilmelidir. Plan aynı zamanda işyerleri, kreşler ve hane üyelerinin sıkça gittiği diğer yerler için de kararlar içermelidir. Çocuklar da dahil olmak üzere tüm üyelerin planı anladığından emin olmak, gerçek bir acil durum sırasında panik ve kafa karışıklığını azaltmaya yardımcı olacaktır.

3. Önemli Belgeleri Gözden Geçirin!

Sigorta poliçeleri ve kimlik gibi önemli belgelerin güncel ve erişilebilir olduğundan emin olmak çok önemlidir. Bu belgelerin dijital kopyalarını oluşturmak ve güvenli, parola korumalı bir alanda saklamak, yangında fiziksel kopyalar kaybolsa bile geri alınabilmelerini sağlar.

4. Evinizi Güçlendirin!

Ev sahipleri orman yangını hasarı riskini azaltmak için adımlar atabilir. İnşaat, tadilat veya onarım sırasında yangına dayanıklı malzemelerin kullanılması, bir evin orman yangınlarına karşı savunmasızlığını önemli ölçüde azaltabilir. Evin etrafında yangına karşı savunulabilir bir alan oluşturmak da aynı derecede önemlidir. Bu, evi çevreleyen yakın alandaki yaprakların, döküntülerin ve diğer yanıcı malzemelerin temizlenmesini ve en az 10 metrelik bir tampon bölge oluşturulmasını içerir. Evinizin tüm alanlarına ulaşabilen bir hortum gibi bir dış su kaynağına sahip olmak da çok önemlidir.

Agora Bilim Pazarı

Fiziğin Temelleri 2. Kitap (Halliday & Resnik)

• Boyut: 23,5 x 27
• ISBN No: 9786053552444

Devamını Göster

₺580.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Ayrıca evin içinin hazırlanması da hayati önem taşır. Dışarıdaki havaya tamamen kapatılabilecek bir oda belirlemek, dumanlı koşullarda iç mekan kirliliğinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Taşınabilir bir hava temizleyici (örneğin bu veya bu) odanın havasını temiz tutmaya yardımcı olabilir. Merkezi klimalı evlerde, yüksek verimli filtrelerin kullanılması, özellikle sistem dış havanın girmesini önlemek için "devridaim" moduna ayarlandığında, dumandan kaynaklanan ince partiküllerin yakalanmasına yardımcı olabilir.

5. Tahliye Bölgenizi Bilin!

Yerel tahliye bölgelerini ve rotalarını anlamak kritik önem taşır. Orman yangınları hızlı bir tahliyeyi zorunlu kılabilir, bu nedenle evcil hayvanlar da dahil olmak üzere tüm hane üyeleriyle bu rotaları uygulamak çok önemlidir. Arkadaşlarınızla, ailenizle veya barınaklarla güvenli varış noktalarını önceden belirlemek, acil bir durumda herkesin nereye gideceğini bilmesini sağlar. Yerel yetkililer tahliye emirleri ve diğer güvenlik önlemleri hakkında en güncel bilgileri sağlayacaktır.

6. Erzak Toplayın!

İyi hazırlanmış bir ev, acil tahliye için gerekli malzemeleri hazır bulundurmalıdır. Örneğin evinizde daha kapsamlı bir acil durum çantanız; aracınızdaysa daha küçük bir acil durum çantanız bulunması önemlidir. Bu çantalar içinde su, yiyecek ve ilk yardım ekipmanları gibi temel ihtiyaçlar bulunmalıdır. Yavaş yavaş bir erzak stoku oluşturmak, alışveriş gezileri arasında uzun süreler olmasını sağlar ve kriz sırasında son dakika satın alma ihtiyacını azaltır. İmkânı olanlar için, zaman içinde yavaş yavaş hazırlık yapmak, mali açıdan zorlanmadan hazırlıklı olmanın etkili bir yoludur. Mümkünse, el altında N95 maske bulundurmak duman solumaya karşı korunmaya yardımcı olabilir. Cep telefonlarını şarjda tutmak ve yedek şarj cihazları bulundurmak acil durumlarda sürekli iletişim sağlar.

Bu arada bazı ev ürünlerinin orman yangınları sırasında tehlike yaratabileceği unutulmamalıdır. Aerosoller, yemeklik yağlar, ispirto ve el dezenfektanı gibi yanıcı veya parlayıcı maddeler, yangın sırasında özellikle iyi saklanmalıdır.

Ayrıca, yangın riski olan bölgelerdeki evlerde mutlaka şu ekipmanlar hazır ve erişilebilir şekilde bulundurulmalıdır:

• Evinizin kilit noktalarında erişilebilir yangın söndürücüler olduğundan emin olun. A sınıfı yangın söndürücüler, orman yangınları sırasında yaygın olan sıradan yanıcı maddeler için tasarlanmıştır. Yangın yeterince yaklaştığında pimi çekin, yangının tabanını hedefleyin, kolu sıkın ve başlığı bir yandan diğer yana savurun.
• Kürek ve tırmıklar, küçük yangınları veya sıcak noktaları toprak veya kumla kaplayarak boğmak için kullanılabilir. Kürekler ayrıca yangın hattı oluşturmanıza veya aceleyle enkaz kaldırmanıza yardımcı olabilir. Bunların detaylarına aşağıda değinilecektir.
• Islak battaniyeler, yangın battaniyeleri, havlular veya büyük çarşaflar küçük alevleri bastırmak veya evinizin bazı bölgelerini alev almaktan korumak için kullanılabilir. Bunları yanıcı yüzeylerin üzerine örtün ya da dumanlı veya sıcak bir alandan geçmeniz gerekiyorsa üzerinizi örtmek için kullanın.

Orman Yangını Sırasında Güvende Kalın!

Bir orman yangını tehdidi söz konusu olduğunda, güvende kalmak tetikte olmayı ve acil durum protokollerine uymayı gerektirir. Her şeyden önce, orman yangınının ilerleyişi ve güvenlik önerileri hakkında en son bilgiler için acil durum uyarılarını ve bildirimlerini dikkate alın.

1. Tahliye

Yetkililer tahliye emri verirse, derhal bölgeyi terk etmek çok önemlidir. Tahliye rotaları yangının hareketine bağlı olarak değişebilir, bu nedenle yerel yetkililerin açıklamalarına dikkatle kulak verdiğinizden emin olun. Halka açık barınaklar yetkililer tarafından duyurulacaktır; özellikle sosyal medyayı ve diğer acil durum iletişimi sağlanabilecek kaynakları yakından takip edin. Bununla birlikte, arkadaşlarınızın veya ailenizin yanına sığınmak daha güvenli ve rahat bir alternatif sağlayabilir.

2. Mahsur Kalırsanız...

Yangın nedeniyle mahsur kalma gibi talihsiz bir durumda, 112'yi aramak ve konumunuzu bildirmek kritik öneme sahiptir. Yangın nedeniyle acil durum müdahalesi gecikebilir veya hatta imkansız olabilir, ancak ışıklarınızı yakmak (ve varsa, bataryalı ve güçlü/parlak bir ışık kullanmak), kurtarıcıların yerinizi bulmasına yardımcı olabilir. Tahliye emri verilmediyse ancak duman nedeniyle hava kalitesi kötüleşiyorsa, içeride kalmak ve maruziyeti en aza indirmek çok önemlidir. Bunun için dışarıdaki havaya kapalı bir oda seçmek, taşınabilir bir hava temizleyici kullanmak ve dumanlı havanın içeri çekilmesini önlemek için merkezi klima sistemlerinin devridaim moduna ayarlanmasını sağlamak gerekebilir.

Savunma Alanı Kurun!

Eğer tahliye mümkün değilse ve bir orman yangını evinizi veya bulunduğunuz yeri doğrudan tehdit ediyorsa, acil ve bilinçli önlemler almak hayat ile ölüm/yıkım arasındaki farkı belirleyebilir. Bir orman yangınıyla kendi başınıza mücadele etmek her zaman son çare olmalıdır ve yalnızca tamamen kapana kısıldıysanız veya profesyonel itfaiyeciler size zamanında ulaşamıyorsa uygulanmaldır! Bu eylemler, yangını durdurmayı garanti etmese de, yangının etkisini azaltmaya ve hem evinizi hem de kendinizi korumaya yardımcı olabilir; ayrıca itfaiye erlerinin size sağ ulaşma şansını arttırabilir.

Yukarıda, evinizin etrafında yangının size ulaşmasını engelleyici bir "savunma alanı"nın öneminden bahsetmiştik. Ancak henüz böyle bir alan oluşturmadıysanız ve o sırada yangına yakalandıysanız, alabileceğiniz basit son dakika önlemleri yangının mülkünüze ulaşma riskini halen azaltabilir:

• Her şeyden önce, çok hızlı bir şekilde evinizin etrafındaki kuru yaprakları, çam iğnelerini, ölü dalları veya diğer yanıcı kalıntıları temizleyin. Bu tür çerçöpün birikme eğiliminde olduğu çatı ve oluklar gibi kuytu yerlere odaklanın. Küçük bir kuru bitki birikimi bile közleri yakalayabilir ve bir yangın başlatabilir. Otları, yaprakları ve çalıları çıplak toprağa kadar temizlemek için kürek, çapa veya diğer aletleri kullanın. Bir "yangın hattı", yangının yoğunluğuna ve bitki örtüsünün türüne bağlı olarak en az birkaç metre genişliğinde olmalıdır. Yangın hattı ne kadar geniş ve iyice temizlenmiş olursa, yangının yayılmasını durdurmada o kadar etkili olacaktır.
• Dış mekan mobilyalarını, ahşap malzemeleri, propan tanklarını, ızgaraları ve araçları evinizden uzaklaştırın. Bu nesneler yangın için yakıt görevi görebilir ve o nedenle bunlar, tercihen beton veya toprak gibi yanıcı olmayan bir yüzey üzerinde güvenli bir mesafeye taşınmalıdır.
• Zamanınız varsa, evinize yakın olan aşırı büyümüş bitki örtüsünü, çalıları veya alçak ağaç dallarını kesmek için makas veya ot biçme makinesi kullanın. Bu bir bariyer oluşturabilir ve alevlerin yapınıza ulaşma olasılığını azaltabilir.

Ev Dışında Ekstra Savunma Hattı Oluşturun!

Tabii ki bu yöntemler çok kısa sürede çok etkili bir şekilde uygulanamayabilir ve yangın, eğer ki yeterince büyükse, evinizin dibine kadar ulaşabilir. Bu noktada, aktif bir yangın savunması yapmanız zorunlu olabilir. Bunun için, aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

• İlk olarak, yangının ulaşma olasılığının en yüksek olduğu en kritik alanlara odaklanmanız önemlidir. Bunu belirlemede yangının yönü, evinizin konumu, evinizin etrafındaki bitki örtüsünün dağılımı gibi detayları hızlıca gözden geçirebilirsiniz.
• Suya erişiminiz varsa, yangının ilerlemesini daha da önlemek için temizlediğiniz yangın hattını olabildiğince ıslatın. Buradaki amaç, "yakıt eksikliği" nedeniyle yangının geçemeyeceği bir bariyer oluşturmaktır. Fazla vaktiniz olmadığı için, bahçe hortumu veya dış mekan musluğu gibi suya erişiminiz varsa, evinizin en hassas kısımlarını ıslatmaya öncelik verin. Çatıya, evi doğrudan çevreleyen alana ve ahşap yapılara veya güvertelere odaklanın. Bir orman yangını sırasında su basıncının düşük veya tutarsız olabileceğini unutmayın, bu nedenle su kaynağınızı stratejik olarak kullanın. Ayrıca, yangınla mücadele veya kişisel korunma için yedek bir kaynağa ihtiyaç duymanız ihtimaline karşı büyük kapları, kovaları ve hatta küvetinizi suyla doldurun. Su azsa, alevleri ve sıcak noktaları bastırmak için kum, toprak ve hatta çakıl kullanmak etkili olabilir. Yangının üzerine toprak atmak küçük alevlenmeleri söndürmeye yardımcı olabilir ve korların yeniden alevlenmesini önleyebilir.
• Mümkünse, dış havalandırma deliklerini, tavan arası açıklıklarını ve korların evinize sızabileceği diğer giriş noktalarını kapatmak için metal ağ, sac levha veya hatta nemli havlu gibi yangına dayanıklı malzemeler kullanın. Közler uzun mesafeler kat edip ev içinde yangın başlatabileceğinden orman yangınları sırasında önemli bir tehdittir.
• Zaman elveriyorsa, patlamaları veya yangın için ek yakıt oluşmasını önlemek için gaz kaynaklarını kapatın. Elektriğin ana şalterden kapatılması da yangın yaklaşırken elektrik yangını riskini azaltabilir.

Ev İçindeki Savunma Hattını Kurun!

Dış savunma hattını hallettikten sonra, evin içine geçin. Keza yangın dışarıda mücadele edilemeyecek kadar yakınsa (yani yukarıdaki adımları uygulamaya vaktiniz yoksa) ve tahliye halen imkansızsa, evin içine çekilmeniz en akıllıca hamle olacaktır. Bu noktada amaç, evinizin içeriden alev alma olasılığını azaltırken kendinizi yangının ısısından, dumanından ve közlerinden korumaktır. Bunun için yapabileceklerinizse şöyle:

• Korların içeri girmesini önlemek için tüm pencereleri, kapıları ve havalandırma deliklerini kapatın. Özellikle yangına bakan kapı ve pencerelerin altındaki boşlukları kapatmak için nemli havlu veya battaniye kullanın. Metal panjurlarınız veya yangına dayanıklı pencere kaplamalarınız varsa, radyan ısıya karşı korumak için bunları kapatın.
• En alt katta, tercihen penceresiz olan ve yangının evinize ulaşması halinde sığınabileceğiniz bir iç oda belirleyin. Bu oda mümkün olduğunca dış havaya kapalı olmalıdır. Mümkünse, dumanı filtrelemek için taşınabilir bir hava temizleyici de çalışmalıdır. Evinizin bodrum katı varsa, burası dışarıdaki ısı ve alevlere daha az maruz kaldığı için sığınmak için iyi bir yer olabilir.
• Yangın yaklaştıkça, tüm açıklıklar kapatılmış olsa bile duman evinize sızabilir. Varsa N95 maskeleri veya solunum maskeleri kullanın ve mümkün olan en temiz havada kalmaya çalışın. Maske yoksa nemli bir bez veya havluyla nefes almak da duman partiküllerini filtrelemeye yardımcı olabilir.

Kendi Güvenliğinizi Unutmayın!

Unutmayın: Bir orman yangını sırasında kendinizi korumak evinizi korumak kadar, hatta birçok durumda ondan bile önemlidir! Yangından kaynaklanan ısı, duman ve korlar yaşamı tehdit edebilir, bu nedenle sağlığınızı ve refahınızı korumak için bazı adımlar atmanız kritik öneme sahiptir. Örneğin evinizi savunmak için dışarı çıkmanız gerekiyorsa, mümkün olduğunca fazla cildi kaplayan kalın, sentetik olmayan giysiler giyin. Polyester gibi eriyerek ciddi yanıklara neden olabilen sentetik kumaşlar yerine, pamuk veya yün tercih edilmelidir. Uzun kollu, uzun pantolon, eldiven ve sağlam botlar giyin. Şapka ve N95 maskesi veya nemli bez gibi bir yüz örtüsü, ısı ve dumana karşı korunmaya yardımcı olabilir.

Ayrıca susuz kalmamanız da çok önemlidir! Orman yangını koşulları genellikle sıcak ve fiziksel olarak zorlayıcıdır, bu nedenle susuz kalmamak çok önemlidir. Bol miktarda su için ve dehidrasyona yol açabilecek kafeinli veya alkollü içeceklerden kaçının. Su şişelerini veya hidrasyon paketlerini her zaman ulaşabileceğiniz bir yerde bulundurun.

Yangınların anormal sıcaklar yaratacağını, bunun sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması gibi problemler yaratabileceğini unutmayın! Özellikle de bu aşırı sıcaklar, yangınla mücadelenin fiziksel eforuyla birleştiğinde, bu tür fizyolojik problemler gerçek bir tehdide dönüşebilir. Baş dönmesi, mide bulantısı, aşırı terleme ve kafa karışıklığı gibi belirtilere dikkat edin. Bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, gölge arayın, dinlenin ve su için. Belirtiler devam ederse veya kötüleşirse, bu durum hızla tıbbi bir acil duruma dönüşebilir.

Ne olursa olsun, bir orman yangınıyla kendi başınıza mücadele etmek tehlikeli ve son çare senaryosudur, ancak bazı durumlarda kaçınılmaz olabilir. Savunulabilir bir alan hazırlayarak, mevcut suyu kullanarak, evinizi mühürleyerek ve kendinizi doğru kıyafet ve araçlarla koruyarak bir orman yangınından sağ çıkma şansınızı artırabilirsiniz. Her zaman güvenliğinizin en önemli öncelik olduğunu unutmayın ve durum çok tehlikeli hale gelirse, mümkün olan en güvenli yere çekilin ve yardım bekleyin.

3. Sağlıkla İlgili Hususlar

Bir orman yangını sırasında, sağlık riskleri yangın tehdidinin bile ötesine geçebilir. Duman soluma, özellikle astım veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi solunum rahatsızlıkları olan bireyler için önemli bir endişe kaynağıdır. N95 maskeler, havadaki zararlı partikülleri filtreleyebilir ve dumana karşı bir bariyer sağlayabilir. Bir orman yangını sırasında tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulursa, tavsiye için sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla iletişime geçilmesi ve mümkünse bir yere sığınılması önemlidir. Hastaneler ve acil bakım merkezleri dolup taşabilir, bu nedenle küçük tıbbi sorunlar mümkün olduğunca evde halledilmelidir.

Orman Yangını Sonrası Eve Dönüş

Tehdit unsuru ortadan kalkıp da yangın kontrol altına alındıktan sonra yetkililer eve dönmenin güvenli olduğunu ilan edecektir. Ama bu evrede bile dikkatli olmak önemlidir. Bir orman yangını sonrası, için için yanan enkaz, sıcak kül ve yerdeki gizli ısı cepleri nedeniyle tehlikeli olabilir, bu da yaralanmalara neden olabilir ve hatta yeni yangınları tetikleyebilir.

1. Güvenlik Önlemlerini Almaya Devam Edin!

Eve dönerken, kömürleşmiş ağaçlar ve içten içe yanan enkaz gibi tehlikeli alanlardan kaçınmak çok önemlidir. Eğer temizlik süreçlerine dahil olacaksanız; uzun kollu kıyafetler, uzun pantolon, iş eldivenleri ve kalın tabanlı ayakkabılar gibi koruyucu giysiler giymek, temizleme çalışmaları sırasında yaralanma riskini azaltmaya yardımcı olur. Solunum cihazı kullanmak zararlı partiküllerin solunmasına karşı koruma sağlayabilir ve enkazın ıslatılması toz ve diğer hava kaynaklı kirleticileri en aza indirir. Solunum rahatsızlığı olan bireyler için hava kalitesinin düşük olduğu alanlardan kaçınmak, semptomların kötüleşmesini önlemek için hayati önem taşır.

2. Hasarı Belgeleyin!

Güvenliği sağladıktan sonra, maddi hasarın belgelenmesi gerekecektir. Hasarın fotoğraflarının çekilmesi ve eşyaların kapsamlı bir envanterinin çıkarılması sigorta talep sürecinde yardımcı olacaktır. Sigorta şirketleriyle mümkün olan en kısa sürede iletişime geçmeyi unutmayın!

3. İletişimi Aksatmayın!

Bir orman yangını sonrasında iletişim hatları tıkanabilir. Aile ve arkadaşlarla iletişim kurmak için kısa mesaj veya sosyal medya kullanmak, acil durumlar için ayrılması gereken telefon görüşmelerinden genellikle daha etkilidir. O nedenle eğer ki internet bağlantınız çalışıyorsa, bu yolla irtibat kurmaya çalışın; acil durumlar haricinde telefon hatlarını işgal etmeyin.

Sonuç

Orman yangınları birçok bölgede, özellikle de Türkiye'de her zaman var olan bir tehdittir ve hazırlık, farkındalık ve hızlı hareket etme, güvenliği sağlamada ve hasarı en aza indirmede önemli bir fark yaratabilir. Konu hakkındaki bilgilerinizi arttırarak, evinizi orman yangınlarına karşı hazırlayarak ve güvenlik kurallarına uyarak, hem eviniz hem de aileniz için riski en aza indirebilirsiniz.

Bir orman yangınından kurtulmak ve yaraları tamamen sarmak ne yazık ki zorlu bir süreç; ancak doğru önlemleri almak ve açık iletişimi sürdürmek, yeniden inşa etme yolunu kolaylaştırmaya yardımcı olabilir. Geçmiş olsun!