Solucan Delikleri Aracılığıyla Dedenizi Ortadan Kaldırıp Kendi Varlığınızı Engelleyebilir Miydiniz?
Uzay bilimci, fizikçi, matematikçi olsun olmasın hemen herkesin –en azından adını- duyduğu solucan delikleri, evrenin bazı bölümlerini uzay-zaman çerçevesinde birbirine bağlayan kısayol görevi gören köprülerdir. Solucan delikleri –o dönemde öyle adlandırılmamış olsalar da- ilk kez 1916 yılında bir teori olarak fizikçiler arasında konuşulmaya başlandı. 1935 yılında Albert Einstein ve Nathan Rosen’ın görelilik teorisi hesaplamalarını kullanarak ilk ciddi çalışmaları yaptıkları ve kanıtlar arayarak bir söylentiden gerçeğe taşımayı amaçladıkları solucan deliklerinin, uzay-zamanda seyahat süresinin yanı sıra mesafeyi de azaltarak evrenin bazı bölümlerini birbirine bağlayan kısayol köprüleri olduğu tanımı yapıldı. Bu çalışmalardan sonra bu köprüler Einstein-Rosen köprüleri ve solucan delikleri olarak adlandırıldı. İlk konuşulduğu 1916 yılından bugüne dek, solucan delikleri hakkında sayısız çalışma yapıldı ancak son zamanlarda en ilgi çekici olanı “çoklu geçmiş teorisi”. Brock Üniversitesi’nde fizikçi Barak Shoshany ve öğrencisi Jared Wogan , “Solucan Deliği Zaman Makineleri ve Çoklu Geçmişler” adlı ortak bir makale yayınladı. Shoshany ve Wogan çıkardıkları ortak makalede bu solucan deliklerinin iki uzak noktayı birbirine bağlayarak ışık hızı sınırlaması olmaksızın aralarında hızlı seyahat etmeyi sağladıklarını, böylece zaman yolcularının zamanda geriye yolculuk edebileceklerini öne sürdüler. Buna da “solucan deliği zaman makinesi” adını verdiler. Shoshany ve Wogan makalelerinde, zamanlararası yolculuğun mümkün olması durumunda ortaya çıkabilecek olası paradoksları incelediler ve bunun için solucan deliği zaman makinesini kullandılar. Shoshany’ye göre en bilinen paradoks “büyükbaba paradoksu.” Bu paradoksta herhangi bir zaman yolcusu zamanda geri gitmeyi başarır ve büyükannesi ile büyükbabasının tanışmasını engeller. Bu mantık çerçevesinde, bir zaman yolcusu birbirleriyle çoktan tanışmış olan büyük ebeveynlerinden birini öldürerek kendi varlığını engelleyebilir. Ancak bu, zaman yolcusunun hiç doğmayacağı anlamına gelir, hiç doğmayan biri de zamanda geriye gidemez. İşte sözü edilen paradoks tam da bu. Zaman yolculuğu paradoksları için önerilen çözüm senaryolarından biri Novikov’un, geçmişin öyle kolayca değiştirilemeyeceğini ve değiştirmeye yönelik herhangi bir girişimin de muhakkak başarısız olacağını varsaydığı “kendine tutarlılık” adlı bir varsayımdır. Bu varsayımda zaman yolcusu, büyükannesi ve büyükbabasının tanışmasını engellemeyi asla başaramaz ya da tam tersi büyükannesi ile büyükbabasını tanıştıran kişi bizzat zaman yolcusunun kendisi olur. Paradoksları çözmek için ortaya atılan bir başka çözüm önerisi, birden çok geçmişin var olduğunu varsaymaktır. Tarihin orijinal ve yeni olarak iki bağımsız geçmişe bölünmesine neden olan bu senaryoda, zaman yolcusu orijinal tarihte doğar ancak yeni tarihte yoktur. Zaman yolcusu değişmemiş geçmişten –yani orijinal geçmişten- geldiği için paradoks da olmaz. Shoshany ve Wogan da ortak makalelerinde, birden çok tarihin yer aldığı “çoklu geçmiş teorisi” ile zaman paradokslarına çözüm önerisi sunuyorlar. Buna göre, bir zaman yolcusu geçmişe gidip bir olayı önlerse, o olay yeni tarihte yer almayacak ancak orijinal tarihteki yerini koruyacaktır. Yani, bir olay gerçekleşmişse o olay orijinal tarihte mutlaka var olmaya devam edecektir, orijinal tarihi değiştirmenin herhangi bir yolu yoktur yalnızca yeni bir tarih yazılabilir, orijinali silinip yerine başka bir tanesi konamaz. Shoshany ve Wogan’ın çoklu teorisi, yukarıda anlatılan ikili geçmiş teorisinden farklı olarak, tarihi sonsuz geçmiş olasılıklara böler. Sonsuz geçmiş olasılıklarında sonsuz olaylar olmuş olabilir. Ancak bilim insanları ve fizikçilerin birçoğu solucan deliklerine -dolayısıyla beraberinde getirdiği sorunlara ve çözüm önerilerine şimdilik- olanaksız gözüyle bakıyor. Çünkü boyut sorunu, uzay-zaman paradoksları ve çelişkiler gibi daha sayısız soru çözülmeyi bekliyor. Hatta sorular o kadar fazla ki, çözmek için üretilen çözüm önerileriyle birlikte yeni sorular gün yüzüne çıkıyor ve böylece her şey daha da karmaşık bir hal alıyor. Çoğu fizikçi solucan deliklerini bir hayal ürünü olarak görüyor. Üstelik, solucan deliği teorisinin ortaya atıldığı tarihten bu yana –gök bilimi ve uzay teknolojisinin üst düzey gelişimine rağmen- bir tane bile solucan deliği gözlenmedi. Varlığı henüz kanıtlanamamış solucan deliklerinin var olduğuna inanmak –en azından şimdilik- oldukça güç ve mantığa aykırı geliyor. Solucan delikleri, çok uzun bir süre –belki de sonsuza dek- yalnızca bilimkurgu filmlerinde yer alacak gibi görünüyor.[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8], [9], [10]
- 2
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Alastair Gunn. What Is A Wormhole?. (16 Şubat 2022). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: BBC Science Focus Magazine | Arşiv Bağlantısı
- ^ Bill Andrews. If Wormhole Exist- Could We Really Travel Through Them?. (30 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Discover Magazine | Arşiv Bağlantısı
- ^ Brendan Z. Foster. Wormhole Tunnels In Spacetime May Be Possible- New Research Suggests. (20 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
- ^ Dejan Stojkovic. What Are Wormholes? An Astrophysicist Explains These Shortcuts Through Spacetime. (23 Ağustos 2022). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Astronomy | Arşiv Bağlantısı
- ^ Hannah Osborne. Time Travel Is Possible Through Wormholes But You Can Only Ever Go Backward. (17 Kasım 2017). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Newsweek | Arşiv Bağlantısı
- ^ Jennifer Leman. Human-Safe Wormholes Could Exist In The Real World- Studies Find. (31 Ağustos 2022). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Popular Mechanics | Arşiv Bağlantısı
- ^ Justin Steepe. New Brock Research Explores Time Travel Paradoxes. (15 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Brocku | Arşiv Bağlantısı
- ^ Nola Taylor Tillman. What Is Wormhole Theory?. (13 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
- ^ Paul Sutter. What Are Wormholes?. (11 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: livescience | Arşiv Bağlantısı
- ^ RIKEN. Wormholes -Shortcuts Connecting Two Points In Spacetime- Help Resolve Black Hole Information Paradox. (7 Kasım 2022). Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: SciTechDaily | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/12/2024 16:39:36 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13224
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.