Seksi Oğul Hipotezi & İyi Gen Teorisi

1979 yılında Queen’s Üniversitesi’nden Patrick J. Weatherhead ve Raleigh J. Robertson tarafından önerilen evrimsel biyoloji ve cinsel seçilimdeki seksi oğul hipotezi, bir dişinin olası eşler arasında yapacağı seçimin gelecek kuşaklarını etkileyeceğini öne süren bir hipotezdir. The Genetical Theory of Natural Selection adlı kitabında Ronald Fisher; dişilerin fiziksel olarak çekici erkeklerle çiftleşmeyi seçmeleri durumunda, fiziksel olarak çekici oğulları olacağını ve dolayısıyla daha fazla torun sahibi olarak kendi genlerini garanti altına alacaklarını öne sürüyor. Dişiler, fiziksel çekiciliği yüksek erkeklerle çiftleşip yine fiziksel çekiciliği yüksek olan oğullar doğuracaklar ve hipotezdeki adıyla bu “seksi oğullar” diğer dişiler tarafından arzulanacak, oğulları da diğer erkeklerden daha fazla dişi dölleyerek annesinin genlerini sağlamlaştırıp çoğaltacaktır. Bu durum, annenin genlerinin çok uzun yüzyıllar boyunca aktarılmasını sağlayacaktır. Bu hipoteze göre dişi, çiftleşmek için sağlam genlere sahip, sağlıklı, güçlü ve fiziksel açıdan fazla çekici bir erkek bulmalı ve ondan çocuk yapmalıdır. Bilim insanları evrimsel süreçte bir türün güçlü ve hayatta kalma potansiyeli yüksek olarak evrilmesinin nedenini, dişilerin çoğunlukla -seksi babaları olan- güçlü ve seksi erkekleri seçerek çiftleşmesine bağlıyorlar. Bu bağlamda Ronald Fisher 1915 yılında The Evolution of Sexual Preference’de şöyle yazdı:

Çözümün ilk adımı, bir hayvanın var olma mücadelesindeki başarısının, yalnızca ürettiği ve büyüttüğü yavru sayısıyla değil, aynı zamanda bu yavruların olası başarııyla da ölçüldüğü gerçeğinde yatmaktadır. Bu nedenle, bir dizi farklı rakip arasından bir eş seçerken, başarılı çocuklar üretme olasılığı en yüksek olanı seçmek önemlidir.

İyi Gen Teorisi

Bu teori seksi oğul hipotezi ve çokkocalılık ile yakından ilişkilidir. Bu teoriye göre iyi genlere sahip çocuklar yapmanın yolu; sperm kalitesi, çekiciliği, yaşam beklentisi yüksek, sağlıklı ve güçlü erkeklerle çoklu çiftleşme yapmaktır. Buna göre bir dişi, eşinden daha iyi bir erkekle karşılaştığında onun spermiyle kendi yumurtasını döllemeli ve önceki eşinden daha iyi genlere sahip bir çocuk yapmalıdır. Dişi, yaşamı boyunca her zaman daha yüksek kalite ve standartları hedefleyerek her seferinde bir öncekinden daha çekici erkeklerle yumurtasını döllemelidir. Böylelikle bu bir döngü halini alacak ve dişi her seferinde daha güçlü, daha sağlıklı, daha çekici çocuklar yaparak sonuçta muazzam çekici yeni bir kuşak yaratacaktır. Bu teori hayvanlar dünyasından bok böcekleri üzerinde denenmiş ve bu deney sonucunda daha iyi genetiğe sahip eşler seçen bok böcekleri, genetik kaliteyi önemsemeden eşler seçen bok böceklerine göre daha fazla üreyen ve daha uzun süre hayatta kalan yavrulara sahip olmuşlardır. Bu, daima yüksek kalite genlere sahip eşler seçmenin yararlı olduğunu gösteren bir kanıt niteliğindedir. Seksi oğul hipotezi ile iyi gen teorisi arasındaki temel fark; seksi oğul teorisi yalnızca erkek yavruların yaşayabilirliğine odaklanırken, iyi gen teorisi hem erkek hem dişi yavruların yaşayabilirliğine odaklanır.

Çokkocalılık ve Sperm Rekabeti

Dişi, çokkocalılık ve çoklu çiftleşme yoluyla erkek cinsini kışkırtarak, spermler arasında bir rekabete neden olur. Böylece dişinin vücuduna yerleşen spermler arasında, en güçlü, en sağlıklı, en dayanıklı ve en çekici olanı diğer rakiplerini alt ederek yarışmayı kazanır. Ayrıca son yapılan çalışmalarla, bazı spermlerin diğer spermleri zehirleyerek öldürdüğü açıkça ortaya konmuştur. Böylece dişi, yumurtasını en kaliteli spermle birleştirerek, en dayanıklı ve üremeye en yatkın yavru aracılığıyla kendi genlerini kuşaklar boyu aktarma güvencesi altına alır. Ancak, çokkocalılığın ve sperm rekabetinin dişi için yararlı olacağını kanıtlamak üzere yapılan bir deney, beklenenin aksi bir sonuç verdi. Bilim insanları, scathophaga stercoraira türü üzerinde deney için poliandri zorunluluğuna maruz bırakılan dişilerin, tek eşli olanlara göre çok daha erken öldüklerini ve çok daha az yavru ürettiklerini gözlemledi. Kediler, Avrupa alaca sinekkapanları, köpekler ve bok böcekleri gibi hayvan dişilerinde çokkocalılığın herhangi bir zararı görülmemesine rağmen, scathophaga stercoraira türünde erken ölümlere ve kalitesiz yavrulara yol açmasının nedeni, belki de bu dişilerin poliandriyi isteyerek değil zorunda bırakıldıkları içindir, kim bilir? Seksi oğul hipotezi, iyi gen teorisi, çokkocalılık ve sperm rekabetinin evrim üzerindeki etkileri hakkındaki çalışmalar -kısıtlı da olsa- sürdürülüyor.^{[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13], [14], [15], [16]}