Satranç ve IQ ilişkisi

Satranç nedir?

Satranç ,iki oyuncu arasında satranç tahtası ve taşları ile oynanan bir masa oyunudur.Bu oyun satranç tahtası denilen 8×8'lik kare bir alan üzerinde 32 adet satranç taşıyla oynanır. Toplam 64 karenin yarısı siyah, yarısı beyaz renklerden oluşur.^[1]

Satrançın Tarihçesi

Modern oyun gibi, çaturanga olarak adlandırılan bu oyun, 8x8'lik bir tahtada oynanıyordu ve genellikle modern satranca benzeyen parçalara sahipti.

Chaturanga'nın kesin kuralları bilinmemekle birlikte, birkaç önemli fark dışında modern satranca oldukça benziyor. İlk olarak, kraliçeleri (daha sonra danışman olarak adlandırılır) ve piskoposları (daha sonra filler olarak adlandırılır) taşıma kuralları genellikle daha sınırlıydı.

Oyunun amacı da biraz farklı olabilirdi: bazı çaturanga hesapları, bir oyuncunun şahın yanı sıra düşmanının tüm taşlarını kaldırarak kazanabileceğini söylüyor.

Chaturanga'nın kuralları, onuncu veya on birinci yüzyılda chatrang olarak bilinen İran'a yayıldı ve kaydedilen en eski satranç oyunları burada bulundu.

Oyun İran'dan Arap dünyasına geçmiştir. Aynı zamanda Çin, Japonya ve Güneydoğu Asya'ya da yayıldı ve burada bazen sırasıyla Çin ve Japon satrancı olarak adlandırılan xiangqi ve shogi oyunlarına dönüştü. Bu dönem, satranç problemlerini, açılışları ve bugün hala ele alınan diğer konuları analiz eden ilk bilimsel satranç çalışmalarına tanık oldu.Arap oyuncular tarafından bilinen oyun, 12. ve 13. yüzyıllarda Bizans İmparatorluğu yoluyla Güney Avrupa ve Kuzey Afrika üzerinden Müslüman İspanya da dahil olmak üzere birkaç farklı yoldan Avrupa'ya geçti. Oradan, Avrupa soylularının çoğu tarafından hızla benimsendi ve hatta bazı ortaçağ krallarının hevesli sponsorları tarafından benimsendi.^[2]

Oyun, Avrupa'daki popülaritesinin zirvesine Ortaçağ'ın sonlarında ve erken Rönesans dönemlerinde ulaştı. Soylular ve aristokrasi ile derinden ilişkilendirildi ve bir dönem genç şövalyeler tarafından öğrenilmesi gereken temel bir beceri olarak görüldü - eski Çin'de genç aristokratların Go'yu öğrenmesinin beklendiği gibi. Ayrıca eğlence, kumar ve şiddet ile ilişkilendirildi ve bu da Katolik kilisesindeki bazılarının onu yasaklamaya çalışmasına neden oldu.^[2]

IQ nedir?

Zekanın kısaltması olan IQ, bir kişinin muhakeme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Kısacası, birinin soruları cevaplamak veya tahminlerde bulunmak için bilgiyi ve mantığı ne kadar iyi kullanabileceğini ölçmesi gerekiyor.^[3]

Satranç ve IQ ilişkisi

Daha yakın zamanlarda, Watson'ın (1930) ruhuna uygun olarak, Ericsson ve meslektaşları, becerideki bireysel farklılıkların büyük ölçüde uzun süreli kasıtlı uygulamadaki bağlılığı yansıttığını öne sürdüler (Ericsson, Krampe, & Tesch-Römer, 1993). Bu görüşe, kasıtlı uygulamanın, alana özgü performansta önemli miktarda varyanstan sorumlu olmasına rağmen, daha da büyük bir miktarı açıklanamayan ve diğer faktörlerle potansiyel olarak açıklanabilir bıraktığı bulgusu ile meydan okunmuştur (Macnamara ve diğerleri, 2014, Macnamara ve diğerleri. , 2016). Ericsson ve meslektaşları ayrıca, büyük ölçüde kalıtsal olan bilişsel yeteneğin (Jensen, 1999, Plomin ve diğerleri, 2008) uzman performansıyla ilişkili olmadığını ileri sürdüler. Örneğin, bir Harvard Business Review makalesinde Ericsson, Prietula ve Cokely (2007) “satranç, müzik, spor ve tıp gibi alanlarda IQ ile uzman performansı arasında hiçbir ilişki olmadığını” iddia ettiler.^[4]

O halde, satranç becerisi ile bilişsel yetenek arasındaki ilişkinin tutarsız olması biraz şaşırtıcıdır. Erken bir çalışmada, Djakow, Petrowski ve Rudik (1927), sekiz büyükusta ile satranç oynamayan oyuncular arasında görsel uzamsal bellek ve genel zeka açısından hiçbir fark olmadığını bildirdi. Daha yakın zamanlarda, iki çalışmada, Unterrainer ve meslektaşları, bilişsel yetenek ölçümleri (tam ölçekli IQ ve Raven's) ile satranç derecelendirmesi arasında sıfıra yakın korelasyonlar buldular (bkz. Unterrainer ve diğerleri, 2006, Unterrainer ve diğerleri, 2011). Buna karşılık, Frydman ve Lynn (1992), seçkin Belçikalı genç satranç oyuncularının, öncelikle akıcı muhakemeyi yansıtan Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeğinin (WISC) performans alt ölçeğinde popülasyon ortalamasından yaklaşık bir standart sapma daha yüksek olduğunu bulmuşlardır. Ayrıca, daha güçlü oyuncular, daha zayıf oyunculara göre daha yüksek WISC performans IQ puanlarına sahipti. Daha yakın zamanlarda, geniş bir satranç becerisi yelpazesine sahip nispeten büyük bir örneklem kullanan Grabner, Stern ve Neubauer (2007), tam ölçekli IQ ile satranç derecelendirmesi arasında önemli bir pozitif korelasyon (r = 0.35) buldu. Benzer şekilde, Ferreira ve Palhares (2008) dereceli genç satranç oyuncularını incelediler ve akıcı muhakeme ile Elo derecelendirmesi arasında önemli bir pozitif korelasyon (rs = 0.32-0.46) buldular. de Bruin, Kok, Leppink ve Camp (2014), satranca yeni başlayan genç öğrencilere, kendilerine bir satranç oyunu pozisyonunun gösterildiği ve bir sonraki en iyi hamleyi tahmin etmelerinin istendiği bir satranç testi yaptırdı. Satranç testindeki performans, WISC'deki puanlarla orta düzeyde (r = 0.47) korelasyon gösterdi.^[4]

Campitelli ve Gobet (2011) tarafından yapılan bir anlatı incelemesi, bilişsel yetenek ile satranç becerisi arasındaki ilişkiye dair tutarsız kanıtlara daha fazla ışık tutuyor. Bilişsel yeteneği yüksek olan insanların, düşük bilişsel yeteneğe sahip insanlara göre satranca daha fazla ilgi duyduğu sonucuna vardılar. Mevcut çalışmayla daha ilgili olarak, bilişsel yetenek ile satranç becerisi arasındaki pozitif ilişkinin çocuklarda yetişkinlerden daha güçlü olduğu ve satranç becerisinin yüksek seviyelerinden ziyade düşük seviyelerinde olduğu sonucuna vardılar. Bu çalışmada, bu sonuçların son ikisinden çıkan tahminleri meta-analiz yoluyla resmi olarak test ettiler.^[4]

Aralık 2016 yılında Elsevier'de yapılan çalışmaya göre,Çalışmalardaki katılımcılar çok çeşitli satranç becerilerini temsil ediyordu. Örneğin, Elo derecelendirmesini toplayan 7 çalışmada ağırlıklı ortalama 2018 (SD = 177) ve aralık 1311 (amatör beceri düzeyi) ila 2607 (elit beceri düzeyi) idi. Çalışmalardaki katılımcılar ayrıca geniş bir zeka/bilişsel yetenek yelpazesini temsil ediyordu. Örneğin, tam ölçekli IQ bildiren beş çalışma arasında ağırlıklı ortalama 120,5 ve ortalama standart sapma 14,8'di.^[4]

Genel Değerlendirme

Elsevier'de yapılan bu çalışmaya göre araştırmacılar şöyle söylemiştir ,''Bu meta-analizin amacı, bilişsel yetenek ile satranç becerisi arasındaki ilişkiyi tahmin etmekti. Sonuçlar, satranç becerisinin dört geniş bilişsel yetenekle (Gf, Gc, Gsm ve Gs) anlamlı ve olumlu bir şekilde ilişkili olduğunu ortaya koydu. Etki büyüklükleri küçük ila orta büyüklükteydi; Bilişsel yetenek tarafından açıklanan satranç becerisindeki varyansın büyüklüğü Gf (%6), Gsm (%6), Gs (%6) ve Gc (%5) için ortalama %6 ile benzerdi. Tam ölçekli IQ, satranç becerisindeki varyansın <%1'ini açıkladı.^[4]

Geçmişte yapılan makalelere göre satranç ve IQ arasında ilişki bulunmadığını fakat günümüzde yapılan araştırma metodlarının artışı sayesinde satrancın insan zekasını geliştirdiğini açıkça görebiliyoruz.