Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Kısaca Görelilik

Görelilik Nedir?

4 dakika
56
Kısaca Görelilik
  • Blog Yazısı
Uzay-Zaman Eğriliği
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Öncelikle, Einstein'ın bu teoriyi ortaya attıktan sonra oğluna neler dediğine değinerek yazıya baslamak istiyorum.(kaynaklardan daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.)

"Çok zorlu bir fizik problemini çözdüğünü düşünüyorum büyüdüğünde daha detaylı anlatacağım sana." Bu mektuptan Birkaç yıl sonra 1915 yılında Berlin'de Prusya bilim akademisi'nde bilim İnsanların karşısına çıkıp şöyle söyleyecekti; "Genel Görelilik kuramını sonunda tamamladık."[2]

Peki, Göreliliğin gelişim süreci nasıl oldu?

Tüm Reklamları Kapat

Einstein, 1905 yılında özel Görelilik teorisini bulduktan sonra hiç ara vermeden bu teorisine Kütle çekimi de dahil etmek üzere başladı, çalışmalar on yıl sürecekti. Isaac Newton kütle çekim teorisi, zamana göre çok başarılı bir teori olan bu teorinin bir eksiği vardı. Merkür'ün yörüngesindeki sapmayı açıklayamaması ile ortaya çıkan bu sorun kısaca şuydu; Newton'un kütleçekim teorisine göre Örneğin Güneş ile Dünya arasındaki kütle çekim kuvveti anlık yani Güneş ile dünya birbirine sanki aralarında bir halat varmış gibi kuvvet uyguluyordu ve teoriye göre Güneş bir anda yok Olsa dünyada bir anda yörüngesinden çıkarak uzay boşluğuna savrulurdu fakat Einstein, özel Görelilik teorisinde ışık hızının sabitliğini ele aldığında artık bu konunun da çözülmesi gerektiğini düşünüyordum çünkü hiçbirşey Işık hızından daha hızlı hareket edemezdi.

Şimdi Kısaca Görelilik'in özelliklerinden bahsedelim;

Görelilik Teorisi

Teori, iki ana bölümden oluşur: Özel Görelilik Teorisi ve Genel Görelilik Teorisi.

Tüm Reklamları Kapat

Özel Görelilik Teorisi

Özel Görelilik Teorisi, 1905 yılında Einstein tarafından yayımlanmıştır ve Newton'un hareket yasalarına önemli bir düzeltme getirmiştir. Bu teori, iki temel ilkeye dayanır:

1-Görelilik İlkesi: Fizik yasaları, tüm eylemsiz referans sistemlerinde aynıdır. Yani, sabit hızla hareket eden her gözlemci, aynı fizik yasalarına tabidir.

2-Işığın Hızı Sabitliği: Işığın hızı, boşlukta, tüm eylemsiz gözlemciler için aynıdır ve yaklaşık olarak 299,792,458 metre/saniyedir (c).

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Bu ilkelerin sonuçları şunlardır:

-Zaman Genleşmesi: Bir cismin hızı arttıkça, hareket eden gözlemci için zaman yavaşlar. Bu fenomen, "ikizler paradoksu" olarak bilinen düşünce deneyi ile açıklanabilir. Bir ikiz, uzay yolculuğuna çıkıp ışık hızına yakın bir hızla seyahat ederken, diğer ikiz Dünya'da kalır. Seyahatten döndüğünde, uzay yolculuğuna çıkan ikiz, Dünya'daki ikizine göre daha genç kalır.

-Uzunluk Kısalması: Bir cismin hızı arttıkça, hareket doğrultusunda boyu kısalır. Bu, ışık hızına yakın hızlarda daha belirgin hale gelir.

-E=mc²: Bu ünlü denklem, kütle (m) ve enerji (E) arasındaki ilişkiyi tanımlar. Kütle, enerjiye dönüştürülebilir ve tersi de geçerlidir. Bu, nükleer enerji ve atom bombalarının temelini oluşturur.

Tüm Reklamları Kapat

Genel Görelilik Teorisi

Genel Görelilik Teorisi, 1915 yılında Einstein tarafından tamamlanmıştır. Bu teori, Newton'un evrensel çekim yasasının yerine geçmiştir ve kütleçekimi, uzay-zamanın bükülmesi olarak açıklar.

-Uzay-Zaman Eğriliği:

Tüm Reklamları Kapat

Genel Görelilik, kütle ve enerjinin uzay-zamanı eğdiğini öne sürer. Büyük kütleli cisimler (örneğin, gezegenler ve yıldızlar) uzay-zamanı bükerek, diğer cisimlerin bu eğri boyunca hareket etmesine neden olur. Bu, kütleçekim olarak deneyimlenir.

-Gravitasyonel Kırmızıya Kayma: Işık, güçlü bir kütleçekim alanından kaçarken enerji kaybeder ve dalga boyu uzar. Bu, ışığın kırmızıya kayması olarak bilinir. Benzer şekilde, zayıf kütleçekim alanlarından gelen ışık maviye kayar.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
The Chimes A Goblin Story (Charles Dickens)

The Chimes: A Goblin Story of Some Bells that Rang an Old Year Out and a New Year In, commonly referred to as The Chimes, is a novella written by Charles Dickens and first published in 1844, one year after A Christmas Carol. It is the second in his series of “Christmas books,” five novellas with strong social and moral messages that he published during the 1840s.

In addition to A Christmas Carol and The Chimes, the Christmas books include The Cricket on the Hearth (1845), The Battle of Life (1846), and The Haunted Man and the Ghost’s Bargain (1848).

Warning: Unlike most of the books in our store, this book is in English.
Uyarı: Agora Bilim Pazarı’ndaki diğer birçok kitabın aksine, bu kitap İngilizcedir.

Devamını Göster
₺143.00
The Chimes A Goblin Story (Charles Dickens)

-Kara Delikler: Genel Görelilik, kara deliklerin varlığını öngörür. Kara delikler, aşırı yoğun kütlelerin uzay-zamanı öyle bir noktaya kadar eğdiği yerlerdir ki, hiçbir şey, hatta ışık bile kaçamaz.

-Evrenin Genişlemesi:

Genel Görelilik, evrenin dinamik ve genişleyen bir yapıya sahip olduğunu öngörür. Bu, Edwin Hubble'ın gözlemleriyle doğrulanmıştır ve Büyük Patlama teorisinin temelini oluşturur.

Genel Görelilik ve Gözlemler

Genel Görelilik Teorisi, birçok gözlemsel ve deneysel testten başarıyla geçmiştir. Bazı önemli doğrulamalar şunlardır:

-Güneş Tutulmaları: 1919'daki güneş tutulması sırasında, Arthur Eddington, Güneş'in yakınındaki yıldız ışıklarının büküldüğünü gözlemledi ve bu, Einstein'ın tahmin ettiği gibi oldu.

-Gravitasyonel Merceklenme: Büyük kütleli cisimler, arka plandaki ışığı bükerek, bir mercek gibi davranır. Bu fenomen, galaksiler ve galaksi kümelerinde gözlemlenmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

-LIGO ve Gravitasyonel Dalgalar: 2015 yılında, LIGO (Lazer Interferometre Gravitasyonel Dalga Gözlemevi), iki kara deliğin çarpışmasından kaynaklanan gravitasyonel dalgaları tespit etti. Bu, genel göreliliğin önemli bir öngörüsünün doğrulanmasıdır.

Görelilik Teorisinin Günlük Hayattaki Uygulamalarına binaen Görelilik Teorisi, yalnızca akademik bir ilgi alanı değildir; günlük yaşamda da önemli uygulamaları vardır. Örneğin:

-GPS Teknolojisi: GPS uyduları, hem özel hem de genel görelilik etkilerini dikkate alarak çalışır. Uydular, Dünya'daki gözlemcilere göre daha yüksek hızlarda hareket ettikleri ve daha zayıf bir kütleçekim alanında bulundukları için, zamanları farklı akar. Bu etkiler düzeltilmezse, GPS sistemleri birkaç metre yerine kilometrelerce hata yapabilir.

Tüm Reklamları Kapat

-Elektronik Cihazlar: Görelilik teorisinin enerji ve kütle arasındaki ilişkiyi açıklaması, yarı iletken teknolojilerinin ve modern elektronik cihazların geliştirilmesinde de önemli rol oynar.

Kısaca Görelilik Teorisi, modern fiziğin temel taşlarından biridir ve evrenin işleyişine dair derin bir anlayış sağlar. Einstein'ın bu büyük başarısı, zaman ve mekân kavramlarımızı kökten değiştirmiş ve bilimsel devrime yol açmıştır. Görelilik, hem kozmik ölçekte (kara delikler, evrenin genişlemesi) hem de günlük yaşamda (GPS teknolojisi) etkisini gösterir.[1]

Okundu Olarak İşaretle
8
3
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ Albert Einstein. Einstein Relativity : Albert Einstein : Free Download, Borrow, And Streaming : Internet Archive. (28 Kasım 2023). Alındığı Tarih: 23 Temmuz 2024. Alındığı Yer: Internet Archive | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Populer Science. İlgili Video. Alındığı Tarih: 23 Temmuz 2024. Alındığı Yer: youtu.be | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/02/2025 11:05:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18177

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close