Kısaca Görelilik
Görelilik Nedir?

- Blog Yazısı
Öncelikle, Einstein'ın bu teoriyi ortaya attıktan sonra oğluna neler dediğine değinerek yazıya baslamak istiyorum.(kaynaklardan daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.)
"Çok zorlu bir fizik problemini çözdüğünü düşünüyorum büyüdüğünde daha detaylı anlatacağım sana." Bu mektuptan Birkaç yıl sonra 1915 yılında Berlin'de Prusya bilim akademisi'nde bilim İnsanların karşısına çıkıp şöyle söyleyecekti; "Genel Görelilik kuramını sonunda tamamladık."[2]
Peki, Göreliliğin gelişim süreci nasıl oldu?
Einstein, 1905 yılında özel Görelilik teorisini bulduktan sonra hiç ara vermeden bu teorisine Kütle çekimi de dahil etmek üzere başladı, çalışmalar on yıl sürecekti. Isaac Newton kütle çekim teorisi, zamana göre çok başarılı bir teori olan bu teorinin bir eksiği vardı. Merkür'ün yörüngesindeki sapmayı açıklayamaması ile ortaya çıkan bu sorun kısaca şuydu; Newton'un kütleçekim teorisine göre Örneğin Güneş ile Dünya arasındaki kütle çekim kuvveti anlık yani Güneş ile dünya birbirine sanki aralarında bir halat varmış gibi kuvvet uyguluyordu ve teoriye göre Güneş bir anda yok Olsa dünyada bir anda yörüngesinden çıkarak uzay boşluğuna savrulurdu fakat Einstein, özel Görelilik teorisinde ışık hızının sabitliğini ele aldığında artık bu konunun da çözülmesi gerektiğini düşünüyordum çünkü hiçbirşey Işık hızından daha hızlı hareket edemezdi.
Şimdi Kısaca Görelilik'in özelliklerinden bahsedelim;
Görelilik Teorisi
Teori, iki ana bölümden oluşur: Özel Görelilik Teorisi ve Genel Görelilik Teorisi.
Özel Görelilik Teorisi
Özel Görelilik Teorisi, 1905 yılında Einstein tarafından yayımlanmıştır ve Newton'un hareket yasalarına önemli bir düzeltme getirmiştir. Bu teori, iki temel ilkeye dayanır:
1-Görelilik İlkesi: Fizik yasaları, tüm eylemsiz referans sistemlerinde aynıdır. Yani, sabit hızla hareket eden her gözlemci, aynı fizik yasalarına tabidir.
2-Işığın Hızı Sabitliği: Işığın hızı, boşlukta, tüm eylemsiz gözlemciler için aynıdır ve yaklaşık olarak 299,792,458 metre/saniyedir (c).
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Bu ilkelerin sonuçları şunlardır:
-Zaman Genleşmesi: Bir cismin hızı arttıkça, hareket eden gözlemci için zaman yavaşlar. Bu fenomen, "ikizler paradoksu" olarak bilinen düşünce deneyi ile açıklanabilir. Bir ikiz, uzay yolculuğuna çıkıp ışık hızına yakın bir hızla seyahat ederken, diğer ikiz Dünya'da kalır. Seyahatten döndüğünde, uzay yolculuğuna çıkan ikiz, Dünya'daki ikizine göre daha genç kalır.
-Uzunluk Kısalması: Bir cismin hızı arttıkça, hareket doğrultusunda boyu kısalır. Bu, ışık hızına yakın hızlarda daha belirgin hale gelir.
-E=mc²: Bu ünlü denklem, kütle (m) ve enerji (E) arasındaki ilişkiyi tanımlar. Kütle, enerjiye dönüştürülebilir ve tersi de geçerlidir. Bu, nükleer enerji ve atom bombalarının temelini oluşturur.
Genel Görelilik Teorisi
Genel Görelilik Teorisi, 1915 yılında Einstein tarafından tamamlanmıştır. Bu teori, Newton'un evrensel çekim yasasının yerine geçmiştir ve kütleçekimi, uzay-zamanın bükülmesi olarak açıklar.
-Uzay-Zaman Eğriliği:
Genel Görelilik, kütle ve enerjinin uzay-zamanı eğdiğini öne sürer. Büyük kütleli cisimler (örneğin, gezegenler ve yıldızlar) uzay-zamanı bükerek, diğer cisimlerin bu eğri boyunca hareket etmesine neden olur. Bu, kütleçekim olarak deneyimlenir.
-Gravitasyonel Kırmızıya Kayma: Işık, güçlü bir kütleçekim alanından kaçarken enerji kaybeder ve dalga boyu uzar. Bu, ışığın kırmızıya kayması olarak bilinir. Benzer şekilde, zayıf kütleçekim alanlarından gelen ışık maviye kayar.

-Kara Delikler: Genel Görelilik, kara deliklerin varlığını öngörür. Kara delikler, aşırı yoğun kütlelerin uzay-zamanı öyle bir noktaya kadar eğdiği yerlerdir ki, hiçbir şey, hatta ışık bile kaçamaz.
-Evrenin Genişlemesi:
Genel Görelilik, evrenin dinamik ve genişleyen bir yapıya sahip olduğunu öngörür. Bu, Edwin Hubble'ın gözlemleriyle doğrulanmıştır ve Büyük Patlama teorisinin temelini oluşturur.
Genel Görelilik ve Gözlemler
Genel Görelilik Teorisi, birçok gözlemsel ve deneysel testten başarıyla geçmiştir. Bazı önemli doğrulamalar şunlardır:
-Güneş Tutulmaları: 1919'daki güneş tutulması sırasında, Arthur Eddington, Güneş'in yakınındaki yıldız ışıklarının büküldüğünü gözlemledi ve bu, Einstein'ın tahmin ettiği gibi oldu.
-Gravitasyonel Merceklenme: Büyük kütleli cisimler, arka plandaki ışığı bükerek, bir mercek gibi davranır. Bu fenomen, galaksiler ve galaksi kümelerinde gözlemlenmiştir.
-LIGO ve Gravitasyonel Dalgalar: 2015 yılında, LIGO (Lazer Interferometre Gravitasyonel Dalga Gözlemevi), iki kara deliğin çarpışmasından kaynaklanan gravitasyonel dalgaları tespit etti. Bu, genel göreliliğin önemli bir öngörüsünün doğrulanmasıdır.
Görelilik Teorisinin Günlük Hayattaki Uygulamalarına binaen Görelilik Teorisi, yalnızca akademik bir ilgi alanı değildir; günlük yaşamda da önemli uygulamaları vardır. Örneğin:
-GPS Teknolojisi: GPS uyduları, hem özel hem de genel görelilik etkilerini dikkate alarak çalışır. Uydular, Dünya'daki gözlemcilere göre daha yüksek hızlarda hareket ettikleri ve daha zayıf bir kütleçekim alanında bulundukları için, zamanları farklı akar. Bu etkiler düzeltilmezse, GPS sistemleri birkaç metre yerine kilometrelerce hata yapabilir.
-Elektronik Cihazlar: Görelilik teorisinin enerji ve kütle arasındaki ilişkiyi açıklaması, yarı iletken teknolojilerinin ve modern elektronik cihazların geliştirilmesinde de önemli rol oynar.
Kısaca Görelilik Teorisi, modern fiziğin temel taşlarından biridir ve evrenin işleyişine dair derin bir anlayış sağlar. Einstein'ın bu büyük başarısı, zaman ve mekân kavramlarımızı kökten değiştirmiş ve bilimsel devrime yol açmıştır. Görelilik, hem kozmik ölçekte (kara delikler, evrenin genişlemesi) hem de günlük yaşamda (GPS teknolojisi) etkisini gösterir.[1]
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Albert Einstein. Einstein Relativity : Albert Einstein : Free Download, Borrow, And Streaming : Internet Archive. (28 Kasım 2023). Alındığı Tarih: 23 Temmuz 2024. Alındığı Yer: Internet Archive | Arşiv Bağlantısı
- ^ Populer Science. İlgili Video. Alındığı Tarih: 23 Temmuz 2024. Alındığı Yer: youtu.be | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 16/03/2025 14:12:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18177
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.