Kertenkele Türü Gekkoların '6.hisse'Sahip Olduğu Keşfedildi!

Kertenkele türlerinden gekkoların, çevrelerini daha iyi anlayıp hayatta kalma şanslarını artıran sağlayan 6. his benzeri bir duyuya sahip oldukları ortaya çıktı.

Parlak benekli tokay kertenkelesinin (Gekko gecko) “6. his” benzeri gizli bir duyusal yeteneğe sahip olduğu gözlemlendi. Gekkolar, düşük frekanslı titreşimleri tespit etmek için iç kulağın sakkül adı verilen denge ve vücut pozisyonunu korumakla ilişkili bir bölümünü kullanabiliyor. Bu özel duyu, normal işitmelerinde ve dünyalarını algılama biçimlerinde tamamlayıcı bir rol oynuyor.Current Biology dergisinde 4 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan bir çalışmaya göre gekkolar insanların 6. his olarak adlandırdığı özel bir yeteneğe sahip.Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

“Kulak, bildiğimiz şekliyle havadan gelen sesleri duyar. Ancak tipik olarak denge ile bağlantılı olan bu eski iç yol, gekkoların yer veya su gibi ortamlardan geçen titreşimleri algılamasına yardımcı olur. Bu yol amfibilerde ve balıklarda mevcuttur ve şimdi kertenkelelerde de korunduğu kanıtlanmıştır. Bulgularımız, işitme sisteminin balıklarda gördüğümüzden insanlar da dahil olmak üzere kara hayvanlarında gördüğümüze nasıl evrimleştiğine ışık tutuyor.”

Gekkolar denge ustasıdır ve ayakları ile parmak pedlerini kaplayan yapışkan tüylerle duvarlara tutunabilirler. Dahili olarak 50 ila 200 Hz arasında değişen zayıf titreşimleri algılayabilen sakkül kullanırlar. Bu spektrum, gekkoların genellikle sadece kulaklarıyla duyabildiklerinin çok altındadır. Araştırma ekibine göre bu, sakkülün muhtemelen işitme sistemlerine farklı ama tamamlayıcı bir işlev gördüğü anlamına geliyor.Araştırmacılar, bu yolun perde arkasını anlayabilmek adına gekkoların işitme sistemlerinin bir laboratuvarda çeşitli uyaranlara nasıl tepki verdiğini gözlemledi. Deneyse sakkülün bu sesleri almalarına nasıl yardımcı olduğunu gördüler.Diğer sürüngenlerin aksine gekkolar aslında havadaki sesleri ya da sadece titreşimlerini değil, ses dalgaları şeklinde havada dolaşan sesleri de duyabilir. Sakkülün gekkoların işitmesindeki rolünün anlaşılması, daha önce daha sınırlı olduğu düşünülen diğer hayvanlardaki iletişim ve davranışların daha iyi anlaşılmasına yol açabilir.Çalışmanın ortak yazarı ve Maryland Üniversitesi’nden Dawei Han yaptığı açıklamada şöyle konuştu:

“Birçok yılan ve kertenkelenin ses çıkarmadıkları veya sesleri iyi duymadıkları gerekçeleriyle ‘dilsiz’ veya ‘sağır’ oldukları düşünülüyordu. Ancak bunun yerine bu duyusal yolu kullanarak titreşim sinyalleri aracılığıyla iletişim kuruyor olabilecekleri ortaya çıktı. Ki bu da bilim insanlarının genel olarak hayvan algısı hakkındaki düşüncelerini gerçekten değiştiriyor.”

Modern sürüngenlerdeki bu ortak duyusal yol, biyologlara omurgalıların duyusal sistemlerinin nasıl evrimleştiğine dair yeni bir pencere sunuyor. Sudan karasal ortamlara geçiş, muhtemelen işitme mekanizmalarında bilim insanlarının daha önce düşündüğünden daha kademeli ve karmaşık değişiklikler içeriyordu.Bu bulgular insanların nasıl işittiğiyle doğrudan bağlantılı olmasa da, araştırma ekibi bazı benzerlikler olduğuna inanıyor.

Carr durumu şu sözlerle tanımlıyor:

“Canlı bir rock konserinde olduğunuzu düşünün. O kadar gürültülüdür ki tüm başınızın ve vücudunuzun ses alanında titreştiğini hissedebilirsiniz. Müziği sadece duymak yerine hissedebilirsiniz. Bu his, insan vestibüler sisteminin bu yüksek sesli konserler sırasında uyarılabileceğini, yani işitme ve denge duyularımızın da yakından bağlantılı olabileceğini düşündürüyor.”

Araştırmacılar, bu bulguların memeli işitme duyusuna, özellikle de bu duyusal yolun nasıl çalıştığına dair araştırmaları teşvik edeceğini düşünüyor. İşitme ve denge arasında kurulan bu bağlantı, insanlarda işitme ve denge bozuklukları arasındaki bağlantı da dahil olmak üzere araştırmalar için bazı yeni yollar açabilir.