Kediler = Antidepresan

Kediler, antidepresanların yan etkileri olmaksızın sizi depresyondan kurtarabilir deseydim ne derdiniz? Ya da depresyona girme riskinizi azalttıklarını, kaygı ve stresi hafiflettiğini söyleseydim?

Muhtemelen inanırdınız. Çünkü kedi sahibi olanlar bilir ki, kedilerin sırf kedilik yapması bile yeterlidir. Efor sarf etmelerine gerek de yok. Kendileri olsunlar yeter.

Peki ya neden? Nasıl oluyordu en vahşi yırtıcılardan olan, pek arkadaş canlısı olmayan ve oldukça narsist bu yaratıklar, bize iyi geliyor?

Depresyona gelmeden önce neden anksiyeteyi, stresi ve kaygıyı azalttığına bakalım.

Kediler vs Anksiyete, Stres ve Kaygı

Pexels

1 - Fiziksel Temas: İster annenize, ister sevgilinize veya ister kedinize sarılın, temas edin, beyniniz hemen hemen aynı hormonu salgılar. Oksitosin, yani sevgi veya bağlanma hormonunu. Yani siz kedinizi okşarken bu hormon salgılanıyor ve stres hormonları azalıyor, gevşeme ve sakinliğiniz ise yükseliyor.

2 - Kedinizin Mırlaması: Kediler arasında mırıldanmak bizim gülümsememiz gibi bir şeydir, mutlu ve huzurlu olduğunu söyler. Ama niyeyse, gerçekten henüz tam belli olmayan nedenlerle, bu mırıldama sesi bizim kalp atış hızımızı azaltıp, kaslarımızı gevşetir ve dinlenme modumuzu aktifleştirir.

3 - Rutin ve Ritüeller: Kediler dışarıdan oldukça anarşist dursalar da, aslında onlarında düzenli alışkanlıkları vardır. Örneğin aynı saatlerde yemek yerler, aynı saatlerde uyurlar, aynı yerlerde otururlar… Bu rutinler, yani bu düzenler, anksiyeteye eğilimli kişiler için bir “hayatın kontrol altında olduğu ve dağılmadığı” hissiyatını aşılar.

4 - Meditasyon: Şimdi kediyle meditasyon ne alaka diye düşünmeyin. Çünkü meditasyon illaki gözlerinizi yumup bağdaş kurup saatlerce beklemek değildir. Meditasyon esasen anda kalmaktır. Ve kedinizle ilgilendiğiniz de mecburen tam olarak bunu yaparsanız. Kedinizi tararken bir yandan instagrama bakmazsınız mesela, veya onu oynatırken onu izlersiniz. Bu gündelik koşturmaca içinde bir an olsun duraklamayan biz kapitalizmin kurbanları için bir çeşit meditasyon işlevi görür. Geçmişin pişmanlıklarından ırak ve geleceğin kaygılarından yoksun, yalnızca şu anda sen ve kedin.

Ve Son Olarak, Koşulsuz Kabulleniş: Bu birazdan değineceğim gibi depresyon içinde önemli bir nokta. Zaten esasen ilk dört maddede öyle. Çünkü kaygıdan tutun şizofreniye, psikolojik rahatsızlıklar örümcek ağı misali iç içedir, yani biri sadece depresyondan muzdarip olmaz genelde, pek çok şeyde eşlik eder.

Bu koşulsuz kabullenişe dönersek, kediniz sizi yargılamaz. Nokta.

Sizin inançlarınızı eleştirmez, kimden hoşlandığınıza takılmaz, sizden üstün başarılar beklemez, tipinize takılmaz, farklılıklarınızı küçümsemez… Önüne mama koyduğunuz ve onu sevdiğiniz sürece, sizi dost bilir. Bu koşulsuz kabulleniş, özellikle sosyal anksiyeteli kişiler için cevherdir, ama sadece sosyal anksiyete için değil. Başınıza ne gelirse gelsin, evde sizi bekleyen minnoş tüylü bir arkadaşınız vardır. Bu en basit tabirle, rahatlatıcıdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Şimdi sıra depresyonda.

Kediler vs Depresyon

Pexels

1 - Kediniz Size Bir Anlam Hissi Verir: Depresyonda en yaygın duygulardan biri “hayatın anlamsız gelmesi” ve “boşluk hissidir.”

Kedi sahibi olmak, küçük ama sürdürülebilir bir sorumluluk getirir: mama koymak, suyunu tazelemek, kumunu temizlemek… Bu kişiye şunu hissettirir: “Bir canlı bana ihtiyaç duyuyor. Varlığımın bir karşılığı var.” Bu ise anlam eksikliğini doldurarak depresyonu hafifletir. Kişisel olarak ben depresyondayken, şunu diyordum. Pekala ben mutsuzum, ama o mutlu. Ve bu bana, bir anekdot olarak söylüyorum: Kullandığım ilaçlardan daha iyi geliyordu. Bu arada yazının sonunda kendi antidepresanlar ve kedimle olan hikayemi anlatacağım.

2 - Sosyal Bağ Hissi: Depresyonun temel nedenlerinden biri yalnızlıktır. Kediler, her ne kadar insan gibi konuşmasa da göz teması, sürtünme, seslenince gelmesi, takip etmesi, gibi davranışlarla kendisinin bir birey, bir arkadaş olduğunu bize hissettirir.

Bu sosyal bağ hissi, beyinde serotonin salınımını artırır. Ki çoğu antidepresanda serotonin salımını arttırmaya çalışır. Yani kedi = doğal serotonin artırıcı.

3 - Kediniz Sizin Sorumluluğunuzdadır: Yani depresyonun en güçlü silahlarından olan o donukluğu alt etmenizi sağlar. Çünkü o an ne hissederseniz hissedin günün sonunda kalkıp o kaba mama koymak ve kedinizin tuvaletini temizlemek zorundasınızdır. Bunun gibi hareket başlatıcılar, depresyona karşı en güçlü hamlelerdir zaten.

Antidepresanlar ile kedileri karşılaştırmadan önce, kedilerin bir diğer faydasına değinmek istiyorum: Bir canlıya bakmak, empati duygunuzu geliştirir. Zaten bu yüzden ben dahil pek çok kişi, evcil hayvan sahiplendikten sonra diğer hayvanlara karşı bakışı önemli ölçüde pozitif olarak değişir. Size şöyle söyleyeyim, kedi sahiplenmeden önce veganlara alay ederken şu an bir veganım.

Şimdi karşılaştırmaya gelelim:

Özellik Antidepresan Kedi

Serotonin artırır ✅ ✅

Dopamin etkisi Bazıları ✅

Yan etkiler ✅ ❌

Sorumluluk duygusu verir ❌ ✅

Agora Bilim Pazarı

Arthur ve Altın Halat: Destansoy Ailesi'nin Efsaneler Koleksiyonu

Kocaman bir mahzen hayal edin; içinde antik kralların mumyalarından büyük savaşçıların savurduğu parlak kılıçlara, dünyanın en etkileyici hazineleri olsun! Peki ama tek bir insan böyle bir koleksiyona nasıl sahip olabilir? Kimdir bu Profesör Destansoy?

Destansoy Ailesi’nin sırlarını keşfedeceğimiz bu ilk macerada Vikinglerin topraklarına gidiyoruz. Bakalım beklenmedik kahramanımız Arthur, sihirli cisimler ve kudretli tanrılarla dolu bu diyarda, dehşet saçan efsanevi yaratıkları alt edip kasabasını donmaktan kurtarabilecek mi?

Destansoy Ailesi’nin Efsaneler Koleksiyonu hakkında: Destansoy Ailesi olarak binlerce yıldır efsanevi yaratıkların ve cisimlerin toplanması ve korunması görevini üstlenmiş durumdayız. Ve bendeniz Profesör Destansoy, bu görev sırasında yaşadığımız müthiş olayları bir araya getirmeye karar verdim. Bu sayfalarda ve gelecek diğer kitaplarımda ailemizin destansı maceralarının öykülerini bulacaksın.

“Macera, mitolojik karakterler ve kolay okunan kitapları seven çocuklar içim tam bir ziyafet.”

—BookTrust

Kirkus Yılın En İyi Resimli Kitabı seçkisinde

Devamını Göster

₺205.00

Satın Al Tüm Ürünler

Anlam duygusu verir ❌ ✅

Sosyal bağ hissi ❌ ✅

Doğal ve sürdürülebilir ❌ ✅

Size başlıkta yalan söyledim. Kediler, antidepresan değildir. Kediler antidepresanlardan üstündür…

Uyarı: Şimdi, yazının sonunda kendi hikayemi anlatmadan önce kısa bir not düşmek istiyorum. Görebileceğiniz gibi bu yazı gerçeklerden beslense de laubali, eğlenceli bir tonla yazıldı. Yani ciddi ciddi elbette şunu iddia etmiyorum: Antidepresanlar işe yaramaz, kediler tüm psikolojik rahatsızlıklarınızı çözer. Hayır. Demek istediğim kedilerin belki depresonunuzu tamamen yok edemeyecek olsa da hayatınıza ciddi anlamda iyi etkileri olacağı. Sizi tek başına depresyondan çekip çıkarır mı bilemem, ama bir ip atacağını söyleyebilirim.

Kendi hikayeme gelirsek, travmaya bağlı kaygı bozukluğuna sahibim. Ve esasen ana sorunum kaygı bozukluğu olsa da, örümcek ağı anolojisinde de anlattığım gibi, psikolojik rahatsızlıklar peş peşe gelmeye eğilimlidir. Yani hem kaygılı hem depresif olduğum bir dönemdi. Ama gerçekten… kötü bir dönemdi. Hala daha pek atlatmış değilim. Ama daha iyiyim.

O zamanlar antidepresan kullanmaya başlamıştım, bugüne kadar üç tane antidepresan değiştirdim ve hiç birinden pek memnun kalmadım. Ve o antidepresanlar sanki… evet kaygımı ve stresimi azaltıyordu kabul, ama yanında her şeyi götürüyordu. Sevgi hissimi, hüznümü, öfkemi, motivasyonu mu, enerji mi…. Yani sanki sürekli uykudaymış gibiydim.

İlk antidepresana başladığım dönem, bir tavsiye ile kedi sahiplendim. Aslında ben kendimi bir kedi insanındansa köpek insanı olarak tanımlardım, hala daha da öyle. Ama Adolin, yani kedim bana kedilerin sosyal medyadaki ünlerini pek de hak etmediğini gösterdi. Belki bu onun karakteriyle ilgilidir. Emin değilim. Fakat Adolin, bana bir arkadaş oldu. Yazıda bahsettiğim o faydaları ilk elden deneyimledim. Ne kadar kötü veya boş hissetsemde günün sonunda tuvaletini temizliyordum. Veya onu oltayla oynatırken stresimin azaldığını fark ediyordum… Ve daha az yalnız hissediyordum. Kedim, yemini ediyorum köpek gibi. Bana tapıyor. Sabahtan akşama kadar nereye gidersem peşimden gelir, oyun oynatmak istediğimde oynar, sabah kalktığım gibi üstüme atlar, uyurken yanımda yatar…

Nihayetinde antidepresanları bıraktım. Ama kedimi tabii ki de bırakmadım. Ve kedim hala daha o güzel hisleri bana yaşatıyor. Hiçbir yan etkisi olmaksızın. Bu çok değerli. Ve onun için de değerli. Sokakta kalsa, kaç gün yaşayabilirdi ki? Hastalığa yakalanırdı, araba çarpardı, çocuklar öldürürdü. Bilmiyorum. Ama bunlar yaşanmadı. Evimde, bu yazıyı yazarken kucağımda ve mutlu.

Velhasıl kelam bu yazının amacı şu: Kedi sahiplenin. Hem kendiniz hem kediniz için.