Onur Yürüyüşlerinin Doğuşu: Stonewall İsyanı

Stonewall İsyanı

1960'larda Amerika’nın pek çok eyaletinde eşcinsellik hâlâ yasadışıydı. New York gibi bazı şehirlerde ise resmen yasak olmasa da fazlasıyla gri bir alandaydı. Bu nedenle sıradan insanların gey barlar açması imkânsızdı. Hatta, gey bar olmasa bile, barınıza eşcinsellerin girmesi polis baskınlarına neden olabiliyordu.

Neyse ki, geylerin bir "koruyucusu" vardı: Mafya. Evet, gerçekten mafya. Mafya, polislere el altından rüşvet vererek kendi denetimindeki gey barlara baskın yapılmamasını sağlıyordu. Peki neden? Çünkü mafya, devlet tarafından yok sayılan bu insanların kârlı bir müşteri kitlesi olabileceğini fark etmişti. Şehirdeki gey bar sayısı bir elin parmaklarını geçmiyordu ve hepsi mafyanın kontrolündeydi..

Stonewall de bu barlardan biriydi. Bu barlar müşterilerine kalitesiz içkileri fahiş fiyatlarla satıyor hatta bazılarına ailelerine eşcinsel olduklarını açıklamakla tehdit ederek şantaj yapıyordu. Daha sayısız sömürü ve zorbalık yaşanıyordu. Yine de, her şeye rağmen, özgürce bir araya gelebilecekleri birkaç mekânları olduğu için insanlar bu barlara gitmeyi sürdürdüler.

Ancak polis arada sırada baskınlar düzenlemeye devam ediyordu. Stonewall İsyanı’ndan iki gün önce gerçekleşen bir baskında pek çok eşcinsel şiddete maruz kalmış ve tutuklanmıştı. Fakat bu kez insanlar bunu sineye çekmedi. Sinirleri artık tükenmişti ve kendi aralarında “Artık buna dur demenin vakti geldi” diye konuşuyorlardı. Öfkeleri öyle bir noktaya ulaşmıştı ki, barlar eğlence mekânı olmaktan çıkmıştı.

Gerginlik doruk noktasına ulaşmıştı. Ve iki gün sonra, 28 Haziran 1969 gecesi, polis Stonewall'e yeniden baskın düzenledi. İşte o an ipler koptu. İsyanın tam olarak nasıl başladığı bilinmese de, bunun tek bir kişi ya da olaydan kaynaklanmadığı kesin. Biriken öfke, yılların bastırılmışlığı ve maruz kalınan adaletsizlik, bir kıvılcımla yangına dönüştü.

HISTORY

Eşcinseller önce polislere bozuk paralar, sonra taşlar, ardından kaldırım taşları fırlatmaya başladı. Polisler kendilerini bara kitleyince, bardan dışarı çıkmamaları için barikatlar kuruldu ve bar ateşe verildi. Daha fazla polis kuvveti çağrıldı ancak sokakları dolduran yüzlerce, hatta binlerce öfkeli insanı dağıtamadılar. İsyan saatlerce sürdü.

Sabaha karşı biber gazı bombalarıyla kalabalık dağıtıldı—ama sadece geçici olarak. Ertesi gece isyanlar büyüyerek devam etti. Stonewall sadece bir bar değildi artık; baskıya ve şiddete karşı bir direnişin simgesi haline gelmişti.

Bu isyan, hem mafyanın sömürüsüne hem de devletin şiddetine karşı bir başkaldırıydı.

Elbette her şey bir anda değişmedi. Ancak büyük bir adım atılmış oldu. Stonewall’un ardından LGBTQ+ hareketi örgütlenmeye başladı. Amerika’daki bazı eyaletler eşcinselliği suç olmaktan çıkardı. Gey bar açmak eskisi kadar zor olmadı; böylece mafyanın tekeli kırılmış oldu. Ve en önemlisi, eşcinseller artık itilip kakılmaya sessiz kalmayacaklarını fark ettiler.

İsyandan bir yıl sonra, 28 Haziran 1970’te, Stonewall olaylarını anmak için New York’ta bir yürüyüş düzenlendi. Ertesi yıl yine, ondan sonraki yıl yine… Böylece bugün hâlâ devam eden Onur Yürüyüşü’nün temelleri atılmış oldu. Ve Haziran ayı, her yıl Pride Month (Onur Ayı) olarak kutlanmaya başladı.

Pexels

Onur Neden LGBTQ+ Hareketinin Sembolü Haline Geldi? Ve Neden Hala Bu Yürüyüşler Düzenleniyor?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Doğuştan bir özellikle onur kazanamayız. Elbette. Ama onur, "Biz eşcinseliz diye özeliz," demek değildir. Heteroseksüellik tarih boyunca hiç bir zaman cezalandırılmadı, yasaklanmadı veya insanlar heteroseksüel oldukları için öldürülmedi. Ama LGBTQ+ bireyler sırf oldukları kişi yüzünden baskıya, ayrımcılığa ve şiddete uğradılar, hala daha uğruyorlar. Queer bireyler uzun zaman boyunca toplumsal normal yüzünden baskılandı ve utanç duymaları gerektiği söylendi, eşcinsellik tıbbi bir hastalık veya sapkınlık olarak görüldü. İnsanlar işlerinden atıldı, aileleri tarafından reddedildi, zorla tedaviye gönderildi.

Onur bu dayatılan utanca karşı, "Ben buradayım ve var olmayı hak ediyorum," deme biçimidir.

Ve pride (onur) heteroseksüellere karşı değildir, onur yürüyüşlerinin amacı heteroseksüelliği kötülemek veya eşcinselleri yüceltmek değil, LGBTQ+ bireylerinde toplumun eşit bir parçası olduğunu vurgulamaktır.

Ilga

Günümüzde hala 64 ülkede eşcinsellik suç sayılmaktadır ve cezası idama kadar uzanmaktadır. Bundan dolayı bu yürüyüşlerin niye hala önemli olduğu aşikardır.