Jurassic Park Yine Yanıldı!

Pterosaurlar, dinozorlarla beraber Mesozoic Çağda yaşamış uçan sürüngenlerdi. Tıpkı dinozorlar ve timsahgiller gibi archosaur dediğimiz bir sürüngen grubundan evrimleştiler. Mesozoic zaman boyunca süren evrimleri sonucu bir sürü farklı tür ortaya çıktı. Bazı türler bir yarasa kadar küçüktü. Ancak bazıları küçük bir uçak boyunda olabiliyordu. Genelde popüler kültür kaynaklarında ve halk arasında uçan dinozorlar olarak bilinse de onlar dinozor değillerdi. Mesozoic zaman sonunda kretase yok oluşu yaşandı. Fakat pterosaurlar akrabası olan timsahlar ve dinozorlar (kuşlar) gibi sağ kalamadı. Onlar tamamen gezegenden silindi. Milyonlarca yıl sonra biz insanlar onların fosillerini buluyor ve nasıl hayvanlar olduklarını anlamaya çalışıyoruz. Bu sayede halk da onları bilim insanları sayesinde öğrenmiş oluyor. Hal böyle olunca da bu hayvanlar pek çok filmde boy gösterdi. Bunların şüphesiz en meşhuru ise Jurassic Park serisiydi.

Pteranodon Hataları

Film serisinde ilk uçan sürüngen The Lost World filminin en sonunda gözüktü. Filmin yapım aşamasında Geosternbergia olması planlanan canlı daha sonrasında Pteranodon olarak değiştirildi. Pteranodon görünüş olarak en ikonik uçan sürüngenlerden biridir. Bu yüzden de medyada en çok tanınan tür de kendisidir. Jurassic serisinde de en çok görülen pterosaur cinsi odur. Peki film onu nasıl yansıttı?

Pteranodon 75 milyon yıl kadar önce, Kuzey Amerika'yı ikiye bölen Western Interior Seaway'de yaşıyordu. O zamanlar Kuzey Amerika bütün bir kara parçası değildi ve deniz tarafından bölünmüştü. Pteranodon da dahil olmak üzere bu bölgede bir sürü uçan sürüngen yaşamıştır. Pteranodon yerde durduğunda hemen hemen bir insanla aynı boydaydı. Kanat açıklığı ise 6 metreyi bulabiliyordu. İsminin anlamı dişsiz kanattır. Ona bu ismin verilmiş olmasındaki en bariz sebep gagasında hiç dişi olmamasından kaynaklanmaktadır. Bütün pterosaurlarda olduğu gibi Pteranodon'un da vücudunu kaplayan pikofiber adlı tüy benzeri yapıları vardı. İskeleti de muhtemelen rahat uçabilmesi için çok narin ve inceydi. Yaşadığı yer ve anatomisi göz önünde bulundurulursa deniz balıkları ile beslenmiş olabileceği sonucuna varılabilir. Bu sürüngenlerin kafasında crest dediğimiz yapılar sıkça görülür. Bu yapının büyük ve gösterişli olduğu bireylerin yanında küçük ve küt yapılı bireyler de bulunmuştur. Bu varyasyonun sebebi muhtemelen cinsiyet ayrımı. Büyük creste sahipler erkek, küçük creste sahipler dişi olarak düşünülüyor ve genelde kabul görüyor. Bu tip özellikleri günümüz hayvanlar dahil çoğu yerde görmemiz de mümkün. Pteranodon'un da tıpkı diğer uçan sürüngenler gibi yerde durduğunda yana bakacak şekilde konumlanan elleri ve kanatları bulunmaktaydı.

Jurassic Park serisinde birden fazla Pteranodon varyasyonu görmüştük. Ancak hepsinin ortak bazı hataları bulunmakta. Örneğin seri boyunca gördüğümüz hiçbir Pteranodon piknofiberler ile kaplı değil, tamamen çıplaktır. Ek olarak yerde durdukları zaman elleri ve kanatları önce doğru bakar. Filmler boyunca aşırı agresif davranışlar sergilerler ve insanları bacakları ile taşıyıp öldürürler. Gerçekte bu canlılar kontrolsüzce hareket eden canavarlar değil, sıradan yaban hayvanlarıydılar. Bir insanı bırakın öldürmeyi, taşımaları bile mümkün değildir. Biraz önce bahsettiğimiz narin yapılı iskeletleri bizim gibi canlıları kaldırmak için elverişli değildi. Eğer gerçekte bir Pteranodon, bir insanı taşımaya çalışsa muhtemelen bazı kemikleri kırılırdı.

Serinin 3. filmi olan Jurassic Park 3'de görünen Pteranodon tipi diğerlerine göre biraz daha ilginç. Öncelikle 10 metrelik kanat açıklıkları ile gerçektekilerden çokça iri ve büyüklerdir. Ek olarak demin bahsettiğimiz hataların hepsini sergilemelerinin dışında bu hayvanın anatomisine tamamen zıt olacak şekilde dişlere sahiplerdir. Pteranodon dişsiz kanat demektir. Buna rağmen film yapımcıları bunu araştırmaya bile zahmet göstermemişler ya da bu şekilde daha havalı olacağını sanmışlar.

Bu Gerçekten Dimorphodon Mu?

Dimorphodon İngiltere'de bulunmuş en eski pterosaur örneklerinden birisidir. Pteranodon ile kıyaslanınca oldukça küçük kalmaktadır. Yine de vücuduna oranla büyük denebilecek bir kafaya sahipti. Çenesinde yer alan dişler muhtemelen küçük sürüngenler ve böcekler gibi hayvanlarla beslenmek içindi. Familyasında yer alan diğer cinsler gibi onun da uzun bir kuyruğu vardı. Jurassic serisine de 2015 yapımı 4. film Jurassic World ile giriş yaptı.

DevianArt

Filmde gözüken canlı gerçek Dimorphodon ile hiçbir benzerlik göstermiyor. Evet piknofiberleri, büyük bir kafası, uzun bir kuyruğu ve küçük bir vücudu (gerçektekine kıyasla yine iri ve büyük) vardı. Ancak anatomisi temelde yanlıştı. Kafası fazla iriydi ve ağzındaki dişler inanılmaz düzensiz konumlanmıştı. Tıpkı filmlerdeki Pteranodon örneklerine benzer şekilde aşırı agresifti. Normalde böcek veya kertenkele ile beslenen bu canlı filmde insanlara saldırıyordu. Kafatası gerçek bir hayvandan daha çok filmin kötüsü olarak gösterilen kurgu melez dinozor İndominus Rex'e benzemekteydi. Filmi izleyenler bunu baya eleştirse de yapımcılar hiçbir şey değiştirmeden devam filmlerinde de aynı modeli kullandılar. Jurassic World'ün Dimorphodon'u hala pek çok kişi tarafından gelmiş geçmiş em kötü pterosaur tasarımlarından biri olarak anılmakta.

Quetzalcoatlus Çok Yaklaşmıştı

Jurassic Park serisi bize üç pterosaur cinsi gösterdi. Pteranodon, Dimorphodon ve Quetzalcoatlus. Quetzalcoatlus son film olan Jurassic World Dominion'da kendini gösterdi. Peki bu uçan sürüngen neydi?

Quetzalcoatlus yaşamış en büyük uçan canlılardan biriydi, belki de en büyüğüydü. Yerde durduğunda yüksekliği bir zürafa ile aynı oluyordu. Sadece gagası bir insandan daha büyüktü ve kanat açıklığı 11 metre civarındaydı. Kretase'nin en sonunda Kuzey Amerika'da yaşamıştır. Her ne kadar fosilleri Kuzey Amerika'da bulunmuş olsa da bu dev uçan canlının kıtalar arası uçuşlar yapabileceği düşünülmektedir. Bu sebepten ötürü de diğer kıtalarda bu canlıya ait fosiller bulunabilir.

Jurassic World Dominion vizyona girmeden yakaşık 2 sene önce filmin yönetmeni bu sefer dinozorları ve diğer tarih öncesi canlıları gerçekçi yapacağına dair bir söz söylemişti. Film genel anlamda bu konuda çuvalladı. Örneğin Giganotosaurus tüm gerçekliğinden arınmış bir biçimde sırtında osteodermleri olan, kambur bir yaratık gibi gösterildi. Atrociraptor ise dromeosauridlerin nerdeyse tüm karakteristik özelliklerinden yoksundu. Yine de bu kötü tasarımların yanında gerçekten bilimsel olarak gerçeğe yakın olanlar da vardı. Quetzalcoatlus onlardan biriydi. Hayvanın genel karakteristik özelliklerinin tamamı filmdeki tasarıma da aktarılmıştı. Uzun boynu, piknofiberlerle kaplı vücudu, dişsiz çenesi ve büyük gagası gerçekten iyi bir biçimde ekrana taşındı. Yine de bu tasvirin de yüzde yüz doğru olduğu söylenemez. Çünkü filmin bize verdiği pterosarun kanat açıklığı yaklaşık 24 metre iken gerçek hayvanınki 10-11 metreydi. Gerçek Quetzalcoatlus bir planör veya deniz uçağı kadarken filmdeki bir kargo uçağından bile büyüktü. Yalnız filmin ciddi bir boyutlandırma sıkıntısı var. Çünkü bazı sahnelerde gerçek hayvan ile aynı boyda gözükse de bazı sahnelerde onun iki katı büyük gözüküyor. Yine de Quetzalcoatlus bu seride gösterilen gerçeğe en yakın canlılardan biridir. ^{[1], [2], [3]}