Hayvanların Bilimsel Davranışlarının Anlamları

Çevreyi Tanıma

Hayvan davranışlarının en temel sebeplerinden biri doğal seçilimdir. Bir hayvanın doğup yaşadığı ortam, o hayvanın çevresini tanıma ve etrafındaki tehlike unsurlarını anlama konusunda yardımcı olur. Buna örnek verecek olursak, ülkemizde kalabalık şehir ortamında yaşayan köpeklerin karşıdan karşıya geçerken etrafa bakması, trafik ışıklarında yeşili görünce karşıya geçmesi veya kedilerin hangi insana yemek vereceğini bilip o insana karşı daha cana yakın ve sevgi dolu yaklaşması gibi durumlar çevreyi tanıma faktörüne örnek verilebilir.

Hormonal Değişiklikler

Eğer evde kısırlaştırılmamış bir hayvan besliyorsanız, hayvanınızın belirli dönemlerde kızgınlık belirtileri gösterebileceğini fark edebilirsiniz. Bu davranışlar genellikle yüksek sesler çıkartma (havlama, miyavlama, ötme), daha sıcak kanlı ve cana yakın davranışlar, etrafda bulunan objeler veya cisimlerle cinsel ilişkiye girmeye çalışma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu davranışlar, hayvanların doğasında yer alan ve evrimleşmiş faktörlere dayanır.

Bağırma gibi sesler çıkartma davranışının nedeni, dişi hayvanların yavrularını doğurmaya hazır olduklarını belirtmek içindir. Dişi hayvanlar, bu şekilde erkekleri çekmeye ve üreme sürecini başlatmaya çalışırlar. Daha sıcak kanlı ve cana yakın davranışlar da, çiftleşme döneminde dişilerin erkeklerle etkileşim kurma ve üreme şanslarını artırma çabasıdır.

Etrafda bulunan objeler veya cisimlerle cinsel ilişkiye girmeye çalışma davranışı ise, dişi hayvanların üreme içgüdüsünün bir sonucudur. Bu davranış, dişilerin doğal olarak üreme potansiyellerini artırmaya yönelik bir eylemdir.

Tüm bu davranışlar, hayvanların doğal içgüdüleri ve evrimsel adaptasyonları tarafından şekillendirilmiştir. Bu davranışlar, hayvanların doğal yaşam ortamlarında üreme ve hayatta kalma şanslarını artırmak için gelişmiştir. Ancak, evde beslenen hayvanlar için kısırlaştırma gibi müdahaleler, bu tür davranışların kontrol altına alınmasına ve istenmeyen üreme davranışlarının engellenmesine yardımcı olabilir.

Bu şekilde, hayvanların davranışlarını anlamak ve evde beslenen hayvanların sağlığı ve refahı için gerekli önlemleri almak önemlidir.

İklim Ve Hava Koşulları

Kötü hava koşulları ve iklim, insanları sadece fiziksel olarak değil, aynı zamanda psikolojik olarak da etkiler. Ancak, bu durumun hayvanlar üzerindeki etkisi hala tartışmalı bir konudur. Bazı araştırmacılar, hayvanların insanlar kadar gelişmiş bir zekaya sahip olmadığından dolayı, beyinlerindeki duyguların temel ve hayatta kalma için yeterli olduğunu savunurken, diğerleri hayvanların en azından insanlar kadar duygusal olabileceğini ve duyguların zeka seviyesi ile orantılı olmadığını savunmaktadır. Bu tartışmaya henüz kesin bir cevap verilememiştir ancak, 2011 yılında "Animals" dergisinde yayınlanan bir araştırma, köpeklerin hava koşullarından etkilendiğini gösterdi. Bu araştırmada, köpeklerin davranışlarının, hava durumu değişiklikleriyle birlikte değiştiği ve özellikle kış aylarında daha az dışarı çıkmaya eğilimli oldukları bulundu. Ayrıca, köpeklerin hava değişikliklerine bağlı olarak stres seviyelerinin arttığı ve bu durumun davranışlarını etkilediği de belirtildi.

Sosyallik

Hayvanların bulunduğu ortamda hem kendi cinsleri hem de çevresindeki canlılar ile olan etkileşimleri, onların duygu ve davranışlarını önemli ölçüde etkiler. Buna örnek verecek olursak, Beta balıkları doğada genellikle tek başlarına yaşayan hayvanlardır. Ancak, bu balıklar kalabalık bir akvaryum ortamına konulduğunda, ilk başta akvaryumun ücra köşelerine çekilir veya stres yaşarlar. Ancak, bir süre sonra beta balığının etrafındaki akvaryum ortamına ve diğer balıklara alıştığı görülür. Hatta bazı durumlarda, beta balıkları diğer balık türleri ile etkileşime geçerler. Örneğin, beta balıklarını tek başlarına olduğu bir akvaryuma koyduğumuzda ve yanına farklı bir beta balığı daha eklediğimizde, diğer balıklar ile içli dışlı yaşamış olan beta balığımızın, yeni gelen beta balığına saldırgan veya utangaç bir tavır sergilemediği, daha sakin ve sıcak bir tavır beslediği gözlemlenmiştir. Bu durum, balıkların birbirleri ile etkileşimlerinin onların sosyalleşme becerileri ile doğru orantılı olduğunu gösterir. Benzer bir şekilde, insanlarda da benzer davranışlar görülebilir. Toplum içine nadiren çıkan insanlarda daha fazla utangaçlık ve yargılanma korkusu gözlemlenirken, sürekli insanlar ile sosyalleşen veya en azından dışarı çıkan insanlarda özgüven artışı ve sosyal becerilerin daha kuvvetli olması mümkündür.

Açlık Durumu

Hayvanlar genel olarak aç olduklarında daha saldırgan ve agresif davranışlar sergilerler. Bu davranışlar, açlıkla birlikte artan bir içgüdüsel dürtüyle ilişkilidir ve hayvanlar kendilerini beslemek için daha fazla risk almaya eğilimli hale gelirler. Bu durum insanlarda da görülebilir. Örneğin, ülkemizde özellikle doğu illerinde pandemi zamanında aç kalan şehir hayvanlarının, çevredeki vahşi hayvanların aç kalması ve insanların olmaması sonucu şehire inip insanlarla karşılaşma riskine rağmen sokaklarda dolaştığı, sokak hayvanlarını avladığı ve çöp konteynerlerini karıştırdığı görülmüştür.

Genetik

Hayvanların doğasında olan agresiflik veya sakinlik, sadece doğal davranışlar değil, aynı zamanda insanlarla zamanla yapay olarak değiştirilen davranışlardır. Örneğin, en bilinenlerden biri, kedilerin ilk insanlarla etkileşime girmelerinin ardından yavaş yavaş daha sakin hayvanlar olmalarıdır. Ayrıca, besin ihtiyaçları karşılandığında avlanmaya ihtiyaç duymamaları nedeniyle avlanmaya yardımcı olan özelliklerin körelmesi de görülebilir. Bu durumda, av sırasındaki psikolojileri veya zekaları büyük ölçüde değişebilir.