Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Giordano Bruno gerçekten bilim şehidi miydi?

Giordano Bruno'yu ölüme götüren şey bilimsel görüşleri miydi?

Giordano Bruno gerçekten  bilim şehidi miydi?
9 dakika
75
Blog Yazısı

1548-1600 yılları arasında yaşayan Giordano Bruno da 1473-1543 yılları arasında yaşayan Nicolaus Kopernik de Kilise öğretilerine karşı fikirler ileri sürmüştür. Ancak Kopernik devletin farklı kademelerinde görevler alıp fikirlerini rahatça ilan edebilirken, Giordano Bruno Kilise tarafından yakılarak öldürülmüştür.

Elbette ki Kopernik ile çok yakın bilimsel görüşleri savunduğu halde Bruno'yu ateşe götüren bazı sebepler vardı. Dolayısıyla bu ikisi zat arasındaki tezat, araştırılmaya değerdir.

Tüm Reklamları Kapat

Kısaca Kopernik

Aynı zamanda bir doktor olan Kopernik, Frombork Katedrali'ndeki dini cemaat ve halk için ücretsiz çalışmaktaydı. "Matematikçi" kimliğiyle para birimini iyileştirmek için görev üstlendi. Aldığı hukuk eğitimini psikoposluğun hizmetine sundu. Ayrıca Töton Şövalyeleri'nin işgali zamanında 1520 de Allenstein'daki bir kalenin komutasına atandı. Burada kenti işgalci güçlere karşı birkaç ay savundu.

Kopernik'in kilise ve halk ile arasını iyi tutması ona bazı avantajlar sağladı. Görüşlerinin kısa özetini içeren Commentariolus (ufak yorumlar) adını verdiği el yazmasını hazırladığında onu yayımlamak için pek de uğraşmış sayılmaz. Papalık sekreteri Johan Widmansadt bu el yazmasının sunumunu yaptı. Bu sunuma birkaç kardinalin yanı sıra Papa VII. Clement de katıldı. Katılımcı kardinallerden Nicholas von Schönberg Kopernik'e düşüncelerini acilen yayınlamasını söyleyen bir mektup yazdı. Bu mektup 1543'te basılan De Revelutionibus'un ön söz bölümüne eklendi.

Tüm Reklamları Kapat

Aslında kilise, 1600 yılından itibaren Kopernikçiliğe karşı çıktı. 1616 yılında ise De Revelutionibus'u yasaklı kitaplar listesine ekledi ve bu yasağın kalkması 1835 senesini buldu. Buna rağmen Kopernik'in ömrü boyunca düşüncelerini rahatça söyleyebilmesinin sebebi kiliseyi eleştirmemesinin yanında kilise, halk ve devlet için yaptığı yardımlardan dolayı kimsenin tepkisini çekmemesiydi.

Kısaca Bruno

1548'de Nola kasabasında doğan İtalyan filozof Bruno, 1562'de Dominikan tarikatına girerek ömür boyu taşıyacağı Giordano ismini aldı. Dominiken tarikatı dini amaçlarla kurulmuş, daha sonra felsefeye yönelmiş bir tarikattı.[1]

Bruno, Napoli Üniversitesi'ni bıraktıktan sonra Saint-Dominik manastırına girdi. Bu tarikata bağlı kalacağına ant içti. Burada 1565'ten 1576'ya kadar manastır hayatı sürdü. Bu yaşamı sırasında 1572'de teolojiden doktora yaptı ve papazlığa atandı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu papazlığı esnasında ona teslis (üçleme) inancını inkar ettiği için 2 kere dava açıldı. 1576'da manastırdan kaçtı.

1578-79 yıllarında Cenevre'de dolaştı. Buradayken Antoine de La Faye isimli bir yüksek ilahiyat doktoruna saldıran bir çalışma yayınladı. Daha sonra tepki çekince özür dilemek yerine saldırılarına devam etti. Burada da Protestanlarla arası açıldı. Protestanlar onu aforoz etti.

Buradan Fransa'ya geçerek bazı yerlerde Sacrobosco'nun Sphaera'sı ve Aristo'nun Anima'sı üzerine dersler verdi. Kral III. Henry Sarbonne'da onun için bir kürsü açtırdı ve onu bazı dini törenlere katılmaktan bağışık yaptı.

Daha sonra 1854'te Kral'ın elçisi Michel De Castelnau ile birlikte İngiltere'ye gitti. Kraliçe Elizabeth ile tanıştı. Sonrasında Oxford Üniversitesi'ne giderek oradaki öğretim üyeleriyle tanışması sağlandı ama başı yine derde giricekti.[8]

Burada 4 tez yayınladı bu tezlerde Aristotales'e ve İtalyan matematikçi Fabrizio Mordente'ye bazı eleştirilerde bulundu. Özellikle hala hayatta olan Mordente'ye eleştiri yazması başına iş açmıştır. Mordente yakın zaman önce orantılı 8 köşeli pusulayı icat etmişti.

Tüm Reklamları Kapat

Bruno yazdığı tezde bu buluşun Aristo'nun sonsuz küçüklerin karşılaştırılamazlığı hipotezini çürüttüğünü ve atomik bir minimumun varlığını kanıtladığını iddia etti.

Buluşu faydalı bulsa da Mordente'ye ağır eleştiriler yapmıştı. Onun ne yaptığı hakkında en ufak bir fikri olmadığını söyleyerek onu ''muzaffer bir aptal'' olarak niteledi. Mordente ile alay ettikten sonra onun Latince bilmediğini bu yüzden gerçek bir bilim adamı olmadığını söyledi.

Bu eleştirileri Mordente'yi rahatsız etmişti. Onun tezlerinin bulabildiği kadar kopyasını bularak onları yok etti. Daha sonra şikayet etmek için 4. Guise Dükü Charles'tan destek aldı. Bruno'nun iğneleyici sözleri diğer öğretim üyelerini de rahatsız etmişti ki onlar da Bruno'yu eleştirmeye başladılar. Onu Marsilio Ficino'dan aşırma yapmakla suçladılar. Calvinciler onu aforoz etti. Paris'e dödüğünde ise Aristo'yu eleştirdiği için Fransız Katolikleriyle Şiddetli bir çatışma yaşandı Fransızlar da onu aforoz etti. ve Almanya'ya kaçmak zorunda kaldı.

Daha sonra Almanya'ya geldi. Burada bazı kitaplar yazdı. Bunlardan biri olan Küllerin Şöleni kitabından birazdan bahsedeceğiz.

Tüm Reklamları Kapat

Ne yazık ki Almanya'da da tutunamadı. Lutherciler onu aforoz etti.

İtalya'ya Dönüşü

Onun için en tehlikeli gözüken yer İtalya'ydı. Fransa'dan dönüşte İtalya'ya gelmek yerine Almanya'ya gitti. Çünkü İtalya onun için hala tehlikeliydi. Daha sonra yakalanıp hapse atılacağı yer olan İtalya'ya geri dönmesinin bazı sebepleri vardı. Gittiği her yerde aforoz ediliyor ve hayatı tehlikeye giriyordu ve sanırım artık Bruno bu kovalambaçtan bıkmıştı. Onun için tehlikeli olduğunu bile bile İtalya'ya gitti.

Tabii ki İtalya'ya dönüşünün özel başka bir sebebi daha vardı. Zuane Mocenigo isimli bir İtalyan soylusu, hafızasından etkilenerek onu bellek sanatı ve geometri dersleri vermesi için Venedik'e çağırmıştı.

Burada İtalya'ya çağırılması bir tuzak mıydı yoksa gerçekten iyi niyetli bir davet miydi bunu aydınlatacak belgelere sahip değiliz; ama İtalya'ya geldikten hemen sonra ihbar edilmeyip beklenişi, niyetin genel olarak iyi olduğuna işarettir.[2] Mocenigo mektubunda Bruno'nun sapkın teolojik görüşlerini ona da empoze etmeye çalıştığını yazıyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Sapiens: Grafik Tarih 2

Tüm dünyada milyonlarla buluşan Sapiens’in yazarı Yuval Noah Harari, insanlık tarihini geniş bir okur kitlesinin zevkle okuyacağı yepyeni bir formatta sunuyor.

Dört ciltlik serinin ikinci cildi Uygarlığın Sütunları, avcı-toplayıcı Sapiens’in daha fazla güvence ve üretkenlik peşinde koşarken yerleşik düzene nasıl geçtiğini ve tohumunu ektiği ilk buğdayla birlikte kendisini sonu gelmez çatışmalar, salgınlar ve eşitsizlikler döngüsüne nasıl mahkûm ettiğini anlatıyor. Serinin ilk kitabında tanıştığımız kahramanlar bu kez tarihteki en köklü adımlardan Tarım Devrimi’nin etkilerini eğlenceli hikâyelerle gözler önüne seriyor.

Elindekinden daha fazlasına sahip olmak isteyen ilk yerleşimciler, evcilleştirdikleri ilk bitki ve hayvanlarla, kendilerine ayırdıkları ilk toprak parçasıyla, inandıkları ilk din ve koydukları ilk toplumsal kurallarla fark etmeden dünya tarihini şekillendiren en büyük kısırdöngüleri yaratıyor.

İnsanlık tarihinin dönüm noktalarını farklı disiplinlerin penceresinden son derece keyifli bir üslupla anlatan Harari bu kitapta, medeniyetlerin kuruluşunda kilit rol oynayan ama bir yandan da ırklar ve cinsiyetler arasındaki eşitsizlikleri körükleyen kurmaca hikâyelerin, mantıkdışı toplumsal hiyerarşilerin ve hayali düzenlerin foyasını meydana çıkarıyor.

Devamını Göster
₺175.00
Sapiens: Grafik Tarih 2

Yargılanması ve Ölümü

Zuane Mocenigo, Engizisyon'a bazı mektuplar yazarak onu ihbar etmişti. Bu mektuplarında onun sapkın bir mezhep kurucusu ve zevk düşkünü bir büyücü olduğu yazılıyordu. Bu mektuplarında onun dini görüşlerinin üzerinde durulduğuna dikkat çekmek önemlidir. Mocenigo, mektubunda basit bir ihbarın dışında bazı nefret söylemlerinde bulunmuştu; bu da ikilinin anlaşamadıkları için ihbarın gerçekleştiğine işaret etmektedir. Mocenigo onu ihbar ettikten sonra, kaçamasın diye Bruno'yu evinin çatısına hapsetti.

Bruno, 26 Mayıs 1592'de burada yakalanarak Kutsal Daire'nin hapishanesine atıldı.

Önce Venedik sonra Roma zindanlarında 8 sene geçirdi. Bu süre boyunca yargılama devam etti. Yargılamanın uzamasının sebebi Kilise'nin ona karşı yaptığı görüşünden dönme konusundaki ısrarlarıydı. Bruno bir türlü tüm görüşlerinden dönmeyi kabul etmiyordu.[3]

En sonunda, Papa VIII. Clement onu tövbe etmeyen bir sapkın olarak ilan etti. 1600 yılında, 52 yaşındayken onu Campo de Fiori'ye götürerek dili tıkalı bir şekilde yakarak öldürdüler. Bruno'nun ölümünün ardından kilise Kopernikçi düşünceyi yasakladı. Ama bu yasaklama Bruno'nun bu sistemle bağlantılar kurması sebebiyle idi. Nihayetinde Kopernikçi düşünce Kilise'nin tepkisini çekti ve Kopernikçilik yasaklandı.[4]

Bruno'yu Ölüme Götüren Bilimsel Görüşleri miydi?

Napolyon'un kuvvetleri 1810'da Vatikan'a baskın yaptı ve resmi Papalık kayıtlarının çoğunu çaldılar. Bu yüzden Bruno'nun resmi ceza kağıdının tam nüshasına sahip değiliz.

Ama bize bu konuda çok önemli fikirler verebilecek kaynaklar var.

Bruno'yu yargılayanların başında gelen Kardinal Luzovico Madruzzo'nun sarayında yaşayan Alman Hümanist bilim adamı Gaspar Schoppe. Bruno'nun suçları Madruzzo'nun sarayında okunarak cezası belirlenmişti. Bruno'nun yakılışı yankı uyandıran bir olaydı ve tabii ki de Schoppe'nin dikkatini de çekmişti. Schoppe 17 Şubat 1600 yılında Latince bir mektup yazdı. Schoppe bu mektubu Bruno'nun suçsuz yere yakıldığı ve Engizisyonun acımasız olduğunu söyleyen insanlara olayın arka yüzünü göstermek için yazdığını söylüyor.

Schoppe'nin yazdığı mektuba göre;[5]

Bruno'nun ceza almasındaki sebeplerden bazıları şu görüşleriydi:

  • Astrolojinin gerçek olduğu
  • Tek bir ruhun iki bedende var olabileceği
  • Şeytanın kurtuluşa ereceği
  • Musa'nın bir sihirbaz olduğu ve sihri Mısırlılardan öğrendiği
  • Elçilerin çoğunun sihirbaz olduğu
  • Sadece Yahudilerin Adem ve Havva'dan geldiği, diğer insanların bir gün önce yaratılan başka bir çiftten geldiği
  • Ruhların bir bedenden diğerine geçebileceği ve hatta gezegenleri dolaşabileceği
  • Evrenin başlangıcı ve sonunun olmadığı ve her zaman var olduğu
  • Tüm canlı ve cansızları kapsayan evrensel bir ruhun olduğu
  • Yıldızlara ve gezegenlere yaşayan ruhlar tarafından can verildiği
  • İsa'nın ilahi bir özelliği olmadığı, insanlarla alay eden seçkin bir sihirbaz olduğu
  • İsa'nın çarmıha gerilmedi ve asılmayı hak etmiş olduğu
  • Sihirin faydalı bir şey olduğu ve sihir yapmanın dinen bir suç teşkil etmediği
  • Musa'nın kanunları kendi uydurduğu
  • kutsal yazıların bir masal olduğu
  • Peygamberler ve havarilerin aşağılık insanlar olduğu
  • Meryem'in bekareti konusunda kiliseye aylırı görüşe sahip olduğu

Schoppe, bunların kendi bildikleri olduğunu söylüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Ayrıca bu mektupta Bruno'nun papaya da hakaret ettiğini söylemektedir.

Mektubunda şöyle yazıyor:

Londra'ya geldiğinde ''Muzaffer Canavar'' yani Papa hakkında ufak bir kitap yazdı.

Bruno, Lo Spaccio De la Bestia Trionfante (Muzaffer Canavarın Kovulması) isimli bir kitap yazdı. Schoppe'a göre Bruno'nun burada kastettiği Papa VIII. Clementti.

Yine Önemli belgelerden biri Roma Valisi'ne emanet edilen Bruno'nun cezasının bir kopyası. Burada şöyle bir cümle vardır:[6]

Tüm Reklamları Kapat

Çünkü sen Fra Giordano, Napoli Krallığı'ndaki Nolalı merhum Giovanni Bruno'nun oğlu, Aziz Dominik tarikatının sözde rahibi, yaklaşık 52 yaşında. 8 yıl önce Venedik'teki kutsal makama ihbar edildin
Ekmeğin ete dönüştüğünü söylemenin küfür olduğunu söylemen vs. sebeplerle

Transkripsiyon, yani ekmeğin şaraba dönüştüğü inancı kilisenin çok hassas davrandığı bir konudur.

Peki Bruno İsa'ya ve Peygamberlere hakaret ettiyse transkripsiyonu inkarı basit kalmaktadır, Neden önce transkripsiyonu saymışlar?

Bu kafamızı karıştırmasın. Kiliseninin 7 doktrininden birine inanmanın küfür olduğunu söylemek oldukça enteresan ve aykırı bir iddiadır.

Burada Bruno'nun suçunun zaten bilindiği varsayılarak uzun uzun açıklanmamıştır. Ama suçlarını saymaya ''ekmeğin ete dönüştüğünü inkar etmesi'' ile başlamışlar. bu bize bir fikir vermektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç olarak Bruno'nun tamamen dine aykırı görüşlerinde ısrar ettiği için yakıldığı ortaya çıkmaktadır.

Ama Bruno'nun suçları arasında sayılan bilimsel denebilecek bir görüşü yok muydu? Elbette ki vardı.

Bruno gezegenlerin sayısız çoklukta olduğunu söylemişti ve Schoppe' un yazdığı mektuba göre bu sözü de suçları arasındaydı.

Gezegenlerin sonsuz sayıda olduğunu söylemek kiliseye göre sapkınlık olarak kabul ediliyordu. Ama bazı tarihçiler bunu reddetmektedir. 2002' de Bruno araştırmacısı Leen Spruit bu sözün sapkınlık olarak kabul edilmediğini ama kilisenin hatalı bulduğunu söyledi.

Tüm Reklamları Kapat

Aslına bakılırsa bu sözü sapkınlıktı. Alberto Martinez'in Bruno'nun yargılanması hakkında yazdığı makalesine bakacak olursak onun bu sözünü 3 papa, 5 kilise babası ve 9 aziz kınamıştı.[7]

Schoppo, mektubunda Bruno'nun Latince olarak

Mundos esse İnnumerabiles
(Bu dünyalar sonsuzdur.)

dediğini yazmaktadır.

Yine de Bruno'nun gözlem yaparak böyle bir şeyi söylemediği açıktır. Çünkü dönem şartlarına göre Bruno'nun böyle bir şeyi gözlemlemesi imkansızdır. Ayrıca Bruno'nun görüşü ampirik temellere dayanmıyordu. Felsefi temelli ispatlanamayacak bir görüştü.[9]

Tüm Reklamları Kapat

Ayrıca tabii ki bu görüşü İsa'ya hakaret etmeye göre oldukça hafif bir suçtu.

Bruno, Kopernikçi gök sistemini savunduğu için yakılmadı mı?

Hayır, bu konuda hiçbir belge mevcut olmadığı gibi Bruno'nun ölümünden sonra Kopernikçiliğin yasaklanmasının da başka bir sebebi vardı. Kopernik sistemi kilisenin eski öğretilerine ters bir görüşte olsa kilise, yer merkezli sistemi dini bir öğreti olarak kabul etmemişti. Kopernikçi sistem her ne kadar Bruno'nun yargılanmasında etkili olmasa da, kilise artık kozmoloji ile uğraşmanın insanları saptırdığına inanıyordu- Sanırım bunda Bruno'nun gezegenlerin sonsuz olduğu, onları yaşayan ruhların yarattığı gibi söylemleri bunun sebebidir- Bu yüzden kilise eski öğretilerin aksine söylenen sözlere karşı ön yargılı davranmaya başladı.

Bruno tabii ki yakılmayı hak etmemişti ama yakılmasının sebebi bilimsel görüşleri değildi. Yine de Bruno döneminin oldukça ilerisinde bir insandı.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
1
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Bu blog yazısıyla ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ S. Tekeli. (2011). Bilim Tarihine Giriş. ISBN: 9786051330822. sf: 108.
  • ^ J. Gribbin. (2017). Bilim Tarihi. ISBN: 9786051068855. Yayınevi: Alfa Yayıncılık. sf: 21-32.
  • ^ T. O'Neill. Does Giordano Bruno Deserve To Be Considered A Martyr In The Name Of Science?. Alındığı Tarih: 20 Aralık 2022. Alındığı Yer: Quora | Arşiv Bağlantısı
  • ^ G. Bruno. (2004). Küllerin Şöleni. ISBN: 9789754067934. Yayınevi: Cem Yayınevi. sf: 5-124.
  • ^ T. O'Neill. Giordano Bruno's Condemnation. (18 Mayıs 2017). Alındığı Tarih: 20 Aralık 2022. Alındığı Yer: History for Atheists | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. User. Bruno’s Sentence. Alındığı Tarih: 20 Aralık 2022. Alındığı Yer: famous trials | Arşiv Bağlantısı
  • ^ A. A. Martinez. (2016). Giordano Bruno And The Heresy Of Many Worlds. Annals of Science, sf: 345-374. doi: 10.1080/00033790.2016.1193627. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Maya Bohnhof. Giordano Bruno: Another Martyr To Science? | Bahaiteachings.org. (22 Eylül 2016). Alındığı Tarih: 20 Aralık 2022. Alındığı Yer: BahaiTeachings | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Hank Campbell. Bruno Was A Martyr For Magic, Not Science. (27 Haziran 2013). Alındığı Tarih: 20 Aralık 2022. Alındığı Yer: Science 2.0 | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/03/2023 08:22:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13636

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Kılıçaslan. Giordano Bruno gerçekten bilim şehidi miydi?. (23 Ocak 2023). Alındığı Tarih: 23 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13636
Kılıçaslan, E. (2023, January 23). Giordano Bruno gerçekten bilim şehidi miydi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 23, 2023. from https://evrimagaci.org/s/13636
E. Kılıçaslan. “Giordano Bruno gerçekten bilim şehidi miydi?.” Edited by . Evrim Ağacı, 23 Jan. 2023, https://evrimagaci.org/s/13636.
Kılıçaslan, Emre. “Giordano Bruno gerçekten bilim şehidi miydi?.” Edited by . Evrim Ağacı, January 23, 2023. https://evrimagaci.org/s/13636.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.