Çok Özel Bir İnsan: John B. Gurdon

SİR JOHN B. GURDON:

2 Ekim 1933 yılında doğan Britanyalı biyolog John Gurdon, ilginç ve büyüleyici araştırmaları, çalışmaları, buluşları ve hayat hikâyesiyle umudun ve inancın bir sembolü haline gelmiştir. ^[1]

Nobel Resmi Sitesindeki John Gurdon Resim Galerisinden

John Gurdon’ı Umudun Simgesi Haline Getiren Hayatı:

John Gurdon çocukluğundan beri aykırı düşünce yapısı, hiperaktif kişiliği ve farklı bakış açısıyla anti-dikkat çeken tembel bir öğrenciydi.

Liseyi İngiltere’nin en prestijli ve seçkin okullarından biri olan Eton Colege’de okuyan John Gurdon, 15 yaşındayken aldığı karnesinde Müdürü tarafından yazılan yorum kısmında aynen şu sözler yer alıyordu:

‘’Bilim alanında eğitim görebilmek için yeterince akıllı değilsin ve Çalışmaların yeterli olmaktan çok uzak. Eğer basit biyolojik olguları bile öğrenemiyorsan bir uzman olarak çalışmak konusunda hiçbir şansın yok. Bu, hem kendin hem de sana öğretme görevini üstlenen bizler için sadece vakit kaybı olacaktır. Bilim insanı olma hayalin çok gülünç’’

Asıl bilim dünyasında inanılmaz buluşlarıyla çığır açarak insanlığa büyük bir katkı sağlayan bir bilim insanının hocasının bu yorumu yapması ne kadar ironik değil mi?

İşte John Gurdon’ı özel kılan içindeki asla sönmeyen o umut kıvılcımı tam da burada devreye giriyor. Sırf hocaları gibi hayatı algılamadığı ve derslere standart ve sıradan yorumlar yapmadığı için dışlanmasına rağmen ona inanmayan, kapasiteni çözemeyen, ondaki o ışığı, o potansiyeli göremeyen herkese inat kendine olan inancını ve umudunu asla kaybetmeden çalışmalarını sürdürüp başarısını kanıtlayarak bilim alanında eğitim gören biz gençlere büyük ilham olmuştur.

Eğitim Hayatındaki Bir Diğer Tuhaf Olaysa:

Liseden sonra Oxford Üniversitesini kazanan John Gurdon, Antik Yunan ve Roma tarihi okumaya karar verir ancak kayıt ofisinin yaptığı bir hata sonucunda zooloji (Hayvan Bilimleri) okumak zorunda kalır ve okulu bitirir bitirmez olay yaratan genetik araştırmalarına imza atar.

PEKİ JOHN GURDON’IN NOBEL ÖDÜLÜ KAZANMASINI SAĞLAYAN VE BİLİM DÜNYASINDA YENİ BİR ÇAĞIN BAŞLANGICINA NEDEN OLAN BULUŞU NEDİR?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Nobel Resmi Sitesindeki John Gurdon Resim Galerisinden

NOBEL ÖDÜLÜNE KONU OLAN BULUŞU:^[2]

John Gurdon, arkadaşı Shinya Yamanaka ile birlikte erişkin hücrelerin yeniden programlanarak pluripotent hücrelere dönüştürülebileceğinin keşiflerinden dolayı 79 yaşında 2012’de Nobel Fizyoloji ve Tıp ödülünü kazanmıştır.

Yani işin aslı şu: Kök hücreler, kendilerini yenileme özelliğine sahip olan farklılaşmamış hücrelerdir. Bu hücreler gerek vücut içinde gerekse laboratuvar ortamında bölünerek farklı hücre tiplerine dönüşebilir.

Kök hücreler kaynaklarına göre: 2 ana gruba ayrılır.

1.Erişkin kök hücreler

2.Embriyonik kök hücreler

1. Erişkin Kök Hücreler:

Bu tip hücreler, erişkin bir bireyin farklılaşmış dokularında bulunan farklılaşmış hücrelerdir.

Her yaştaki insanda bulunan bu hücreler, kendilerini yenileyebilir ve ait oldukları dokulardaki eskiyen, hastalanan veya ölen hücrelerin yerine yenilerini üretebilir.

Erişkin Kök Hücreler:

• Kemik İliği

• Kas

• Sinir

Agora Bilim Pazarı

Sapiens: Grafik Tarih 2

Tüm dünyada milyonlarla buluşan Sapiens’in yazarı Yuval Noah Harari, insanlık tarihini geniş bir okur kitlesinin zevkle okuyacağı yepyeni bir formatta sunuyor.

Dört ciltlik serinin ikinci cildi Uygarlığın Sütunları, avcı-toplayıcı Sapiens’in daha fazla güvence ve üretkenlik peşinde koşarken yerleşik düzene nasıl geçtiğini ve tohumunu ektiği ilk buğdayla birlikte kendisini sonu gelmez çatışmalar, salgınlar ve eşitsizlikler döngüsüne nasıl mahkûm ettiğini anlatıyor. Serinin ilk kitabında tanıştığımız kahramanlar bu kez tarihteki en köklü adımlardan Tarım Devrimi’nin etkilerini eğlenceli hikâyelerle gözler önüne seriyor.

Elindekinden daha fazlasına sahip olmak isteyen ilk yerleşimciler, evcilleştirdikleri ilk bitki ve hayvanlarla, kendilerine ayırdıkları ilk toprak parçasıyla, inandıkları ilk din ve koydukları ilk toplumsal kurallarla fark etmeden dünya tarihini şekillendiren en büyük kısırdöngüleri yaratıyor.

İnsanlık tarihinin dönüm noktalarını farklı disiplinlerin penceresinden son derece keyifli bir üslupla anlatan Harari bu kitapta, medeniyetlerin kuruluşunda kilit rol oynayan ama bir yandan da ırklar ve cinsiyetler arasındaki eşitsizlikleri körükleyen kurmaca hikâyelerin, mantıkdışı toplumsal hiyerarşilerin ve hayali düzenlerin foyasını meydana çıkarıyor.

Devamını Göster

₺490.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Karaciğer

• Ve Deri

Gibi dokularda bulunur.

Örneğin: Kemik iliğinde bulunan kök hücreler farklılaşarak kan hücrelerinin tüm çeşitlerini üretebilir.

2.Embriyonik Kök Hücreler:

Embriyonun erken evrelerinde (blastula) elde edilen kök hücrelere denir.

Erişkin kök hücrelerden farklı olarak embriyonik kök hücreler, daha hızlı çoğalma ve daha fazla hücre tipine dönüşebilme yeteneğine sahiptir.

NOT: Erişkin kök hücrelerin farklılaşma yeteneği sınırlıdır ve sadece bulundukları dokularda belirli hücrelere farklılaşabilirler.

Embriyonik kök hücrelerin farklılaşma yeteneği ise sınırsızdır. Bu hücreler insan vücudunda bulunan Tüm hücre çeşitlerine dönüşebilir.

Sir John Gurdon | Academy of Achievement

John Gurdon ise şu Soruyu Sorarak Buluşunu Gerçekleştirmiştir: Ya Tam Tersi Olsaydı?

Yani hepimizin bildiği gibi normal evrimsel süreçte tüm embriyonik kök hücrelerimiz herhangi bir hücre çeşidine dönüşerek olgun ve gelişimini tamamlayan hücrelere dönüşebilir.

Peki ya tam tersini yaparsak yani erişkin, gelişimini tamamlamış belli bir hücre tipini zaman makinesine koymuş gibi tekrar embriyonik kök hücrelerine dönüştürebilir miyiz? Yani zaten amacına ulaşmış olgun bir hücreyi tekrar embriyonik kök hücrelerine dönüştürerek artık daha farklı bir hücre tipine dönüştürebilir miyiz? Bunun cevabı artık John Gurdon sayesinde Evet.

John Gurdon - Gurdon Institute

John Gurdon Bu Devrim Yaratan Çalışmasında:^[3]

Olgun Kurbağa Bağırsak (veya Deri) hücrelerinin çekirdeğini, kurbağa yumurta hücresine transfer etmiştir. Biyoloji dünyasını şoke eden deneyde yumurtaya transfer edilen hücre kurbağaya dönüşmüştür. Böylece John Gurdon, deri ya da bağırsak hücreleri gibi belirli bir işlev için üretilmiş yetişkin hücrelerin yeni kurbağa hücreleri (sperme dönüşme) yaratmakta kullanılabileceğini kanıtlamıştır.

Nobel Resmi Sitesindeki John Gurdon Resim Galerisinden

Peki Bu İnanılmaz Buluş Gelecekte Hangi Tür Çalışmalara Temel Oluşturur?

John Gurdon ve Shinya Yamanaka’nın bu Nobel ödüllü buluşundan esinlenen Stanford Üniversitesi ve Valencia Kısırlık Enstitüsü’nün ortak çalışması ile yetişkin deri hücrelerinden üreme hücreleri üretildi.

Bilim insanları, insanlardan alınan yetişkin deri hücrelerine, sperm üretmeleri için gerekli olan genlerden oluşan bir karışım verdi. Bir ay sonra bu ‘gen kokteyli’ verilen deri hücresinin, sperm üretme kapasitesine sahip üreme hücresine dönüştüğü gözlemlendi.

Sperm Üretme kapasitesine sahip bu hücrelerin dölleme yeteneği henüz olmasa da çalışmalar devam ediyor. Yani bu demek oluyor ki Belki de gelecekte çocuk sahibi olmak için artık Erkek bireylere ihtiyaç kalmayacak.

Nobel Resmi Sitesindeki John Gurdon Resim Galerisinden

Peki ya bu Buluş sayesinde Progeria Mutasyonu Tersine Çevrilebilir desem?

Progeria Mutasyonunda: Embriyonik bir safhada yaşanan bir mutasyondan dolayı doğan bu çocuklar normal insanlardan yaklaşık 7 kat daha hızlı yaşlanırlar. Zamanı farklı algılayan bu bedenler 3-4 yaşlarında yüzlerindeki damarlar belirginleşir tırnakları sararır, 5-6 yaşlarındayken saçları dökülür ve derileri buruşur. 9-10 yaşlarındayken bedenleri 70’li yaşlara çoktan ulaşmıştır. Hastalıkta sadece beden yaşlandığı için çocuğun zekası normal olarak gelişir. Boyları en fazla 90 cm, ağırlıkları ise 15 kg civarında olan hastalar 15 yaşına gelmeden kalp ve damar hastalıklarından hayatlarını kaybederler.

Peki ya bu Benjamin Button gibi yaşlı bedenlere sıkışmış genç ruhları John Gurdon ve arkadaşı Shinya Yamanaka’nın bu mucizevî buluşundan yararlanarak kurtarabilirsek. Yani sürekli hızla yaşlanan olgun hücreleri yenileyecek olan embriyonik kök hücrelere çevirerek hem bedenlerini gençleştirip hem de ömürlerini uzatırsak? Neden olmasın! Belki de sağlıklı insanlar için de bu yöntemi kullanarak hiç yaşlanmayan ve inanılmayacak derecede sağlıklı ve uzun ömürlü bir yaşam sağlayabiliriz...

Yazan

DENİZ SEVİNÇ