Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bakteri ile Virüs Arasındaki Farklar Nelerdir?

Bakteri ile Virüs Arasındaki Farklar Nelerdir? Medical News Today
Fotoğrafta bir bakteri hücresine saldıran virüsler gözükmektedir.
7 dakika
146,428
Tüm Reklamları Kapat

Boğazınız yanıyor, başınız çatlayacak gibi ağrıyor. Tek isteğiniz bu durumdan kurtulmak; bunun için sebebin bakteri mi, yoksa virüs mü olduğunu bilmeniz gerekir. Aksi takdirde doğru tedaviyi uygulayamazsınız. Gelin bu ikisi arasındaki farkları netleştirelim.

Bakteri ve Virüslerin Benzerlikleri

Öncelikle, benzerlikleri ele alalım.

Tüm Reklamları Kapat

Bakteriler de, virüsler de aşırı küçük varlıklardır. Ortalamada 0.2-2 mikrometre büyüklüğünde olan bir bakteri, bir pirinç tanesinden ortalamada 5500 kat küçüktür. Dolayısıyla bakterileri görmek için mikroskop kullanmanız gerekir. Buna rağmen, Thiomargarita namibiensis gibi 0.75 milimetre çapa erişebilen bazı dev bakterileri çıplak gözle görmeniz mümkündür.

Virüsleri görmek içinse elektron mikroskobu gibi çok daha güçlü mikroskoplar kullanmanız gerekir; çünkü virüsler, bakterilerden 10-1000 kat daha küçük olabilmektedir. Kıyas olması bakımından, en büyük virüsler olan megavirüs, pandoravirüs ve mimivirüs gibi bazı virüsler en fazla 750 nanometre (0.75 mikrometre) boya erişebilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Hem bakteriler hem de virüsler genellikle öksürük ve hapşırık yoluyla, öpüşme veya cinsel birleşme yoluyla, kontamine olmuş yüzeylere (örneğin besinlere ve suya) temas etme yoluyla; evcil hayvanlar, büyük baş hayvanlar ve kene ile pire gibi böcekler aracılığıyla bulaşabilirler.

Her iki grup da kısa süreli hastalıklara (akut enfeksiyonlara) neden olabilirler. Ancak her iki grup da aynı zamanda uzun dönem hastalıklara (kronik enfeksiyonlara) neden olabilir. Ayrıca her iki grup da semptomatik olmayan ama aylar veya yıllar sonra etkisini gösteren gizli (latent) enfeksiyonlara neden olabilirler.

Tabii ki her iki grup da orta, ağır veya ölümcül hastalıklara neden olabilirler. İşte bu nedenle hangi mikrobun sizi hasta ettiğini tespit etmeniz gerekir. Neyse ki hastalık semptomları açısından bu kadar benzer etkilere sahip olabilen bu iki mikrop, mikroskop altında bir çam ağacı ile bir fil kadar farklı görünümlü varlıklardır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bakteriler

Bakteriler, çoğu zaman bağımsız olarak veya canlıların vücudunu konak olarak kullanarak yaşayabilen tek hücreli canlılardır. En az 3.5 milyar yıldır gezegenimizde var olan bakteriler, genellikle virüslere göre daha karmaşık yapılıdırlar. Buna rağmen, bakteriler prokaryotik canlılardır; yani hücrelerinde zarlı organelleri bulunmaz. Organelleri ve DNA'ları, hücre duvarının içine dağılmış haldedir.

Bakteriler hemen hemen her yerde yaşarlar. Dağların tepelerinde, okyanusların dibinde, diğer canlıların ve cansız cisimlerin dış yüzeylerinde, vücudunuzun içinde... Üstelik birçok bakteri son derece ekstrem koşullarda da hayatta kalabilir: aşırı tuzlu, aşırı asidik, aşırı bazik, aşırı yüksek radyasyon olan, aşırı sıcak veya aşırı soğuk ortamlarda... Ve bakteriler, hemen hemen her canlıya bulaşabilirler: hayvanlara, bitkilere, protistalara, mantarlara ve hatta diğer bakterilere de!

İstenmeyen bir bakteri vücudunuza girdiğinde hemen bölünüp yayılmaya başlar ve bulunduğu bölgede enfeksiyon oluşturur. En yaygın bakteriyel enfeksiyonlar boğazda, kulakta ve idrar yollarında gözlenenlerdir. Doktorunuzun isteğiyle yapılacak testin (örneğin boğaz kültürünün) sonucu pozitif çıkarsa, yine doktorunuzun reçete edeceği bir antibiyotik, bu enfeksiyonu tedavi edecektir.

Elektron mikroskobu altında çekilmiş bakteri fotoğraflarının renklendirilmiş hali
Elektron mikroskobu altında çekilmiş bakteri fotoğraflarının renklendirilmiş hali
Anatomy Box

Bakterilerin türünü teşhis etmek için birçok yöntem kullanılabilir; ancak genellikle ilk yapılan, hücre şekline bakmaktır. Bakteriler birçok şekle sahip olabilir: küresel yapıda (bunlara coccus denir), çubuk şeklinde (bunlara basil denir), spiral şeklinde veya virgül şeklinde (bunlara vibrio denir).

Bakteriler çoğunlukla eşeysiz olarak, amitoz bölünme denen bir yöntemle ürerler. Bu, ilkel bir mitoz bölünme gibi düşünülebilir ve tek bir hücreden, birbirinin aynısı olan iki kopya üretilir. Bazı bakteriler uygun şartlarda sadece 10 dakikada bir bölünebilirler; ancak çoğu bakterinin bölünmesi için birkaç saat geçmesi gerekir. Bu üreme hızları nedeniyle bakteriler çok hızlı bir şekilde sayılarını arttırabilirler ve çok hızlı bir şekilde evrimleşebilirler. Hatta eğer ölüm olmasaydı, sadece 40 saat içinde boğazımıza kadar bakteriye gömülürdük!

Tüm Reklamları Kapat

Unutmayın, her bakteri zararlı değildir! Peynir ve yoğurt üretiminde veya atık su arıtmasında bakterilerden yararlandığımız gibi bazı besinlerin sindirilmesinde de bağırsaklarımızdaki bakterilerden yararlanırız.

Buna rağmen, bakterilerin sebep olduğu çok sayıda hastalık vardır. Bakteriler, genellikle ürettikleri toksinler yoluyla konak hücreye zarar verirler. Örneğin kara veba hastalığı, Yersinia pestis isimli bir bakteriden kaynaklanan bir hastalıktır ve milyonlarca insanı öldürmüştür. Benzer şekilde, üretilen toksinlerden ötürü gıda zehirlenmesine neden olan da bakterilerdir. Boğmaca, menenjit, boğaz iltihabı,, kulak enfeksiyonu, idrar yolu enfeksiyonu, zatürre ve verem gibi hastalıkların tümü bakteri kaynaklıdır.

Bakterileri öldürmek için antibiyotik kullanırız. Bunlar, bakterilerin çeşitli yapısal özelliklerinden faydalanarak onların bölünme mekanizmalarını bozabilir veya doğrudan doğruya ölümlerine neden olabilir. Antibiyotikler, bakterilere karşı çok güçlü bir silah olsa da, uzun süreli, abartılı veya doğru olmayan şekillerde kullanılması halinde antibiyotik direnci adı verilen bir olguyla karşılaşılabilir. Bu, bakterilerin evrimleşerek, antibiyotiklere direnç kazanması olayıdır. Bu nedenle antibiyotiklerin hekim denetiminde ve doğru bir şekilde kullanılması gerekir.

Eğer bakterilere karşı kendinizi korumak isterseniz, yapabileceğiniz en iyi şey ellerinizi doğru bir şekilde, sık sık yıkamak ve düzgün beslenip, egzersiz yaparak savunma sisteminizi güçlü tutmaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Virüsler

Virüs ise yaşamak için bitki, hayvan veya bakterilere ihtiyaç duyan cansız bir parazittir. Cansız olmalarının nedeni, canlılığın gereksinimi olarak görülen vücut yapısını (organizasyonu) sürdürebilmelerini sağlayan iç aktiviteden (metabolizmadan) yoksun olmalarıdır. Virüsler, enfekte ettikleri konağın dışındaykan bir protein zırh içine hapsolmuş bir genetik malzemeden (RNA veya DNA) ibarettirler (organizasyonları vardır ama metabolizmaları yoktur). Bir konağı enfekte ettiklerinde ise protein zırhları dağılır ve DNA/RNA'dan ibaret olurlar (bir çeşit aktiviteleri vardır ama organizasyonları yoktur). Organizasyon ve iç aktivite kriterlerini aynı anda ve sürekli olarak sağlamadıkları için cansız olarak kategorize edilirler; ancak birçoklarınca "canlılığın eşiğindeki cansızlar" olarak değerlendirilirler - ki bu, evrimsel geçişe harika bir örnektir!

Virüsler, bakterilere göre çok daha küçüktür (en azından, yukarıda da sözünü ettiğimiz pandoravirüsler gibi megavirüsler hariç). Virüslerin sadece proteinden bir kılıfları ve genetik malzemeleri vardır; dolayısıyla konak olmaksızın varlıklarını sürdüremezler. Bu nedenle canlı olmayan yüzeylerde, çoğu zaman kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) parçalanarak dağılırlar.

Virüsler de hayvanlar, bitkiler, protistalar gibi çok çeşitli canlılara bulaşabilirler; ancak en yaygın bilinen virüsler bakteriyofaj adı verilen ve bakterilere bulaşan virüslerdir. Hatta ilginç bir şekilde diğer virüsleri enfekte edebilen virüsler de tespit edilmiştir (bunlara virofaj denmektedir). Ekstrem koşullarda yaşayan bakterileri enfekte eden bakteriyofajlar da, tıpkı konakları gibi ekstrem koşullarda varlıklarını sürdürebilmelerini sağlayan adaptasyonlara sahiptir.

Virüsler konağa bulaştıkları zaman protein kılıf içindeki DNA veya RNA'larını konağa enjekte ederler ve dağılırlar. Bu DNA veya RNA, konağın kendi DNA'sına bağlanır. Böylece konak amitoz veya mitoz yoluyla bölünürken, virüsün kendi DNA'sı da kopyalanmış olur. Hatta viral DNA/RNA, kendi kısımlarını daha sık kopyalamaya zorlar ve böylece tek bir konakta binlerce, on binlerce, kimi zaman milyonlarca virüs üretilebilir. Bu ekstra viral DNA/RNA, yeni viral protein kılıflarının üretiminde kullanılır ve bu sayede tek bir konakta çok sayıda virüs üretilmiş olur. Bu virüslerin sayısı bir süre sonra konak hücrenin taşıyamayacağı kadar çok olur. Bu nedenle konak hücre adeta "patlar" ve virüsler etrafa saçılarak diğer hücrelere bulaşabilirler. Böylece virüsler çok hızlı bir şekilde (genellikle bakterilerin üreme hızından çok daha hızlı bir şekilde) üreyebilirler. Zaten bakterilerden bile hızlı evrimleşmeleri de bu nedenledir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Dâhiler Sınıfı - Nikola Tesla: Geleceği Keşfeden Adam

DÂHİLER SINIFI: OKUMASI KOLAY, UNUTMASI ZOR

Olağanüstü bir hayal gücü, yaşadığı çağın çok ötesinde fikirler ve akılalmaz buluşlar…

Nikola Tesla hayatlarımızı değiştirdi, hem de kendisi oldukça zor bir hayat yaşarken. Çok sonradan anladık ki Nikola Tesla, geleceği keşfetti.

Büyük ilgi gören Dâhiler Sınıfı serisi NIKOLA TESLA: GELECEĞİ KEŞFEDEN ADAM ile devam ediyor.

Dâhiler Sınıfı Serisi Hakkında:

Bunlar, her biri kendi yöntemiyle; kelimeleriyle, icatlarıyla, seçimleriyle ve hatta kaderleriyle dünyayı değiştirmiş kadınların ve erkeklerin hayat hikâyeleri; şaşkınlık ve hayranlık duymanızı sağlayacak, hayal gücü ve merak duygunuzu harekete geçirecek büyüleyici hikâyeler. Dâhiler Sınıfı serisi bu özel insanları çocuklarla (9 yaş ve üstü) tanıştırmak üzere tasarlandı. İlk olarak yayımlandığı İtalya’da büyük övgü toplayan ve ardından pek çok dile çevrilen Dâhiler Sınıfı, minik ebadı, renkli illüstrasyonları, bilgiyi heyecan ve macerayla birleştiren anlatımıyla çocukların kolay okuyacağı, zor unutacağı, onlara öğrendiklerinden daha da fazlasını merak ettirecek bir seri.

Devamını Göster
₺115.00
Dâhiler Sınıfı - Nikola Tesla: Geleceği Keşfeden Adam
  • Dış Sitelerde Paylaş

Bu yüksek üreme hızları dolayısıyla, virüsler doğada bakterilerden çok daha yaygın olarak bulunurlar - ki bakteriler gezegende açık ara farkla en çok sayıda bulunan canlı grubudur. Her 1 bakteri için ortalamada 10 virüs bulunduğu düşünülmektedir. 1 metrekarelik bir alanda yüz milyonlarca virüs ve on milyonlarca bakteri bulunabilmektedir.

Virüs, vücudunuza girdiğinde sağlıklı hücrelerinizi ele geçirip onların daha çok virüs üretmelerine neden olur. Soğuk algınlığı, grip, suçiçeği, uçuk ve Hepatit B ve C en yaygın viral enfeksiyonlardandır.

Bakterilere saldıran virüslerin renklendirilmiş fotoğrafı
Bakterilere saldıran virüslerin renklendirilmiş fotoğrafı
imgur

Virüs, antibiyotikle tedavi edilemez; antiviral ilaçlar ise sadece virüsün çoğalmasını engellemeye ve hastalık belirtilerini azaltmaya yöneliktir, gerisi bağışıklık sisteminizin gücüne kalır. İyi haber ise, bir virüs türüyle savaşan vücudunuzun belli bir süre için o virüse karşı bağışıklık kazanmış olmasıdır.

Yine de en iyisi aşı olmaktır. Aşıyla vücuda enjekte edilen zayıflatılmış veya ölü antijenler, enfeksiyona neden olmadan vücudun antikor üretmesini ve bağışıklık kazanmasını sağlar. Virüsler hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Virüslerin hepsi konakları için zararlıdır ve insanlarda da birçok ölümcül hastalığa neden olan çok sayıda virüs bulunur. Örneğin çiçek hastalığı, variola virüsü isimli bir virüsten kaynaklanmaktadır. Ayrıca İspanyol Gribi olarak bilinen viral hastalık 20-40 milyon insanı, HIV isimli virüsten kaynaklanan AIDS hastalığı ise sadece 2013 yılında 1.5 milyon insanı öldürmüştür. Bunun haricinde Ebola virüsü, Zika virüsü, influenza (grip) virüsü gibi virüsler de çok sayıda insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur ve olmaktadır. Bronşit, nezle, öksürüklerin büyük bir kısmı da viral kaynaklı hastalıklardır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
29
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 34
  • Bilim Budur! 23
  • Muhteşem! 16
  • Merak Uyandırıcı! 13
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 11
  • Umut Verici! 6
  • Korkutucu! 4
  • İnanılmaz 3
  • Grrr... *@$# 2
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 1
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • N. Ambardekar. Bacterial And Viral Infections. (23 Nisan 2019). Alındığı Tarih: 25 Şubat 2020. Alındığı Yer: WebMD | Arşiv Bağlantısı
  • National Institute of Health and Infectious Diseases. Understanding Microbes In Sickness And Health. (1 Ocak 2006). Alındığı Tarih: 25 Şubat 2020. Alındığı Yer: NIAID Science Education | Arşiv Bağlantısı
  • R. Bailey. Differences Between Bacteria And Viruses. (18 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 4 Mart 2020. Alındığı Yer: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
  • C. Fookes. What Is The Difference Between A Bacteria And A Virus?. (17 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 4 Mart 2020. Alındığı Yer: Drugs | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 23:46:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4315

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ş. Ölez, et al. Bakteri ile Virüs Arasındaki Farklar Nelerdir?. (10 Nisan 2016). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4315
Ölez, Ş., Bakırcı, Ç. M. (2016, April 10). Bakteri ile Virüs Arasındaki Farklar Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4315
Ş. Ölez, et al. “Bakteri ile Virüs Arasındaki Farklar Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 Apr. 2016, https://evrimagaci.org/s/4315.
Ölez, Şule. Bakırcı, Çağrı Mert. “Bakteri ile Virüs Arasındaki Farklar Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 10, 2016. https://evrimagaci.org/s/4315.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close