Apollo 11 Görevi: İnsanı Ay'a Götüren Uçuş!

Görsel efektlerin atası kabul edilen Georges Méliès‘in 1902 tarihli ve 13 dakikalık "Le Voyage Dans La Lune" yani "Ay'a Yolculuk" filmi veya Alman yönetmen Fritz Lang'ın 1929 tarihli "The Rocket to the Moon" adlı yapıtı insanoğlunun Ay'a gitme hayallerinin neredeyse bir asır önceden var olduğunu gösteriyor. Keza Ay, Rönesans'ın alimleri veya İhtilal sürecinin şairlerinin de hayallerini süslüyor. Oraya ulaşmamızın ardından tam tamına 50 yıl geçti...

Dünya'nın karmaşık teknolojik ilerlemesine baktığımız zaman gözümüze ilk olarak tekerleğin icadı, yazının kullanılması, matbaanın yaygınlaşması veya telgraf hatlarının kurulması gibi yenilikler çıkar. Bütün bunların ve diğerlerinin üzerinde olan, teknolojiyi bilimle kaynaştıran Ay Görevleri ise 1959 yılında somut bir hâl almıştı. SSCB'nin Yuri Gagarin'i yörüngeye çıkararak bu alanda tarihe geçmesi, Soğuk Savaş halinde olduğu Amerika Birleşik Devletleri'ni harekete geçirmiş ve bilimin, teknolojinin ilerlemesini sağlayacak olan 10 yıllık dev mücadeleyi başlatmıştı.

Yüzlerce defa yaşanan başarısızlıklar, halkın harcanan paraya verdiği tepki ve ölümlerin ardından 20 Temmuz 1969'da insanoğlu ilk kez Ay'a ayak bastı. Bunu sağlayan Apollo 11 görevinde ise llk olarak Neil Armstrong, ardından da Edvin ''Buzz'' Aldrin, Beyaz İnci'ye ayak izlerini bıraktı. Michael Collins'in yörüngeden, milyonların televizyondan izlediği bu görev sırasında neler yaşandı?

Neil Armstrong, Wright Kardeşler'in uçağından bir ahşap parçasını yanına aldı.

Wright Kardeşler, 1903 yılında kayıtlı ilk uçuşu gerçekleştirmişti. Neil Armstrong, havacılık sektörünün atılım yapmasını sağlayan Wright Kardeşler'in uçağından bir ahşap parça alarak onların başarılarını sembolize etmek istedi. Armstrong bu parçayı kişisel tercih kitine koydu. Bütün eserler şu anda Washington DC'deki Smithsonian Müzesi'nde bulunuyor.

Bu, 400.000 kişinin başarısı!

Genellikle başarıya imza atan astronotların ismi anılsa da, uzay yarışları sırasında NASA'nın bütçesi %500 dolaylarında artmış, toplamda 400.000'e yakın devlet personeli ve özel sektör çalışanı (özellikle de mühendisler, bilim insanları, teknisyenler, "bilgisayar" insanlar, vb.) bu sahadaki atılımlara yönlendirilmişti. Dolayısıyla başarı, tam bir ekip çalışması ürünüydü ve asla tekil kişilere indirgenemezdi.

Başkan Nixon'ın taziye konuşması her ihtimale karşı hazırdı.

Apollo 11, kendisinden önce düzenlenen misyonlara kıyasla başarı ihtimali çok yüksek olan bir görevdi. Ancak söz konusu yörüngeye çıkmak hatta Ay'a ayak basmak olduğu için kesinlikten bahsetmek mümkün değildi. Görevin başarısız olma ihtimaline karşı Başkan Richard Nixon, görev öncesi bir taziye konuşması hazırladı.

İşte o konuşma:

Kader, barış amacıyla ay’da keşif yapmaya giden kişilerin burada sonsuzluğa yatması hükmünü verdi. bu iki yiğit adam, Neil Armstrong ve Edvin Aldrin, işler planlandığı gibi gitmezse kurtulmaları ümidi olmadığını biliyorlardı. Ama bu adanmışlıklarında, insanlık için ümit olduğunu da biliyorlardı.

Uzay Sistemleri ile ilgili diğer içerikler ›

• ISS'in Sonu: Uluslararası Uzay İstasyonu'nun Görev Süresi Tamamlanınca Ne Olacak?
• Astronotlar Nasıl Uyur? Uzay Görevlerinde Astronotların Uyku Döngüsü Nasıl Düzenlenir?

Bu iki insan, hayatlarını insan soyunun en soylu amacı, ‘gerçeği aramak ve anlamak’ için feda ettiler. Arkalarından aileleri ve arkadaşları yas tutacak, ulusumuz yas tutacak, dünyanın bütün insanları yas tutacak. İki evladını bilinmezliğe göndermeye cüret eden dünya anamız da yas tutacak.

Bu iki adam keşifleriyle dünyadaki bütün insanları aynı duyguda birleştirdiler. Kendilerini feda etmeleriyle insanlığın kardeşliğini daha da pekiştirdiler.

Antik çağlarda insanlar gökyüzüne yıldızlara baktıklarında takım yıldızlarında kendi kahramanlarını görüyorlardı. Bu modern çağda biz de artık aynısını görüyoruz. Ama bizim destan kahramanlarımız mitolojik değil, kanlı canlı…

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Bu iki kahramanı başkaları da takip edecek ve onlar eve sağ salim dönüşün de yolunu muhakkak bulacaklardır. İnsanın arayışı nihayete ermez. Ama bu iki insan öncü oldular, kalbimizde en özel yere sahip olacaklar.

Artık geceleri Ay’a bakan her insan bilecek ki, bir başka gök cisminin bir köşesinde de insan var. Sonsuza kadar…

Neyse ki bu konuşmaya asla gerek olmadı.

İniş nasıl gerçekleşti?

Apollo uzay aracı üç parçalı dev Saturn V roketinin ilk kısmında yer alarak uzaya gitti. Roketin ilk iki parçası tüm yakıtlarını Dünya yörüngesinden çıkmak için harcadı Üçüncü parça ise Apollo 11'i Ay'a doğru yolladı. İlk olarak uzay aracı Ay yörüngesine ulaştı ve burada Ay Modülü (Ay'a iniş için kullanılan, uzay aracının parçalarından birisi) ve Komuta Modülü (yörüngede kumanda edilen araç) birbirinden ayrıldı. Armstrong ve Aldrin, Ay Modülü ile Ay yüzeyine indi. Collins ise, Ay yörüngesinde Komuta Modülü içerisinde kaldı.

Ay Modülü'nü yüzeye indiren Neil Armstrong, Ay'a ayak basan da ilk isim oldu. Daha sonra Buzz Aldrin'in de yüzeye inmesiyle biraz eğlence, biraz da çalışma süreci başladı. Ay Aracı (İng: Lunar Rover) birlikte Ay yüzeyinde gezinen astronotlar, bazı kayaçlardan örnekler topladılar. Tabii yanlarında getirdikleri hatıraları da yüzeye bıraktılar. Aslında yaptıkları, önceden belirlenmiş bir dizi işlemi adım adım takip etmekti:

• Güneş Rüzgar Kompozisyonu (SWC) deney düzenekleri kuruldu,
• Ay yüzeyinden geniş skalada örnekler toplandı,
• İniş bölgesinin ve Ay ufkunun panoramik fotoğrafları çekildi,
• Ay yüzey materyallerinin yakın çekimleri yapıldı,
• Lazer Menzilli Retroreflektör (LRRR) ve Pasif Sismik Deney Paketi (PSEP) hazırlandı,
• İki ayrı çekirdek tüpü örneği toplandı.

Bunlardan LRRR düzeneği, günümüzde halen teleskoplarca kalibrasyon amacıyla kullanılmaktadır! Teleskoplar, Armstrong (ve sonradan Apollo 14 ve Apollo 15 görevleri) tarafından yüzeye bırakan süper-reflektörlere lazerler gönderirler ve bu reflektörler, isimlerinden de anlaşılacağı üzere bu lazeri aynen geri yansıtırlar. Böylece Dünya'daki dev teleskopların kalibrasyonu yapılabilir.

Buzz Aldrin ve Neil Armstrong Ay yüzeyindeki görevlerini tamamladıktan sonra Ay Modülü'ne dönüp Ay’ın yörüngesine doğru havalandılar ve Komuta Modülü'ne bağlandılar. Ay Modülü, Komuta Modülü'ne yüklenmeden Ay'da bırakıldı ve üç astronot, yörüngeye giriş esnasında sıcaklık sorunundan dolayı modülün patlama tehdidiyle karşılaşsa da, sağ salim bir şekilde Dünya'ya geri döndü.

Margaret Hamilton'ın Hata Ayıklama Kodu, Görevi Kurtardı!

İnişten sadece 3 dakika kadar önce Ay İniş Aracı'nın kokpitteki bilgisayarlarından birçoğu uyarı alarmı vermeye başlamıştır. Sorun, randevu radar sisteminin gönderdiği verilerin bilgisayar işlemcilerini aşırı yüklemesidir. Ancak bu sistemin aslında iniş sırasında çalışmasına gerek yoktu. Radarın devreye girme nedeninin hatalı bir kontrol listesi nedeniyle çalışanların radarı hatayla devreye sokması olduğu sonradan anlaşılmıştır.

Fotoğrafta gördüğünüz Margaret Heafield Hamilton tarafından uçuş aracı içerisindeki yazılıma bizzat eklediği bir hata ayıklama programı, bu hatayı kısa sürede fark ederek birincil öneme sahip görevlere öncelik verip, diğerlerini göz ardı etmeyi başarmıştır. Bu sayede Apollo 11 görevi için Ay'a gönderilen 3 astronot, o kadar yol gittikten sonra bu bilgisayar hatası nedeniyle geri dönmek zorunda kalmamışlardır ve başarıyla Ay'a ayak basmışlardır.Detaylı bilgi için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.

Armstrong ve Aldrin, yüzeyde neredeyse bir gün geçirdi.

Ay Modülü dışında harcanan süre, araç-dışı aktivite ya da kısaca EVA olarak adlandırılır. Ay yüzeyine iniş yapan Armstrong ve Aldrin, yüzeyden bazı örnekler topladılar ve daha sonra gelenlerin kullanması için bazı ekipmanlar, deney düzenekleri ve aletler bıraktılar. İkilinin EVA süresi 21 saat 36 dakika 21 saniye idi. Ancak astronotlar doğrudan Ay üzerinde 2 saat 12 dakika boyunca yürüdüler veya araç kullandılar.

Astronotlar Dünya'ya döner dönmez karantina altına alındılar.

Görevi başarıyla gerçekleştiren Michael Collins, Neil Armstrong ve Edvin Aldrin üçlüsü Dünya'ya döndükten sonra 21 günlük karantinaya alındı. Türümüzün ilk kez ayak bastığı yerlerden nasıl etkileneceği bilinmediğinden ve mikro organizmaların verecekleri tepkilerden dolayı bu işlem uygulandı.

25 Saniyelik Gerilim!

Apollo 11 görevi öncesi, uygulanışı ve sonrasıyla birlikte çok büyük bir karmaşaydı. Görev öncesinde NASA yetkilileri, harcanan para yüzünden halkın tepkisini çekmeye başlamıştı. Tabi görevin uygulanışı dikkatlerin odağı olmalıydı ne de olsa üç hayat söz konusuydu.

Kalkış, 16 Temmuz'da başarıyla gerçekleşti. Ay yörüngesine girilmesinin ardından ilk olarak inilecek yer tespit edildi. Girintisi ve çıkıntısı çok fazla olan yüzeyde boş bir alana inmeyi planlayan astronotlar, yüzeye yaklaştıkça inilecek olan yerin kayalarla dolu olduğunu fark etti ve buraya inmenin çok tehlikeli olacağını biliyorlardı.

Agora Bilim Pazarı

Tadında Ekonomi: Aç Bir Ekonomistin Gözünden Dünya

Ha-Joon Chang’in mitolojisi bile sarımsakla yoğrulmuş Güney Kore’den çıkıp üzerinde sarımsağın doğmadığı Birleşik Krallık’a geldiği 1980’ler, İngiliz mutfağının o şanlı yavanlığından sıyrılarak, farklı tatlarla zenginleşmeye çalıştığı bir dönemdi. Dünya ise aynı dönemde yavanlaşma pahasına tek bir fikrin hâkimiyetine geçiyordu: serbest piyasa ekonomisi. 

Ünlü ekonomist, yazar ve mutfak tutkunu Ha-Joon Chang’in, ekonomide farklı bakış açılarına açık olmanın, en az farklı mutfaklara açık olmak kadar sağlıklı olduğu fikrinden yola çıkarak kaleme aldığı Tadında Ekonomi, zorlu iktisadi fikirleri, dünyanın dört bir yanından yiyeceklerin hikâyeleriyle aynı tabakta servis ederek ekonomik tercihlerimizin yaşadığımız dünyayı nasıl şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Masum bağımlılığımız çikolatanın, post-endüstriyel bilgi ekonomilerine –ve işsiz bir geleceğe– dair de bir şeyler anlattığını ya da Güney Amerika yemeklerinden gumbo’yu ağızda eriyecek kadar yumuşacık yapan bamyanın, kapitalizm ile özgürlükler arasındaki karmaşık ilişkiyi de temsil ettiğini gösteriyor. Chang, mutfağında yemek pişirirken eline aldığı malzemeler üstünden ücretsiz ev işlerinin gizli maliyetinden iklim krizine, serbest piyasanın yanıltıcı dilinden havuçların turunculaşma hikâyesine kadar uzanarak, bizlere cesur fikirlerle dolu ve sindirimi kolay bir ziyafet sunuyor. 
Ezber bozan ve esprili anlatımıyla Tadında Ekonomi, ekonomiyi kavramanın bir yemek tarifi öğrenmeye benzediğini gösteriyor: Eğer onu iyice anlarsak, değiştirebiliriz de. 

“Chang’in karmaşık fikirleri basitçe açıklayabilmek gibi muhteşem bir yeteneği var… İster yemekten ister ekonomiden bahsetsin, Chang harika bir yazar.” –BEE WILSON, SUNDAY TIMES 

“Aynı anda hem beni güldüren hem ağzımı sulandıran hem de ekonomiyle ilgili düşüncelerimi yeniden gözden geçirmemi sağlayan tek kitap. Çok komik, çok dolu ve iştah açıcı.” –BRIAN ENO

Devamını Göster

₺165.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Daha sonra Armstrong sondanın kontrolünü tamamen kendi kontrolüne (manuel kontrole) aldı ve yüzey üzerinde açık bir yer aramaya başladı. Ana yakıt tankı bitmiş ve iniş için yalnızca 25 saniyelik bir yakıt kalmıştı. Armstrong, tüm bu gerilime rağmen başarılı bir şekilde iniş yaptı. Eğer 25 saniyelik bir gecikme yaşansaydı görev otomatik olarak iptal edilecek ve yüzeye inilmeden, yörüngede bekleyen Michael Collins kontrolündeki araca dönülecekti.

Neil Armstrong tarafından söylenen ifade uzun yıllar tartışıldı.

Neil Armstrong'un Ay'a inişi sırasında "That's one small step for man, one giant leap for mankind." dediğini biliriz. Bunu Türkçeye "Bu, benim için küçük, insanlık için büyük bir adım." deriz. Ancak İngilizce bilenler, cümlenin orijinalindeki sıkıntıyı fark edebilirler. "Small step for man" kalıbı, "insan, insanlık için küçük adım" demektir. "Bir insan için" demek için "small step for a man" denmelidir. Bu "a" sözcüğünün orada olup olmadığı uzun yıllar tartışıldı. Armstrong da öyle dediğine emin olduğunu; ancak kayıtları dinlediğinde kendisinin de duyamadığını söyledi. Fakat engellilerin iletişimi üzerine çalışan Peter Shann Ford'un ses kayıtları üzerinde yaptığı bilgisayar destekli analiz, Armstrong'un "for" ile "man" sözcükleri arasında 35 mikrosaniyelik bir frekans sıçraması olduğunu ve bunun "a" sözcüğüne karşılık geldiğini gösterdi. Bu, öylesine sessiz ve yuvarlanarak söylenmişti ki, insan kulağının duyması mümkün değildi; ancak bilgisayarlar bu detayı kaçırmamıştı.

NASA (ID#AS11-40-5868)

İnişi yaklaşık 600 milyon kişi izledi.

Bu bir rekordu. Nasıl olmasın ki? Günümüzde Super Bowl veya Game of Thrones gibi dizilerin milyonları geçen izleyicileri düşünüldüğünde; 1969 yılında hayallerin ötesinde bir yere çıkmak bütün insanları televizyonların başına kilitledi. Görev gerçekleşmeden önce bütün medya kurumları göreve dair bilgiler içeren yayınlar yapıyordu ve doğal olarak kamunun beklentisini de yükseltmişlerdi. Amerika Birleşik Devletleri'nde 53 milyon, küresel kapsamda ise 550 milyondan fazla izleyicinin Ay'a inişi izlediği belirtiliyor.

Ay Görevleri komplo teorisyenlerinin en sevdiği konulardan biri oldu.

Her büyük ve tarihi olayda olduğu gibi, Ay Görevleri konusunda da komplo teorisyenleri bin bir yalan ve karalama uydurdular. Ne var ki bunların hepsi bilimsel metodoloji kullanarak izah edildi. Bir incelememizi buradan okuyabilirsiniz. Ay Görevleri gerçektir ve ABD, Ay'a sadece 1 defa değil, tam 6 ayrı sefer insan indirmeyi başarmıştır. Görevlerin gerçekleştiği süreç ve sonrasında Sovyetler Birliği ve Çin gibi ABD'nin uzay yarışındaki rakipleri bile bu görevlerin sahte olduğunu iddia etmedi.