Gezegenimizdeki canlıların yarıdan fazlasını böcekler oluşturmaktadır. Çiçeklerden meyve ağaçlarına kadar bitkilerin çok büyük bir kısmı, doğal döngü ve tarımsal üretim için vazgeçilmez olan bu "minik" canlılara muhtaçtır. Özellikle de bal arıları, tozlaşmaya (polinasyona) katkılarıyla tüm kara ekosistemlerinin temel direklerinden biridir. Fakat bilim insanları, gezegenimizin "altıncı kitlesel yok oluş" olarak adlandırılan ve böcek türlerinin de dâhil olduğu tarihi bir biyoçeşitlilik krizinin tam ortasında olduğunu düşünüyorlar. Kuraklık, zirai ilaçlar, iklim değişimi, habitat parçalanması, tarımsal monokültürler ve parazit istilaları, bal arılarına ve sayısız diğer böceğe adeta kök söktürüyor. Son yıllarda adını daha sık duyuyor olabileceğiniz "arı kolonisi çöküş sendromu", tek başına bile ciddi bir sorun.

Hal böyleyken, bilim dünyası da çareyi yüksek teknolojide arıyor: ODTÜ Robotik ve Yapay Zeka Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi, ROMER'deki araştırmacılar (Doç.Dr. Erol Şahin, Doç.Dr. Ali Emre Turgut ve Doç. Dr. Hande Alemdar), RoboRoyale isimli AB projesi kapsamında, İngiltere, Çek Cumhuriyeti ve Avusturya'daki uluslararası ortaklarla birlikte, bal arılarının davranışlarının robotik ve yapay zeka teknolojileri kullanılarak gözlemlenip incelenmesini sağlayan, "AROBA" adını verdikleri otonom bir "robotik gözlem ve davranış analizi sistemini" geliştirdiler (projenin genel adıysa RoboRoyale olarak belirlendi). Bu sistem, bal arısı kovanının içine (daha doğrusu, kovanın dış kapaklarının yerine) yerleştirilen, bir ray mekanizması üzerinde hareket eden ve kameralarla donatılmış iki robot modülünden oluşuyor. En temel özelliği, koloninin kraliçe arısını 7/24 takip edip gözlemleyebilmesi. Dahası, kraliçe arının uzun süre istirahate çekildiği vakitlerde robot, kovandaki diğer arıların (örneğin işçi arılar) yerleşimi, sayısı ve peteklerdeki yumurtalar veya larvalar gibi kritik unsurlar hakkında veri toplayacak şekilde kendini "tarama moduna" geçirebiliyor.

Üniversite eğitiminin özgür düşünce, yaratıcılık ve eleştirel analiz gibi temel nitelikleriyle bilgi üretim merkezi olmaktan uzaklaşmaya başladığını görüyoruz. Öğrenciler kalabalık amfilerde, hızla kendilerine aktarılan müfredat içinde sık sık kaybolurken, akademisyenler de üniversitelerin performans baskısı altında gerçek entelektüel üretimden, tartışma ortamından kopuyor, ofislerine, laboratuvarlarına sıkışıyor. 

Kampüsler heyecanlı tartışma mecraları olmaktan çıkıp adeta diploma fabrikalarına dönüşüyor. Bu süreçte yeni kolektif öğrenme, araştırma, tartışma alanlarına duyulan ihtiyaç büyüyor. 

Evrim Teorisi ile ilgili yaygın bir kullanım, teorinin birbirinden farklı ve çoğu zaman birbirine zıt (örneğin komünizm ve kapitalizm gibi veya bireycilik ve toplumculuk gibi) ideolojiler için dayanak olarak kullanılmasıdır. Bu durumda şu soru doğmaktadır: Evrim Teorisi, herhangi bir ideoloji ile doğrudan ilişkili olabilir mi? Cevap açıktır; ancak iki basamaklıdır: Hayır; Evrim Teorisi hiçbir siyasi ideoloji ile doğrudan ilişkili değildir. Ancak evet, çok sayıda ve hatta birbirine karşı olan siyasi ideolojiler Evrim Teorisi'ni doğrudan veya dolaylı olarak kullanmışlar ve bilimin bu önemli sahasının bilgilerinden faydalanmışlardır.

Söz konusu ideolojiler, Evrim Teorisi'ni kendilerine araç olarak kullanmıştır ve yer yer halen kullanmaya devam etmektedirler. Evrim Teorisi ise, diğer tüm bilim sahaları gibi, bu ideolojilerin hiçbirine diğerlerinden daha yakın veya uzak değildir. Dolayısıyla herhangi bir siyasi ideoloji ile herhangi bir bilim dalı arasındaki ilişki kat'i suretle tek yönlüdür.

Okurlarımızdan en sık gelen taleplerden biri, piyasada bulunan popüler bilim kitapları arasından hangilerini tavsiye ettiğimiz... Biz de, bu soruya kalıcı ve kapsamlı bir cevap olabilmesi için, okurlarımızdan sevgili Nilüfer Tekin'in desteğiyle tam bir liste çıkardık. Aşağıda tam listeyi bulabilirsiniz.

Bu listedeki kitapların ezici çoğunluğu doğrudan veya dolaylı olarak evrimle veya evrimin doğrudan ilişkili olduğu alanlarla ilgilidir. Dolayısıyla fizik, astronomi, kozmoloji, genel bilim tarihi gibi konulardaki birçok tavsiyemize burada yer vermedik. Bunun için ayrıca bir liste oluşturabiliriz.

DNA, canlıların bütün genomik verilerini içerisinde bulunduran, hücrelerin "yönetici molekülü"dür. DNA, içerisinde bulunan bilgileri (genleri) RNA’lar aracılığıyla protein şeklinde ifade eder. DNA’nın sekanslanması (dizilenmesi), DNA’daki nükleotit dizilimlerini çözmek, yani aslında DNA’yı okumak anlamına gelir.

Genomların sekanslanması, DNA’nın yapısının 1953’de Franklin, Watson ve Crick tarafından aydınlatılmasının ardından, biyologlar tarafından üstünde çalışılan bir konu olmuştur. Özellikle insan genomunun sekansının aydınlatılması, genetik hastalıkların tedavi edilmesine giden sürecin ilk basamağı olduğu için ayrı bir önem kazanmıştır.