Güneş ile Dünya arasında ortalamada 149.6 milyon kilometre vardır. Bu mesafe Ocak ayının başlarında 146 milyon kilometreye düşer (buna perihelyon denir); Temmuz ayının başlarında ise 152 milyon kilometreye çıkar (buna aphelyon denir). İyi ama, bunu nereden biliyoruz?

Aslında Dünya ile Güneş arasındaki mesafeyi doğrudan ölçmenin bir yolu yok. En azından Güneş'e gönderdiğimiz araçlardan önce yoktu; ki bu araçlar, ölçümlerimizin ne kadar doğru olduğunu ispatladı. Ancak doğrudan doğruya bir araç göndermeden önce yaptığımız, Dünya ile Güneş arasındaki mesafeyi direkt ölçmek yerine, bir diğer gök cismi (örneğin Venüs) ile Dünya arasındaki mesafeyi ölçüp, sonra bu mesafenin yörünge boyunca nasıl değiştiğine bakarak Güneş ile olan mesafemizi tespit etmekti.

Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis kompleksi organizmalarının neden olduğu hava yoluyla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Öncelikle bir akciğer patojeni olmasına rağmen M. tuberculosis vücudun hemen hemen her yerinde hastalığa neden olabilir. M. tuberculosis enfeksiyonu, bakterilerin granülomlar içinde izole edildiği konakçıda tutulma durumundan, hastanın öksürük, ateş, gece terlemesi ve kilo kaybını içerebilen semptomlar göstereceği bulaşıcı bir duruma dönüşebilir; sadece aktif tüberküloz bulaşıcıdır.

Tüberküloz, birçok düşük ve orta gelirli ülkede önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olmaya devam etmektedir ve ilaca dirençli tüberküloz birçok ortamda önemli bir endişe kaynağıdır. Yeni tüberküloz vakalarına katkıda bulunan başlıca risk faktörleri arasında yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, alkol kullanım bozuklukları, sigara kullanımı ve diyabet yer almaktadır. Bu risk faktörleriyle mücadele, farklı sektörlerin işbirliğini ve multidisipliner bir yaklaşımı zorunlu kılmaktadır.

Bilişsel önyargılar, bilişsel sistemimizin çalışma sistemine bağlı olarak ortaya çıkan sistematik rasyonellikten sapma şemalarıdır. Bilgiyi arama, değerlendirme, yorumlama, yargılama, kullanma ve hatırlamada ayrıca aldığımız kararlarda irrasyonel olmamıza sebep olurlar.

Örneğin çok bilinen Şeffaflık İllüzyonu Önyargısı, kendi içimizde yaşadığımız duygu ve düşüncelerimizin başkalarına olduğundan daha net göründüğünü sanmamıza sebep olur. Bu önyargıya kapılırız, çünkü başka insanların bizi nasıl gördüğünü anlamaya çalıştığımızda, kendi bakış açımızdan uzaklaşmakta zorlanırız. Bu nedenle de kendi içimizde deneyimlediğimiz duyguların dışarıdan da aynı şekilde deneyimlendiğini zannederiz. Halbuki bu, çoğu zaman mümkün değildir.

Yeni bir bulgu, atalarımızın kuraklık nedeniyle Afrika’dan göç ettiğini söylüyor. Bu bulgu, o zamanki yağışlı iklimin, genelde kurak olan Afrika Boynuzu ve Orta Doğu'yu geçmelerine izin verdiğine yönelik tahminle çelişiyor. Çalışma Geology dergisinde yayınlandı.

Yeni çalışma 70.000 ile 55.000 yıl önce atalarımızın Afrika'dan göç ettiği tahmin edilen zamanlardaki bölgesel iklimi inceliyor. Atalarımız Afrika’yı belki de daha önce terk etmiş olabilirler, ancak genetik araştırmalar, daha sonra insanların oradan tüm dünyaya yayılacağı Avrasya’ya yaptıkları ana göçün muhtemelen o tarihler arasında gerçekleştiğini gösteriyor. Columbia Üniversitesi’nin Lamont-Doherty Dünya Gözlemevi’nden iklim bilim uzmanı ve çalışmanın eş yazarı Peter deMenocal şunları söylüyor:

Evren'deki her şeyin, ama her şeyin nereden geldiği sorusu, binlerce yıldır insanların sormakta olduğu ve halen tam olarak yanıtlanamamış bir sorudur. Antik Yunan'dan, hatta öncesinden beri birçok düşünür, bu soruya çeşitli yanıtlar aramıştır.

Bu yanıtların en meşhuru, kuşkusuz ki yaratıcı bir süpergücün her şeyi belli bir plana veya isteğe göre yaratmış olmasıdır. Eğer her şey, o "her şey"den üstün ve onların var olmasını arzu eden bir yaratıcı gücün eseri ise, her şeyin var olması son derece beklendiktir. Bu durumda insanlara düşen, her şeyin nasıl var olduğu sorusuna değil, neden var olduğu sorusuna kafa yormak olacaktır. Yani var oluşun süreçleri ve mekanizmaları üzerine kafa yormak (bilimin yaptığı) bir "hobi" olarak keyifli olabilir; ancak aslolan, bizim bu çerçevede/resimde var oluş sebebimizdir.

Bilim insanları, ilk defa bir kara deliğin doğrudan fotoğrafını çekmeyi başardı. Ana görselde gördüğünüz fotoğraf, bizden 53-55 milyon ışık yılı uzakta bulunan Messier 87 (ya da kısaca M87) galaksisinin merkezindeki kara deliğin fotoğrafı!

Bu müthiş başarı, birçok soru işaretini de beraberinde getirdi. Bu yazımızda, bu soru işaretlerinin hepsini gidermeye çalışacağız.

Çoğu akademisyen ve bilim insanı, bilimin popülerleştirilmesinin önemini çok iyi bilir. Bu kişiler genellikle bilimin sadece bilim için değil; aynı zamanda halk için de olduğu nosyonunu şiar edinirler. Bu nedenle çocuk kitapları, popüler bilim kitapları, çizgi filmler, belgeseller, halka açık seminerler gibi faaliyetleri sürdüren popüler bilimcileri alttan alta veya açık bir şekilde desteklerler.

Ancak bilim insanları arasında "kariyer bilimcisi" olarak adlandırılan bir diğer grup bilim insanı, bilimin halk için değil; bilim için olduğu nosyonunu şiar edinerek; popüler bilimin sadece medyatik ve şova dönük bir uğraş olduğunu; popüler bilimle uğraşan akademisyenlerin "gerçek bilim insanı" olmadığını, dolayısıyla bu kişilerin akademik sıfatlarının geçersiz olduğu, profesyonel bilim organizasyonlarında yer almamaları gerektiğini; bilim insanlarının tek değer ölçüsünün yayınladıkları akademik makaleler olduğunu savunmaktadırlar.

Atlantik somonunda cinsel olgunluğu ve büyüklüğü belirleyen gen bulundu. Genin erkek ve dişilerde farklılık gösteren kalıtım mekanizması, eşeysel çatışmanın çözülmesini öngören evrimsel teorinin doğadaki ilk bulgusu.

Atlantik somonu’nun (Salmo salar) yaşam döngüsü ilginçtir (Bkz: Şekil 1). Derelere bırakılan yumurtalarda başlayan yaşam açık denizlere göç ile devam eder. Denizde beslenme ve büyüme ile geçen 1-5 yıldan sonra sonra bireyler cinsel olgunluğa erişirler ve yumurtadan çıktıkları derelere geri dönerek üremeye çalışırlar. Üreme dönemi sonunda balıkların büyük çoğunluğu enerjilerini tüketirler ve ölürler.

Tiroid, boğazda adem elması olarak bilinen bölgenin altında, soluk borusunun önünde yer alan, kelebek şeklinde bir organdır. Tiroid bezi, tiroid hormonlarının salgılanmasından sorumludur. Tiroid hormonları genelde canlının metabolik faaliyetlerine, dokuların büyüyüp gelişmesine, vücutta enerji sağlanması için besinlerin kullanım hızına ve ağırlık kazanımına etkili olduklarından tiroid bezinin sağlıklı çalışması önemlidir.^[1]Normal şartlarda çalışması hipotalamus, hipofiz bezi, tiroid aksında; tirotiropin salgılatıcı hormon (TRH), tiroid uyarıcı hormon (TSH) ve tiroid bezinin ürettiği iki ana hormon olan tiroksin (T4) ile triiyodotironin (T3) arasındaki negatif geribildirim mekanizması ile kontrol edilmektedir.^[2]

Graves hastalığı, çok sık rastalanan bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve hipertiroidizme sebep olur. Bir diğer deyişle, bir hipertiroidi çeşitidir. Hipertiroidizm, kanda tiroid hormonlarının aşırı derecede yükselmesi ve çevredeki dokuların bu etkiye maruz kalması sonucu ortaya çıkan; hipermetabolizmayla sonuçlanan; fizyolojik, biyolojik ve klinik bulguların oluştuğu bir durumdur.