İnsanlık bugüne kadar pek çok bilimsel atılım yapmış, tüm dünyayı küresel olarak etkileyen pek çok buluş gerçekleştirmiştir. Bilimsel atılımların ve insanlığın durmadan ilerleyişinin önündeki en büyük engellerden bir tanesi de enerji ve ham maddenin doğal kaynaklarla sınırlı olmasıdır. Siz değerli okurlarımıza bu sınırlamayı insanlık için büyük ölçüde kaldıran, hayatlarımızı hem iyi yönde hem de kötü yönde derinden etkileyen petrolü anlatmayı, bunu da olabildiğince geniş bir yönden ele almayı hedefliyoruz. İyi okumalar dileriz!

Yazımıza başlarken petrolün önce ne olduğunu açıklamak doğru olacaktır. Petrol çoğunlukla sıvı hâlde bulunan, çeşitli renklerde bulunabilen, yağ kıvamında bir maddedir. Yoğun, kolaylıkla alev alabilen petrol, yeryüzünde doğal olarak bulunan katı, sıvı ve gaz hâldeki hidrokarbonların bir karışımıdır. Petrol kelimesi Latince "petra" ve "oleum" kelimelerinden türemiştir. Petra, Latince "kaya" anlamına gelirken, oleum kelimesi de "yağ" anlamına gelir. Ham petrolün rengi çıkarıldığı yere göre farklılık gösterebilir. Petrolün renginin değişkenlik göstermesinin sebebi, içeriğinde bulunan hidrokarbonların çeşitleri ve karışım oranlarındaki farktır.

Bu yazımızda; köpük baloncuklarının geometrisini gözlemlemekten mikroorganizmaların yapısını anlamaya kadar evrendeki birçok fenomene ve Antik Yunandan beri ünlü astronomlardan fizikçiler ve biyologlara kadar birçok bilim insanının çalışmalarına ışık tutan Eşçevre Problemi (İng: "Isoperimetric Problem") üzerinde duracağız. Bu probleme cevap vermek isteyen matematikçilerin çalışmalarını ve problemin fizik alanındaki bazı uygulamalarını inceleyip, Eşçevre Eşitsizliğinin (İng: "Isoperimetric Inequality") iki boyutlu reel uzay için ispatını vereceğiz.

Tolstoy’un "İnsana Ne Kadar Toprak Lazım?" isimli eserini okumuşsunuzdur. Uçsuz bucaksız bir arazinin sahibi ile, alacağı toprak konusunda anlaşan baş karakterimiz Pahom, belirlenen günün sabahında elindeki küreği ile heyecanla bu devasa arazinin ufuklarından güneşin doğmasını bekler. Anlaşma şöyledir: Gün doğumu ile yola çıkan Pahom, arazide ilerledikçe belirli aralıklarla toprağa çukur kazarak işaretler bırakacak ve gün batmadan önce, başladığı yere geri dönebilirse, kazdığı çukurlar sabanla birleştirilecek ve çizdiği sınır ile kapatabildiği kadar toprak parçası kendisine ait olacak. Ama gün batmadan önce başladığı noktaya geri dönemezse, hem toprak sahibi olma şansını kaybedecek hem de bütün parasını...

Üç Krallık Dönemi (Pinyin: "Sanguo", Wade-Giles: "San-kuo"), Doğu Han Hanedanlığının çöküşüyle başlayan ve M.S. 220 ile 280 yılları arasında bir dizi çatışma ve savaşların gerçekleştiği dönemdir. Bu dönemde Wei, Shu ve Wu krallıkları Orta ve Doğu Çin'de hüküm sürmüştür. Bu dönemin son aşaması olan M.S. 220 ile 280 yılları arası, siyasi ve askeri birçok harekatların gerçekleştiği zaman olarak kabul edilir.^[1]

Sarı Türban İsyanı (ya da Sarı Eşarp İsyanı), 184 yılında Han Hanedanlığına karşı başlatılan bir isyandır. Bu köylü isyanı patlak verdiğinde Çin'i İmparator Ling yönetiyordu. Bu isyana "Sarı Türban" isminin verilmesinin nedeniyse isyancıların başlarına sarı eşarp takmalarıydı. Çin'de başlayan bu önemli olay, Taoizm için de önemli bir yere sahipti.

Politecnico di Milano'da bir araştırma ekibi, kimyasal aktivitesini seçici olarak uyarlayabilen yenilikçi bir tek atomlu katalizör geliştirdi. Çalışma Milano-Bicocca Üniversitesi, Çek Cumhuriyeti'nden Ostrava Üniversitesi, Avusturya'dan Graz Üniversitesi ve Güney Kore'den Kunsan Ulusal Üniversitesi ile yapılan uluslararası işbirliği ile yürütüldü. Bu, sürdürülebilir kimya ve daha verimli, programlanabilir endüstriyel süreçlerin tasarımı açısından oldukça önemli bir adımdır.

Çalışma, kimya alanında dünyanın en saygın bilimsel dergilerinden biri olan Journal of the American Chemical Society'de yayınlandı.

Mekanizma Tasarımı (İng: "Mechanism Design"), bir oyundan optimal çıktının alınması için, oyunu kurgulayanların uygun mekanizmalar (kurallar, teşvikler, ödüller gibi) kullanmasını araştıran bir teoridir.

Temelde Oyun Teorisi'nin bir alt dalı olarak kabul edilmesi mümkün ise de, odaklandığı tarafın oyun kurucular olması sebebi ile, aşağıda da göreceğimiz gibi başlı başına bir disiplin olarak değerlendirmek daha doğrudur.

Kolesterol, insan yaşamı için gerekli olan lipofilik (yağda çözünür) bir moleküldür. Hücre zarının yapısal bir bilişenidir ve çeşitli steroid hormonları (örneğin, kortizon ve aldosteron ve adrenal androjenler) D vitamini, seks hormonları (testosteron, östrojenler ve progesteron) ve safra asitlerinin sentezlenmesi için bir yapı taşı görevi görür. Kolesterol, stabilite ve akışkanlık sağlayan yapısal rollerinin yanı sıra hücre fonksiyonunun düzenlenmesinde de önemli bir rol oynar.

Kolesterol birçok sağlıklı hücre fonksiyonunun merkezinde yer alırken, anormal kan konsantrasyonlarına ulaşmasına izin verilirse vücutta ciddi sorunlara neden olabilir. Yüksek Kolesterol olarak da bilinen Hiperkolesterolemi, bir hastanın kanındaki LDL-kolesterol konsantrasyonlarının yükseldiği durumu ifade eder. LDL-kolesterol seviyeleri çok yüksek olduğunda, erken aterosklerotik kardiyovasküler hastalık riski artar. Yüksek kolesterol seviyeleri, ayrıca kolelitiazis gibi birçok genetik hastalıkta da rol oynar.

Yeni yapılan araştırmalarda, etkileyici ve "sanal" bir İzlanda manzarasına dalmanın, rahatsız edici tıbbi prosedürlerin neden olduğu sıkıntıları azaltabileceği keşfedildi. Çalışma, üretradan mesaneye sert bir teleskopun yerleştirildiği rijit sistoskopisi geçiren hastalara sanal gerçeklik (VR) başlığı verilen ve verilmeyenler arasındaki farkları karşılaştırdı. Araştırma, Avrupa Üroloji Derneği kongresinde sunuldu.

Mesane kanserini teşhis etmek ve tedavi etmek, genellikle hastalar tarafından rahatsız edici ve ağrılı olarak algılanan bir sistoskopi yoluyla, mesanenin kontrol edilmesini gerektirir. Bazı hastalar sırf bu nedenle bu hastalığın kontrolünden kaçınır ve bunun sonucunda kontrolsüz ve geri dönüşü olmayan hastalık gelişimi yaşarlar. Daha az ağrılı olan fleksibl sistoskopi yaptırmak mümkündür; ancak bazı tedaviler, ancak rijit sistoskopi ile yapılabilir. Rijit sistoskopi, lokal anestezi altında yapılabilir. Hem genel hem de spinal anestezi altında da yapılabilir; ancak bu prosedürler, ek komplikasyon riski taşır.

İnsan Papilloma Virüsü ya da kısaca HPV, insan türünün gördüğü cinsel yolla en sık bulaşan hastalıktır. AIDS'e neden olan HIV ile "uçuk" veya "herpes" olarak da bilinen HSV'den farklıdır. Bunu şöyle söyleyebiliriz: HPV öylesine yaygın bir virüstür ki, şu anda Dünya üzerinde cinsel olarak aktif olan her kadın ve her erkek hayatlarının bir evresinde bu virüsü mutlaka kapacaktır!

Ancak tabii ki, HPV'nin birçok farklı türü olmasından ötürü, her birinin tehlike arz etme miktarı farklıdır. Bunlardan bazıları cinsel organlara zarar verirken, kimisi vajinal kansere ve penis kanserine bile neden olabilmektedir. Neyse ki aşı teknolojimiz sayesinde HPV'yi önlemeyi başarabiliyoruz.