Apoptosis (veya apoptoz), "programlı" hücre ölümü demektir; yani hücrenin ölmesi beklenen bir zamanda, kontrollü olarak ölmesidir. Ancak her hücre ölümü kontrollü veya programlı değildir, dolayısıyla bu farklı ölüm türlerinin arasındaki farkı bilmek önemlidir.

Ölüm ile ilgili yazımızda detaylıca anlattığımız gibi, canlılığın temel niteliklerinden biri olarak organizmalar bir noktada ölürler. Yani hücre ölümü, çoğalma ve farklılaşma gibi, hücrenin temel yaşam süreçlerinden biridir. Hücre ölümü, hem embriyonik gelişimde hem de zararlı hücrelerden kurtulma konusunda büyük rol oynar ve vücut homeostazını korumamızı sağladığı için son derece önemlidir.

Darwin zamanında, teorisine getirilen en önemli itirazlardan birisi, kendisinin de, Türlerin Kökeni isimli eserinde bahsettiği sorunlardan birisidir: Kambriyen jeolojik devri. Bu dönem, jeolojik devirlerden Paleozoik Çağ’ın ilk periyodunu kapsar ve yaklaşık 541 ile 485 milyon yıl önceki bir zaman aralığına tekabül eder. Bu dönemde oluşan jeolojik katmanlar, daha önceki dönemlere nazaran çok daha fazla fosil içerir.

Kambriyen jeolojik devri, ilk olarak, Darwin'in de öğretmenleri arasında bulunan İngiliz jeolog Adam Sedgwick tarafından keşfedilmiş ve isimlendirilmiştir. Bu döneme ait kayaçların en belirgin olarak görüldüğü yer, İngiltere'deki Galler bölgesi olduğu için, bu jeolojik dönem Sedgwick tarafından, Galler’in Latince ismi olan Cambria'ya gönderme olarak Kambriyen olarak adlandırılmıştır. Günümüzdeki canlı şubelerinin çoğunun ilk olarak bu dönemde evrimleştiği düşünülmektedir.

Hücreden hücreye iletişim sinaps adı verilen özelleşmiş bölgelerde gerçekleşir. Sinapslar iletim (transmisyon) için kullandıkları mekanizmaya göre iki ana sınıfa ayrılır: kimyasal ve elektriksel.

Kimyasal iletim genellikle nörotransmitter (sinir iletici) içeren keseciklerin kalsiyuma bağımlı bir süreç ile hücre membranı ile birleşmesini ve takiben presinaptik hücreden postsinaptik hücre üzerindeki belirli reseptörlere etki etmek üzere serbest bırakılan transmitter maddenin hücre dışına atılmasını (eksositozunu) içerir.

Frontiers in Ecology and Evolution dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, kuşlar insanlığın giderek artan kaotik şehirlerinin zorluklarıyla iki şekilde başa çıkabiliyor: ya daha bir büyük bir beyinle ya da daha sık üremeyle.

Onlar için şehirlerde hayatta kalmak o kadar zor ki artan kentleşmeyle birçok kuş türü yok olmaya mahkum kalıyor. Ancak ilginçtir ki bazı kuşlar bu yeni ortamlarda hayatta kalabiliyor, hatta gelişebiliyor. Bu mücadelede hangi türlerin başarılı olup hangilerinin olmadığını anlamak hem koruma programları geliştirmek hem de insanların şehirlerini hangi türlerle paylaştığını öğrenmeleri adına oldukça önemli. Göteborg Üniversitesi'nde doktorasını tamamlayan, aynı zamanda Göteborg Küresel Biyoçeşitlilik Merkezi'nde araştırmacı olan Dr. Ferran Sayol şöyle diyor:

Kedileri seviyorsanız yaptıkları "yoğurma" hareketini de görmüş olabilirsiniz. Yoğurma hareketi yapan bir kedi, ön ayaklarını uzatır ve olduğu yerde yürüyormuş gibi patilerini sırayla önündeki yüzeye bastırır. Peki kediler bunu neden yapıyorlar?

Davranış bilimciler, evcil kedilerin neden hamur yoğuruyormuş gibi bir hareket yaptıklarına dair bazı fikirler öne sürse de bu davranışın asıl nedeni hâlâ gizemini koruyor. Kansas Eyalet Üniversitesinde veteriner olan Susan Nelson, bu konuda şunları söylüyor:

Sivrisinek ısırıkları, yaz aylarında ortaya çıkan kırmızı ve kaşıntılı can sıkıcı bir durumdan çok daha fazlasıdır. Bu canlılar küçük olsa da taşıdıkları her yıl dünya çapında 700.000'den fazla insanın ölümüne neden olan hastalıklar son derece büyüktür. Dahası, birçok sivrisinek, aynı zamanda çevre ve sağlık açısından risk oluşturabilen sentetik böcek ilaçlarına karşı direnç geliştirmiştir.

Mikrobiyologlar, bu soruna bir çözüm olarak canlı organizmalardan elde edilen biyopestisitleri araştırıyor. Applied and Environmental Microbiology dergisinde yayınlanan bir araştırma, Akdeniz'deki Girit adasından toplanan bir bakteri izolatının, Culex pipiens molestus sivrisineklerine karşı böcek ilacı etkisi gösterdiğini ortaya koyuyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında şehrin yeraltı tren istasyonlarına sığınan insanları ısırdığı için "Londra Metrosu sivrisineği" olarak adlandırılan bu tür, Batı Nil Virüsü ve Rift Vadisi Ateşi Virüsü gibi tehlikeli patojenleri insanlara bulaştırabilir.