İnsanların beslenmesindeki başlıca evrimsel değişikliklerden ilki, en az 2,6 milyon yıl önce büyük hayvanların et ve kemik iliklerini menülerine dahil etmeleriydi.

İlk insansıların beslenme biçimi muhtemelen günümüz şempanzelerininkine benziyordu: çok miktarda meyve, yaprak, çiçek, ağaç kabuğu, böcek ve et içeren hem otçul hem de etçil bir beslenme düzenine sahiplerdi (örneğin Andrews & Martin 1991; Milton 1999; Watts 2008). Diş morfolojisi ve dişlerin mikro düzeyde aşınması ile ilgili çalışmaların gösterdiğine göre bazı insansıların yedikleri şeyler arasında tohumlar ve sert kabuklu yemişler gibi sert gıda maddeleri ile kökler ve yumru kökler gibi yer altı depolama organları bulunabilirdi (Jolly 1970; Peters & O'Brien 1981; Teaford & Ungar 2000; Luca ve ark. 2010). İnsansıların yedikleri şeyler en az 2,6 milyon yıl öncesinden itibaren belirgin şekilde genişlemeye başladı; bazıları yiyecekleri arasına küçüklerinden büyüklerine kadar her çeşit hayvanın et ve iliğini dahil etmeye başladılar. Bu çarpıcı değişimin kanıtlarını 5N1K sorularını sorarak inceleyelim: Ne zaman, Nerede, Kim, Ne, Niçin ve Nasıl?

Uçakla seyahat etmek, kaygılarımız ve korkularımız ne derse desin, inanılmaz derecede güvenlidir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından yapılan açıklamaya göre, uçakla ulaşım havacılık tarihinin en güvenli ulaşım sistemine dönüşmüştür. Bu, istatistiksel olarak her on milyon döngü için (bir döngü, bir kalkışı ve bir inişi içerir) bir tane bile korkunç bir başarısızlık olmadığı anlamına gelir.

Bir uçakla seyahat etmenin bir otomobilde seyahat etmekten çok daha güvenli olması, sezgisel olarak doğru hissettirmeyebilir; ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde, her 100 milyon araçta mil başına yaklaşık 1,13 ölüm meydana gelirken her 100 milyon uçak milinde sadece 0,035 ölüm meydana gelmektedir. Başka bir deyişle, Amerika'da bir araba kazasında ölme olasılığınız yaklaşık olarak 114'te bir iken, bir uçak kazasında ölme olasılığınız yaklaşık olarak 9.821'de birdir.^[1][2]

Plastik adı verilen insan yapımı polimerlerin çok sayıda günümüzde birçok faydası ve çok sayıda kullanım alanı vardır.^[1] Bunların detaylarını buradan okuyabilirsiniz. Bu yazımızda, plastiğin faydaları veya genel olarak zararlarından değil, plastiklerle ilgili çok spesifik ama son derece yaygın bir yalandan söz edeceğiz: Plastiklerin diğer ürünler kadar veya sınırsız geri dönüştürülebilir bir malzeme olduğu yalanından... Bunun neden bariz bir yalan olduğunu anlamak için, çok basit birkaç istatistik verebiliriz:

Eğer geri dönüştürülen plastiğin, üretilen toplam plastiğe oranını görmek isterseniz, aşağıdaki grafiği inceleyebilirsiniz:

2010 senesinde Türkiye'deki evrimsel biyolojiye dair bilgi düzeyini arttırmak amacıyla Evrim Ağacı'nın kurulmasından bu yana, yazar kadrosuna birbirinden donanımlı araştırmacıların alınmasıyla birlikte adeta bir "Bilim Ağacı" haline dönüştüğümüzü söylemek yerinde olurdu. Bu süreçte bilim camiasının karşısında duran ve popülerliği yüksek olan sahtebilimsel iddiaları da ele almamak bir hata olurdu. Karşımıza her gün çıkan onlarca bilgiyle bombardımana uğruyoruz ve nelerin gerçek olup olmadığını sorgulamakta zorlanıyoruz. İşte bu sebeple devreye bir filtre sistemi görevi gören Bilimsel Şüphecilik (İng: Scientific Skepticism) adını verdiğimiz bir yöntem giriyor.

Sadece site üzerindeki paylaşımlarla da yetinmedik, 2017 senesinde kolları sıvayıp sizler için bir kitap çalışmasına başladık ve 2019'da baskısını tamamlamakla önemli bir katkıda bulunacağımızı umut ediyoruz. Buradaki makale bu kitabın bir özeti sayılabilir, ancak bu kadarıyla da asla yetinmeyin. Araştırın, sorgulayın ve daha fazlasını merak edin...

Dünya üzerinde her toplum bir dine inanmaktadır. Bunda hemfikiriz. Bunun yanında çoğu dinde tanrının elçileri olan peygamberler tarafından yayılan dini öğretilerin tümünü kapsayan ilahi kitaplar vardır. Burada bu ilahi kitapların doğruluğu tartışılır. Fakat buna farklı bir blogta değineceğim. Konumuz bu kitapların kalıcılığıdır. Dini şahıslar, bunlara hocalar,hacılar,tarikat Liderleri örnek verebiliriz. Bu kimseler dini metinlerinde yazan tek bir kelimenin dışına çıkmamak zorundadır. Fakat hal bu olsada geçmişe uzanırsak 15lü yıllarda durum böyle değildi.

Kristof Kolomb zamanının ünlü denizci kaşiflerindendi. Kolombun amacı kendi belirlediği rota üzerinde Zelanda,Japonya bölgesine gitmekti. Fakat o Bahamalar olarak adlandırdığımız coğrafyaya gitmişti. Kendisi bu hatasını kabul etmedi. Dönemin dini şahısları İncil de böyle bir yerden bahsedilmediği için onlarda cehaletlerinde kaldılar. Bir zaman sonra Amerika da keşfedilince insanların bilime olan güveni arttı. Çünkü bilim güncellikti. İlkel zamanda a lafını söyleyip a lafı aslında b çıkınca b yi karalayan değildi Bilim. Burada Avrupalılar bilimin devrimini yaşamış ve devamında Sanayi İnkılabı ile de bilime olan bağlılıklarını devam ettirmişlerdir.

Günümüze kadar insan evrimi ağacındaki türlere ait sayısız fosil ortaya çıkarıldı ve en küçük bir fosil bile bize sunduğu bilgiler açısından son derece önemli. Fakat tama yakın bir kafatası bulmak, oldukça nadir gerçekleşen bir durum. Yohannes Haile-Selassie ve arkadaşları (2019) tarafından Nature'da yayınlanan makaleyle duyurulan kafatası fosili, ilkin insanların evrimsel ilişkileri hakkında bize bilinenden daha farklı bir senaryo önermekte.

Kafatasını keşfeden araştırıcılar, bulgunun Australopithecus anamensis türüne ait olduğunu söylemekteler. Bu türün Lucy'nin türü olan Australopithecus afarensis'in öncülü olduğu düşünülüyordu. Her ne kadar diğer bilim insanları bu sonucun daha fazla sınanması gerektiğini düşünse de, yeni bulunan kafatası üzerinde yapılan analizler ile bu kafatasının tarihlendirmesi, bu iki türün günümüzde Etiyopya olarak bildiğimiz bölgede en az 100 bin yıl eş zamanlı yaşamış olabileceklerini gösterdi.

"Sol birlik" ifadesi son zamanlarda çok moda olsa da, görünüşe göre bu, herkese ve Leninizmle ilgili her şeye yönelik anarşist saldırı dalgasını durdurmaya pek yardımcı olmadı. Bunu okuyan herkes, "tankie", "otoriter" veya (en aşağılayıcı şekilde) "kızıl faşist" olarak lekelendikleri en az bir olayı şüphesiz hatırlayacaktır. Bu bize yanıt vermekten başka çok az seçenek bıraktı, ki bu genellikle ne yazık ki hazırlıksız olduğumuz bir görevdir. Sosyalizmin mirasını bu saldırılardan korumak adına, daha ütopik yoldaşlarımızın ortaya attığı çeşitli suçlama ve iftiraları ele alan bu yazıyı derledim.

Meşru olarak Leninistlerin yanında yer alan ve sosyalist devrimi destekleyen anarşistlere saldırmadığımı unutmayın; teorik farklılıklarımız olsa bile bu anarşistler iyi yoldaşlardır. Aksine, Michael Parenti'nin sözleriyle "başarılı olanlar dışında her devrimi destekleyen" sekter anarşistlere yanıt veriyorum.

Yaşam, 4 milyar yıl kadar önce, okyanus tabanlarında başladı. Milyarlarca yıl boyunca gezegenimizdeki yaşam, sadece denizlere ve okyanuslara hükmetti; mikrobik yaşam haricinde karalara adapte olabilen hiçbir makroskobik canlı yoktu. Sonrasında mantarlar, bitkiler ve nihayetinde böcekler karalara çıkmaya ve bu yaşam alanlarına da adapte olmaya başladılar. Karasal canlılara katılan son grup, omurgalı hayvanlar oldu. Balıklar içerisinden ayrılan bir grup, bugün kurbağa ve semender gibi hayvanlarla temsil edilen amfibilerin atalarına evrimleştiler. Amfibiler, hem suda hem karada yaşayabilen hayvanlardır ve bunlar, tamamen karasal yaşama adapte olmuş sürüngenlerin atalarıdır. Sürüngenler içerisinden bir dal memelilere evrimleşmiş, dinozorların yok oluşunu takiben yükselişe geçen memeliler içerisinde bir dal, primatlara gidecek soy hatlarının atası olmuş, bunlar içerisinden bir grup da bugün Homo sapiens olarak da bilinen biz modern insana evrimleşecek türlerin yolağı olmuştur.

Bu açıdan bakılacak olursa, "Hepimiz balığız." demek mümkündür. Kimi zaman bu argüman, sanki abartılı veya anormalmiş gibi algılanabiliyor. "Daha maymunu hazmedemedik, ne balığı?" gibi tepkiler alabiliyor. Ancak bilimsel gerçekler, bizlerin onları hazmedebilme hızından ve becerisinden bağımsız gerçeklerdir. Dahası, bu gerçekte hazmedilemeyecek pek bir şey yoktur; nihayetinde evrimsel biyoloji sayesinde biliyoruz ki yaşam tek hücreli organizmalardan başlayarak günümüzdeki çeşitliliğine erişmiştir (ve bu yolda, birçok tür yok olmuştur), dolayısıyla insanın ataları elbette sadece maymunlar veya primatlar olamaz; sonuçta maymunların ve primatların da ataları olmalıdır - ve elbette, vardır. Kemirgenler, ilkin memeliler, sürüngenler, amfibiler, balıklar, ilkel çok hücreli canlılar ve tek hücreli canlılar, insan evriminin daha erken basamaklarındaki atalarının sadece birkaçıdır. "Hepimiz balığız." derken, bunlardan sadece bir tanesi öne çıkarılmaktadır; tıpkı "maymun meselesinde" insanın atalarından bir grubun abartılı bir şekilde vurgulanması gibi...

Paleogenetik olarak bilinen antik DNA'nın hızla genişleyen alanı, 2022'de reşit oldu ve öncü bilim adamı Svante Pääbo'ya tıp ve fizyoloji alanında Nobel ödülü kazandırdı.

Almanya'daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nün müdürü Pääbo, fosillerden eski DNA'yı kurtarmak, sıralamak ve analiz etmek için yöntemler geliştirdi -bu onlarca yıl süren bir başarıydı- Araştırmacılar, insanlık tarihi ve gezegenin derin geçmişi hakkındaki temel soruları yanıtlamak için bugün bu teknikleri kullanıyorlar.