Yalan Tespiti: Bilim İnsanlarına Göre, Örnek İfade Yöntemini Kullanan FBI ve Polis, Yanılıyor!
- Çeviri
- Kriminoloji
- Bilim Haberciliği
Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
14 Ekim 2020 tarihli bir makaleye göre hem FBI hem de İngiliz polisi tarafından bir şüphelinin yalan söyleyip söylemediğini tespit etmek için kullanılan, yaygın olarak benimsenmiş bir sorgu yöntemi, aslında kullanıma uygun değil. Hatta bu yöntemin, yalancıların daha iyi yalan söylemesine yardım ettiğine dair kanıtlar bulunmakta.
Portsmouth Üniversitesi liderliğindeki araştırmacılar Örnek İfade yalan tespit yönteminin eleştirel bir analizini yaptı ve sonuçlar 14 Ekim 2020 tarihinde Journal of Investigative Psychology and Offender Profiling'de yayınlandı.[1] Bu yöntemin adalet arayışında tehlike yarattığı hakkında endişeler bulunmakta. Araştırmacılar, yöntemin uygulanmasının acilen gözden geçirilmesini istediklerini belirtiyorlar.
Yalan tespiti, her cezai soruşturmanın hayati bir parçasıdır. Yalanların tespit edilmesi genellikle zordur; çünkü uydurulmuş ve gerçek ifadeler arasında yalnızca küçük ve güvenilmez farklar vardır. Bu nedenle araştırmacılar, aldatmacalara karşı mevcut ipuçlarını büyütmek ve yalan tespiti performansını arttırmak için sorgu teknikleri geliştirmeye başladılar. Örnek İfade yöntemi, genellikle daha uzun ve detaylı ifadelerin, kısa ifadelere göre aldatmacaya karşı daha fazla ipucu barındırdığı anlayışına dayanmaktadır. Kullanılan birçok farklı yöntem olsa da Örnek İfade yöntemi giderek popülerleşmektedir.
Ancak araştırmacılar, Örnek İfade'nin yalan tespiti için umut verici bir araç olmasına rağmen uygulamada kullanıma henüz hazır olmadığını belirttiler. Portsmouth Üniversitesi Psikoloji ve Suç Davranışı'nda kıdemli öğretim görevlisi olan baş araştırmacı Cody Porter şöyle diyor:
Bana göre Örnek İfade yönteminin uygulamada kullanılması tehlikeli; çünkü Örnek İfade yönteminin doğru söyleyenleri daha fazlasını söylemek için desteklerken, yalan söyleyenleri de aynısını yapmak için desteklediğini gösteren birçok kaynak bulunmakta. Sonuç olarak yalan söyleyen biri ile doğru söyleyen birini ayırt etmek imkansız hale geliyor.
Bu zamana kadar ilk kez 2020 yılında Örnek İfade yalan tespit yönteminin eleştirel bir analizi yapıldı. Porter şöyle diyor:
Disiplin olarak araştırmada oldukça iyiyiz; ancak bazen bir adım geri gelip uygulamada neyin gerçekten faydalı olacağına bakmamız gerekiyor.
Önceki çalışmalardan elde edilen kanıtlara, farklı bağımlı ölçütlerin karışımına, tedavüldeki Örnek İfade yöntemlerinin farklılığına, teorik temelinin bulunmamasına ve gecikmenin görüşülen kişilerin hafıza performanslarına olan etkisine dayanarak, Örnek İfade yönteminin polis memurları ya da başka soruşturmacılar tarafından kullanılmaması gerektiğini savunuyoruz.
Tüm Reklamları KapatBu haliyle Örnek İfade; yalancıları, doğru söyleyenlerle benzer uzunlukta ifadeler üretip ifadelerini daha inandırıcı göstermeye yönlendirerek ya da doğru söyleyenleri, doğru olmayan daha fazla bilgi üretmeye teşvik ederek soruşturmalara daha çok zarar verebilir.
Rapor, bunun yerine araştırmacıların yalan söyleyenleri ve doğru söyleyenleri aynı talimatları duyduklarında farklı sözel stratejiler benimsemeye teşvik eden araçlar geliştirebileceklerini ve böylece sözel davranışlarının daha az benzer olmasını sağlayabileceklerini ileri sürmektedir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
11
-
5
-
5
-
4
-
4
-
4
-
3
-
3
-
1
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: SciTechDaily | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. N. Porter, et al. (2020). A Critical Analysis Of The Model Statement Literature: Should This Tool Be Used In Practice?. Journal of Investigative Psychology and Offender Profiling. doi: 10.1002/jip.1563. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 08:28:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9534
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in SciTechDaily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
