Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Vejetaryenliğin Genetiği: Genleriniz Sizi Vejetaryenliğe Daha Yatkın Biri Yapıyor Olabilir mi?

4 dakika
1,016
Vejetaryenliğin Genetiği: Genleriniz Sizi Vejetaryenliğe Daha Yatkın Biri Yapıyor Olabilir mi? Green Queen
Vejetaryen beslenmeyi seçmenin ardındaki genetik etkenler.
Tüm Reklamları Kapat

Hayvan etinin tüketiminden kaçınılması yüzlerce yıldır etik, dini, çevresel ve sağlıkla ilgili nedenlerden dolayı savunulmaktadır. Vejetaryen beslenmenin metabolik sendrom, obezite, dislipidemi, diyabet ve kardiyovasküler hastalık risklerinin azalmasına yarar sağladığına dair kanıtlar bulunmaktadır.[1], [2] Öte yandan vejetaryen beslenmenin malnütrisyona, anemiye, diş erozyonlarına ve osteopeniye yol açabileceğine dair kanıtlar da vardır.[3], [4] Son araştırmalar, vejetaryen beslenmeyi benimsemenin ardındaki nedenler arasında genetik yatkınlıkların da olabileceğini göstermektedir.

Birleşik Krallık Biyobankasından alınan 500.000 kişiye ait veriler üzerinde yapılan bir araştırmada en az bir yıl boyunca vejetaryen diyete bağlı kalan insanlarda bu durumla ilişkili bir dizi gen keşfedilmiştir. Vejetaryenlikle güçlü bir şekilde bağlantılı olan, beyin fonksiyonunda ve enerji olarak kullanılacak yağların parçalanmasında rol oynayan üç gen bildirilmiştir.

Çalışmanın Yöntemi

Birleşik Krallık Biyobankası, yaşları 40-69 arasında olan yaklaşık 500.000 kişiden oluşan nüfusa dayalı bir sağlık araştırma kaynağıdır. Her katılımcıyla ilgili sosyo-demografik ve tıbbi bilgiler yaşam tarzı ve sağlıkla ilgili faktörleri sorgulayan anketler ile toplanmıştır. Katılımcıları vejetaryen ve vejetaryen olmayan olarak ayırmak için 2 anketten yararlanılmıştır. İlk anket dokunmatik ekran aracılığıyla gerçekleştirilmiştir ve bu ankete 500.000 kişi katılmıştır. Bu ankette katılımcılara kendilerini vejetaryen olarak tanımlayıp tanımlamadıkları gibi bazı sorular yöneltilmiştir. Yanıt veren 110.000 katılımcı ise ikinci anket olan 24 saatlik besin tüketim kaydı anketine yönlendirilmiştir. Daha sonra gerekli istatiksel analizler uygulanmıştır. Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Fakültesi'nden Dr. Nabeel Yaseen çalışma ile ilgili şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Anketlerde kendini vejetaryen olarak tanımlayan insanların çoğu besin tüketim kayıtlarına göre et tüketiyor. Vejetaryen olmak isteyen çoğu insan bu beslenme modelini sürdüremiyor. Biz de genetiğin bunda bir rolü olup olmadığını bilmek istedik.

Çalışmaya Dair Bulgular

Araştırmada en az 1 yıl boyunca herhangi bir hayvan eti (sığır, kuzu, domuz, kümes hayvanları, balık ve diğer deniz ürünleri) tüketmeyen kişiler vejetaryen olarak tanımlanmıştır. Yapılan genetik analizler sonucunda 3 genin (RIOK3, RMC1, NPC1) vejetaryenlikle anlamlı düzeyde ilişkisi olduğu gösterilmiştir.

Genetik varyantların diyet seçimine yönelik etkileri metabolik etkiler, fizyolojik etkiler ve tat algısı arasındaki etkileşimleri içerir. Besinlerin beğenilme ve tüketilme düzeyleri tat algısından etkilenir.[5] Bununla birlikte belirli bir besine dair tat algısı, onun metabolizması tarafından belirlenen fizyolojik etkilerinden de etkilenebilir. Örneğin acılık algısı kafein alım düzeylerini etkilerken, fizyolojik özellikleri belirleyen kafein metabolizması hızının hem acılık algısını hem de kafein tüketim düzeyini etkilediğine dair kanıtlar vardır. Düşük düzeydeki kafein metabolizması, acıya karşı daha fazla hassasiyetle ve daha düşük miktarda kafein tüketimiyle ilişkilidir.[6], [7], [8]

Benzer şekilde alkol tüketimi de etanol metabolizmasında yer alan enzimlerdeki genetik farklılıklardan etkilenmektedir. Etanol, alkol dehidrojenaz (ADH1B) ile asetaldehite dönüştürülür. Asetaldehit ise aldehit dehidrojenaz 2 (ALDH2) tarafından asetata metabolize edilir. Asetaldehitin olumsuz etkileri olduğundan ADH1B ve ALDH2'nin asetaldehit düzeylerini arttıran varyantları alkolden hoşlanmamayla ilişkilendirilirken, asetaldehitin azalmasıyla ilişkili varyantlar alkol tüketiminin artması ve alkol bağımlılığıyla ilişkilidir.[9] Bu nedenle vejetaryen beslenmeyi seçmenin hem metabolizma hem de tat tercihlerindeki bireysel farklılıklardan etkilenebilmesi mümkündür.

Başka bir çalışmada vejetaryen olanlar ve olmayanların yağ metabolizmasındaki genetik farklılıklara değinilmiştir. Uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitleri (UZÇDYA), sinyal iletiminde rol oynayan membran fosfolipit bileşenleridir ve hayvansal kaynaklı besinlerden elde edilirler. FADS1 ve FADS2 genleriyle endojen olarak sentezlenirler. FADS2 genine endojen UZÇDYA sentezini arttıracak bir ekleme yapılması, vejetaryen popülasyonunda seçilmiştir.[10]

Tüm Reklamları Kapat

Bitkisel beslenme ve genetik
Bitkisel beslenme ve genetik
Washington Post

Vejetaryenlikle ilişkili bulunan 3 genden NPC1 ve RMC1, aynı zamanda lipid metabolizmasında da görevlidir. NPC1, kolesterol ve glikolipitlerin hücre içi taşınmasını sağlar. NPC1'deki mutasyonlar çeşitli dokularda kolesterol ve glikosfingolipitlerin hücre içinde birikmesi ile karakterize olan Niemann-Pick hastalığının C tipi vakalarının %95'inden sorumludur. RMC1 ise hücresel LDL-kolesterol alımı için gereklidir.[11] Dr. Yaseen, araştırmalarının bulgularıyla ilgili şunları belirtmiştir:

Ette bazı insanların ihtiyaç duyduğu, bazı insanların ise duymadığı yağ molekülleri bulunuyor olabilir. Belki de vejetaryen olmayı tercih eden bireyler bu bileşenleri endojen olarak sentezleyebiliyordur. Fakat bunu kesin olarak anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Tüm bu veriler, vejetaryen beslenmeyi seçmenin temelinde yağ metabolizmasındaki farklılıkların olabileceğini düşündürmektedir. Etin vejetaryen beslenmeyi seçenlerin endojen olarak yeterince sentezleyebileceği yağ bileşenlerini içerdiği, vejetaryen beslenmeyenlerin ise bunları et içeren bir diyetten alması gerektiğine dair olasılık; yeni bir çalışma konusu olacaktır. Fakat fizyolojik yolların daha iyi anlaşılması gerekmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
29
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Bilim Budur! 3
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2024 07:45:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15850

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Kuantum
Optik
İnsan Evrimi
Yumurta
Viroloji
Makina Mühendisliği
Nobel
Allah
Primatlar
Burun
Mantar
Bilim Felsefesi
Küçük
Yumurtalık
Kurt
Tedavi
Yapay Zeka
Saç
Uterus
Sosyal Medya
Hayvan Davranışları
Teori
Diyet
Boyut
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. Z. Bakkal, et al. Vejetaryenliğin Genetiği: Genleriniz Sizi Vejetaryenliğe Daha Yatkın Biri Yapıyor Olabilir mi?. (16 Ekim 2023). Alındığı Tarih: 7 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/15850
Bakkal, L. Z., Alparslan, E. (2023, October 16). Vejetaryenliğin Genetiği: Genleriniz Sizi Vejetaryenliğe Daha Yatkın Biri Yapıyor Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved December 07, 2024. from https://evrimagaci.org/s/15850
L. Z. Bakkal, et al. “Vejetaryenliğin Genetiği: Genleriniz Sizi Vejetaryenliğe Daha Yatkın Biri Yapıyor Olabilir mi?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, 16 Oct. 2023, https://evrimagaci.org/s/15850.
Bakkal, Leman Zeynep. Alparslan, Eda. “Vejetaryenliğin Genetiği: Genleriniz Sizi Vejetaryenliğe Daha Yatkın Biri Yapıyor Olabilir mi?.” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, October 16, 2023. https://evrimagaci.org/s/15850.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close