Antioksidanlar Kanser Hücrelerini Büyütüyor mu?

İddia

Kanser tedavisi konusunda halk arasındaki yaygın inancın aksine, antioksidanların kanserli hücrelerin yayılmasına sebep olduğu ortaya çıktı. Akciğer kanseri üzerine yapılan iki yeni araştırma, özellikle E vitamininin metastaza uygun ortam hazırladığını kanıtladı.

Gerçek mi?

Gerçek

İddianın Kökeni

Bu iddianın kökeni İsveç'teki Göteborg Üniversitesi'ne bağlı Sahigrenska Akademi'sinde malign, yani kötü huylu ve yayılmacı tümörlü fareler üzerinde yapılan çalışmadır. Çalışmanın yayımlandığı orjinal makaleye buradan ulaşabilirsiniz. Çalışmada özellikle cilt ve akciğer kanseri olan fareler üzerinde antioksidanların mevcut tümörün metastazını, yani yayılım hızını iki kat arttırdığı, ancak bütün malign tümörlerde genel olarak büyümeyi hızlandırdığı belirtilmektedir.

Bilgiler

Antiosidanların nasıl etki gösterdiğini anlayabilmek için moleküler düzeyde gözlem yapmamız gerekir. Bildiğiniz üzere evrendeki her şey atomlardan meydana gelmiştir. Ve atomlar da çekirdeklerinde bulunan pozitif yüklü protonlar ile yüksüz nötronlardan ve çekirdeğin etrafında belli bir yörüngede dolaşan negatif yüklü elektronlardan oluşur. İnsan vücudu ise temelde proteinlerden. yağlardan ve DNA moleküllerinden oluşur. İnsan vücudunu oluşturan bu 3 temel madde, yüzlerce ve hatta binlerce atomun bir araya gelerek oluşturduğu devasa moleküller olarak düşünülebilir.

Serbest radikaller kararsız ve negatif yüklü atomlardır. Bu kararsız atomlar hücre içinde DNA gibi önemli moleküllerle etkileşime girerek onların yapısını bozabilir ve kalıcı hasara neden olabilir. Antioksidanlar ise serbest radikal atomlarına bir elektron vererek onların kararlı hale gelmesini sağlar ve dolayısıyla hasar doğurabilecek herhangi bir etkileşime girmesini engellemiş olur.

Vine vera

Antioksidanlar Kanserli Hücrenin Büyümesini ve Yayılmasını Kolaylaştırıyor mu?

2015 yılında yayımlanan bu çalışmaya göre antioksidanlar malign tümör hücresine yayılabilecekleri ve beslenebilecekleri bir ortam sağlıyor. Çünkü tümör hücrelerinin üzerindeki oksidatif stresi de azaltıyor ve üzerinde oksidatif stres azaltılmış olan kanser hücresi daha rahat bir şekilde glikozla beslenebiliyor ve daha rahat yayılabiliyor. Bu yüzden kanserli hastaların antioksidan takviyesi kullanması önerilmiyor.

Ancak bu çalışma, antioksidanların kanserli hücreler üzerindeki negatif etkilerinin ilk kez ortaya çıkarılışı değil. 1954 yılında, DNA'nın çift sarmaldan oluştuğunu ortaya çıkaran iki bilim insanından biri olan moleküler biyolog James Watson, 2013 yılında Open Biology dergisinde yayınlanan raporu ile bazı antioksidanların kanser hücrelerini tetikliyor olabileceğini belirtmişti. Bu iddia bazı bilim insanları tarafından kabul görürken, bazı bilim insanları tarafından yok sayılmıştı.

2019 yılında İsveç'teki Göteborg Üniversitesi ve Amerika'daki New York Üniversitesi'nde yürütülen iki ayrı çalışmada ise akciğer kanserinin nasıl yayıldığı detaylı bir biçimde araştırılmış. Göteborg Üniversitesi'ndeki araştırmada akciğer kanserinin yayılmasında ve büyümesinde antioksidanları ve şekeri nasıl kullandığı tespit edilmiş. Bu sayede uygun tedaviler geliştirilerek kanserin metastazı engellenebilecek. Çalışmada A, C ve E gibi antioksidan vitaminlerin kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını beslediğinden kanserli hastaların bu vitaminlerin takviyelerinden uzak durması ve bu vitaminlerden zengin besinleri dikkatli ve ölçülü tüketmesi belirtilmiştir.

Kanser hücreleri BACH1 isimli proteini aktive ederek şeker tüketimini arttırıyor ve büyüyor. Sonra da yayılıyor. Ama bunları ancak üzerlerindeki oksidatif stres azalmış bir ortam bulduklarında yapabiliyorlar. Antioksidanlar, kanserli hücrelerin üzerindeki oksidatif stresi azaltıyor ve kanserli hücrelerin BACH1 isimli proteini aktive ederek şeker tüketimini arttırmasına ve büyüyüp yayılmasına olanak sağlıyor.

Pixabay

Sonuç

Kanserli hücrenin oluşmasına karşı antioksidanların etkinliğini gösteren birçok çalışma vardır. Antioksidanlar serbest radikalleri nötralize ederek kardiyovasküler hastalıkların ve dokularda kanserli hücre oluşumunun önüne geçer. Bu yüzden sağlıklı bireylerde antioksidan tüketimi çok önemlidir.

Ancak bu çalışmada, halihazırda kanserli bir hücresi bulunan bireylerde antioksidan tedavisinin kanserli hücrenin büyümesine ve yayılmasına yol açtığı gösterilmiştir. Ayrıca antioksidanların kanserli hücreler üzerindeki negatif etkilerini gösteren çalışmalar, 2015 ve 2019 yılında Göteborg Üniversitesi tarafından yürütülen bu çalışmalar ile sınırlı değildir. 2013 yılında moleküler biyolog James Watson'ın yayınladığı rapordan sonra birçok araştırmada Watson'ı destekler nitelikte sonuçlara ulaşılmıştır.