Uykusuzken Siz, Siz Değilsiniz: Uyku Eksikliği Vücudunuzda Nelere Neden Oluyor?

Muhtemelen tüm okurlarımız hayatlarında en azından 1 defa uykusuzluğun olumsuz sonuçlarını bizzat gözlemiştir: mızmızlık hali, kas ağrısı, dikkat eksikliği ve daha nicesi...

Uyku her ne kadar ilk etapta "mutlak savunmasızlık hali" olması bakımından dezavantajlı bir davranış olsa da, beyin dediğimiz bu merkezi kontrol sistemine bazı yükleri olmaksızın kavuşmadık. Her ne kadar beyin, ona sahip olan canlılara müthiş avantajlar sağlasa da, bakımı, kontrolü, düzenlenmesi, vücut içi denetimi ve daha çok sayıda karmaşık işlem için çevreden gelen verilerin işlenmesi veya kasları kontrol etmesi gerekmeksizin çalışabildiği "durgun" dönemlere ihtiyaç duyuyor. Buna biz "uyku" adını veriyoruz.

Uyku sırasında bilincinizin kapanıp, duyu organlarınızdan gelen verilerin neredeyse tamamen baskılanıp, neredeyse tüm kaslarınızın işlevsiz hale gelmesi kabaca bundandır. Her şeyi kapatıp, sahneyi beyne bırakırız. Her gün deneyimlediğimiz bu duraklama dönemlerinde beynimiz yapması gereken işleri yapmaya vakit bulur, kendisinde meydana gelen hasarları onarır, çeşitli hormonları salgılayarak düzgün bir şekilde vücudumuzun işlemesine katkı sağlar, vs. Uyku, neresinden bakarsanız bakın çok önemli bir olgudur.

Gerçekten de, uzun dönem uykusuzluğun kritik zararları olduğu sayısız araştırmayla gösterilmiştir. Bu olumsuzlukların bazıları barizdir: örneğin, uzun dönem uykusuzlukta algı bozulmaları ve veri işleme sıkıntıları görülmeye başlar. Bazı diğer olumsuzlukları ise kolay kolay tahmin edilebilir değildir: örneğin dişilerde meme kanserine yakalanma riski artar! 

Mind Body Green

Yeterli Uyuduğunuzdan Emin Olun!

Yeterli uyuyamıyor musunuz? Gecede 6 saatten az uyunan sadece bir hafta bile 700 üzeri gen modifikasyonunun dahil olduğu ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kronik uyku azlığının diğer belirtileri ise kan çanağı gözlerden 4 kata kadar fazla felç riskini içeriyor. Huffingon Post’tan Alissa Scheller tarafından hazırlanan ve Evrim Ağacı olarak bizim tarafımızdan Türkçeye çevrilen yukarıdaki infografiği durumu gayet güzel açıklıyor.

İnsanlar vücut fonksiyonları düzgünce yerine getirebilmek için her gece 7-9 saat arası uykuya ihtiyaç duyarlar fakat 2013’te Gallup sitesinin yaptığı araştırmaya göre yetişkin Amerikanların yalnızca %59’u yeterli uyuyabiliyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse 1942 yılında 7-9 saat uyuyan insanların oranı %84 idi. Ankete katılanlardan %14’ü ise gecede 5 saat ya da daha az uyuyabildiğini belirtti. Bu çoğu insanın refahını ve sağlığını ciddi bir şekilde tehdit etmek için yeterli.

Acenta tarafından yürütülen bir anketle CDC’ye göre ise yetersiz uyku bir salgın, insanların %35,3’ü geceleri ortalama 7 saatten az uyuyor. Şaşırtıcı olarak, %37,9’luk kısım ise günün ortasında uyuklayacak kadar yorulduğunu belirtti, buna karşın üzücü %4,7’lik kısım ise arabanın direksiyonunda uyuduklarını itiraf etti.

WebDM uyku azlığının kazalara, zeka noksanlığına, cinsel dürtü hissizliğine, hafızayı zayıflattığına, depresyona neden olduğuna ve kilo alımına sebep olduğunu iddia ediyor. 2005 yılında 32-49 yaş grubu arasındaki 10.000 yetişkin ile yapılan ankete göre geceleri 7 saatten az uyuyan bireyler önemli derecede obeziteye yatkınlar. Mart ayında Journal of Neuroscience’da yayınlanan araştırmada uzatılmış uyanıklık süresi fareleri uyanık ve tetikte tutmakla sorumlu beyin kökünün bir parçası olan ponsta bulunan “locus cerelius” hücrelerini kalıcı olarak hasara uğrattığı bulundu.

Araştırmanın başyazarı ve Pensilvanya Üniversitesi’nde Tıp Doktoru olan Sigrid Veassey şöyle söylüyor:

Uyku kaybının geri dönülmez hasara yol açabileceği konusunda şu an kanıta sahibiz. Bu deney basit yapılı bir hayvan üzerinde yapılmış olabilir fakat bize insanlarda buna çok özenli biçimde dikkat etmemiz gerektiğini öneriyor.

British Columbia Üniversitesi’nden Najib T. Ayas ise Washington Post’a şunları söyledi:

Toplumsal yapı olarak günlük 24 saat ve haftalık 7 günden oluşan bir düzene geçiyoruz ve sonuç olarak gittikçe artan bir şekilde eskiden olduğu gibi uyumuyoruz. Ancak şu an gerçek manada hayatımızı nasıl etkilediğini anlamaya başlıyoruz ve önemli gözüküyor.

Belluville Hastanesi Uyku Düzensizlikleri Merkezi eski müdürü Dr. Joyce Walseban’a göre ruh hali ve uyku düzeni aynı nörotransmitterleri kullanıyor. Bundan dolayı bir insanın uyku kaybı varsa ya da depresyona sahipse bunu söylemek çok zor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Uykunun evrimini ve neden böyle bir davranışı sergilediğimizin detaylarını öğrenmek istiyorsanız buradaki makalemizi, bir ara oldukça popüler olan Rus Uyku(suzluk) Deneyleri safsatasının detaylarını öğrenmek için buradaki yazımızı, uyku sırasında neden cinsel olarak uyarıldığımızı öğrenmek için buradaki yazımızı, erkeklerin sabahları neden erekte olarak uyandıklarını öğrenmek için buradaki yazımızı, yine erkeklerin seks sonrası neden uykulu hissettiklerini öğrenmek için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.