Kokain Burnu ve Nazal Perforasyon: Kokain, Bağımlıların Burunlarını Nasıl Parçalıyor?
Chris Jackson
- Özgün
- Biyokimya
- Patofizyoloji
Uyarı: Bu içerikteki görseller rahatsız edici olabilir.
***
Kokain, koka bitkisinin yapraklarından elde edilen, çok güçlü bir uyarıcı maddedir ve Dünya genelinde yaygın olarak narkotik madde olarak kullanılmaktadır. Kokain, çoğu durumda burundan nefes yoluyla çekilir; ancak kimi zaman çözülerek damara da enjekte edilebilir. Kokainin zihinsel etkileri arasında yoğun mutluluk duygusu, cinsel uyarılma, gerçeklikle bağın kopması ve aşırı uyarılmışlık (ajitasyon) vardır. Fiziksel semptomları arasındaysa kalp ritminin artması, terleme ve gözbebeklerinin irileşmesi bulunur. Yüksek dozlarda tüketilmesi halinde aşırı yüksek kan basıncına ve aşırı yüksek vücut sıcaklığına neden olabilir. Çoğu durumda etkileri saniyeler veya dakikalar içinde başlar ve 90 dakikaya kadar devam eder.
Kokain, uzun vadede vücudu harap etmeye başlar: Öncelikle, sadece kısa bir süre içerisinde bile yüksek bir bağımlılık faktörüne sahiptir; yani birkaç kullanım sonrasında bile bir daha bırakamamanız çok olasıdır. Kullanımınız süresince inme, miyokardiyal enfarktüs, akciğer sorunları, kan iltihapları ve ani kalp krizlerine neden olabilir. Fakat en sıra dışı zararlarından biri, burundan çekenlerin iki burun deliğini birbirinden ayıran ve septum adı verilen kemikli ve kıkırdaklı dokuda açtığı delikler ve sebep olduğu iltihaplanmalardır (buna popüler olarak kokain burnu adı verilir). Bunun bir örneğini aşağıdan görebilirsiniz.
Kokain, burna giden kan akışını engelleyerek, burundaki dokuların ölmesine neden olabilir; öyle ki, kısa süreli aşırı kullanımı veya uzun dönem kullanımı sonucunda burunda kalıcı yaralanmalar oluşabilir, hatta septum isimli bu ayırıcı doku tamamen parçalanarak yok olabilir. Bunun popüler bir örneği, 2000 yılında aktrist Danniella Westbrook'un kokain kullanımına bağlı olarak septumunun tamamen yok olmasıdır.
Şunu da vurgulamak gerekir ki nazal perforasyon, sadece kokain kullanımıyla değil, vücut dokusuyla uyumlu olmayan piercing kullanımıyla, burun içine alınan etilfenidat, metamfetamin, ezilmiş ilaçlar ve hatta burun açıcı spreyler gibi diğer sıvı ilaçlar, kronik epistaksi, aşırı burun karıştırma veya burun ameliyatları sırasında oluşan beklenmedik durumlara bağlı olarak da oluşabilir. Bu delinme, bireyler arasında farklı büyüklükte ve lokasyonda olabilir; fakat çoğu zaman burnun derinliklerinde görülür.
Kimi zaman hiçbir semptom görülmez (genel olarak, perforasyon burun deliklerine ne kadar yakınsa, semptom görülme ihtimali o kadar yüksek olmaktadır); dolayısıyla bağımlılar, burunlarının delindiğini çok sonradan fark ederler. Kimi zamansa bu delik, nefes alma sırasında ıslık sesi gibi bir ses çıkmasına neden olur. Ancak perforasyon tedavi edilmezse ve delik büyümeye devam ederse, dikkate değer semptomlar görülmeye başlanır: Bunlar arasında; burunda kalıcı tıkanıklık, burnun kurumasına bağlı olarak oluşan kabuklaşma ve burun kanamaları, nefes alma sorunları, burunda basınç hissi ve durmaksızın rahatsız hissetme gibi problemler bulunur.
Burun kanaması, buradaki dokuların hasar gördüğünün en belirgin göstergesidir. Bu hasarlı dokular üzerine daha da fazla kokain alarak bunları daha da aşındırmak, onların iyileşme ihtimalini azaltmakta, enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Bu açık yaralar dolayısıyla kokain kullanıcıları Hepatit C gibi kan yoluyla bulaşan hastalıklara çok daha yatkındır; hele ki kokain çekmek için kullanılan kağıt para veya kamış gibi araçlar, bireyler arasında paylaşılıyorsa, bu risk daha da yüksektir.
Burun, Tamamen Çökebiliyor!
Son dönemlerde daha az duyulsa da, özellikle de 1990'larda ve 2000'lerde ünlü simalar arasında görülen "kokain nedeniyle burun düşme" olayları, kokainin tehlikelerine dikkat çekmek için popüler anlatılar olarak toplumda yayıldı (yukarıda gösterdiğimiz Daniella Westbrook'a ek olarak, Tara Palmer-Tomkinson da buna bir örnektir). Gerçekten de aşırı kokain tüketimi, burnun kendi üzerine çökerek adeta "düşmüş gibi gözükmesine" neden olabilmektedir.
Aşırı kokain kullanımında görülen burun çökmesi olayının nedenlerinden birisi, burnun iç dokusunda meydana gelen iltihaplar dolayısıyla, iç dokunun gerginleşmesi ve burnun geri kalanını kendi üzerine doğru (ve içe doğru) çekmesidir. Bu durumda burnun tamamı çökerek tamamen görünmez hale gelebilmektedir. Uyuşturucu maddeler ve alkolle mücadele konusunda uzman olan Nick Hickmott, şöyle diyor:
Burundaki kıkırdak kokusunun zarar görmesi genellikle yıllar yılı, yüksek sıklıkta kokain tüketen kişilerde görülüyor. Ancak kısa süre içerisinde çok ağır tüketimi de, birkaç ay içerisinde bu tür bir probleme sebep olabilir. Kokainin yavaş yavaş burna zarar verdiği konusunda herhangi bir şüphe bulunmuyor. Ne kadar çok kullanırsanız, risk ve zarar da o kadar artıyor.
Her ne kadar burun çökmesi olayı daha ileri düzey kullanımlarda ve daha nadiren yaşansa da, septal perforasyon (burun delinmesi) genel olarak çok hızlı bir şekilde gelişebilir ve kimi zaman kokain ile ilişkili sorunlara ait, yukarıda söz ettiğimiz diğer semptomlar belirmeden oluşabilir.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Kokain Burnunu Düzeltmek Mümkün mü?
Bu tür sorunları düzeltmenin tek yolu, kokain kullanımının bırakılması ve sonrasında gelen, genellikle yıllar boyu sürecek olan burun ameliyatlarıdır. Birçok durumda burun ameliyatı, birey en az 9-12 ay boyunca kokainden uzak durduğu gösterilebilirse yapılmaktadır. Septoplasti ameliyatı ile burun delikleri arasında bulunan septum düzeltilir ve columella adı verilen deri tabakası yeniden inşa edilir.
Septoplasti sırasında burun deliğinin içine doğru bir kesik açılır ve kemik ve/veya kıkırdak doku kesilir ve bu doku yer değiştirilerek doğru pozisyona gelmesi sağlanır. Columella dokusunu yeniden inşa etmek içinse hastanın yanağından veya alnından deri alınması gerekebilir. Sonrasında dudak altından ve burun ucundan açılan kesiklerle yeni columella derisi uygun bir şekilde yerleştirilir.
Sonuç
Sonuç olarak kokain, birçok diğer nedenle de kullanılmaması gereken, tehlikeli bir narkotik maddedir; ancak kısa süreli kullanımı bile sıra dışı fizyolojik zararlara neden olabilmektedir. Halkın bu tür daha az bilinen tehlikelerin ve yan etkilerin farkında olması, kişilerin bu tür ilaçları kullanmaktan uzak tutmaya yardımcı olabilir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
53
-
37
-
28
-
15
-
12
-
7
-
4
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
- C. Pomara, et al. (2012). Data Available On The Extent Of Cocaine Use And Dependence: Biochemistry, Pharmacologic Effects And Global Burden Of Disease Of Cocaine Abusers. Current Medicinal Chemistry, sf: 5647-5657. doi: 10.2174/092986712803988811. | Arşiv Bağlantısı
- J. L. Zimmerman. (2012). Cocaine Intoxication. Critical Care Clinics, sf: 517-526. doi: 10.1016/j.ccc.2012.07.003. | Arşiv Bağlantısı
- S. J. Harper, et al. (2006). Cocaine: What Role Does It Have In Current Ent Practice? A Review Of The Current Literature. The Journal of Laryngology & Otology, sf: 808-811. doi: 10.1017/S0022215106001459. | Arşiv Bağlantısı
- L. Sordo, et al. (2014). Cocaine Use And Risk Of Stroke: A Systematic Review. Drug and Alcohol Dependence, sf: 1-13. doi: 10.1016/j.drugalcdep.2014.06.041. | Arşiv Bağlantısı
- R. A. Goldstein, et al. (2009). Cocaine: History, Social Implications, And Toxicity—A Review. Disease-a-Month, sf: 6-38. doi: 10.1016/j.disamonth.2008.10.002. | Arşiv Bağlantısı
- H. S. Sharma, et al. (2009). Cocaine-Induced Breakdown Of The Blood–Brain Barrier And Neurotoxicity. Academic Press, sf: 297-334. doi: 10.1016/S0074-7742(09)88011-2. | Arşiv Bağlantısı
- S. B. Karch, et al. (2008). Karch's Pathology Of Drug Abuse. ISBN: 9780849378812. Yayınevi: CRC Press.
- M. K. A. G. Mullin. The Horrifying Rise Of Coke Nose, Where Lumps Of Flesh Can Fall From The Face And Damage Starts After Just.... (8 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2021. Alındığı Yer: The Sun | Arşiv Bağlantısı
- C. Marks. How Much Cocaine Do You Need To Take To Damage Your Nose?. (2 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 27 Mart 2021. Alındığı Yer: Vice | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 20:22:46 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10311
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
