Kokain Burnu ve Nazal Perforasyon: Kokain, Bağımlıların Burunlarını Nasıl Parçalıyor?

Uyarı: Bu içerikteki görseller rahatsız edici olabilir.

***

Kokain, koka bitkisinin yapraklarından elde edilen, çok güçlü bir uyarıcı maddedir ve Dünya genelinde yaygın olarak narkotik madde olarak kullanılmaktadır. Kokain, çoğu durumda burundan nefes yoluyla çekilir; ancak kimi zaman çözülerek damara da enjekte edilebilir. Kokainin zihinsel etkileri arasında yoğun mutluluk duygusu, cinsel uyarılma, gerçeklikle bağın kopması ve aşırı uyarılmışlık (ajitasyon) vardır. Fiziksel semptomları arasındaysa kalp ritminin artması, terleme ve gözbebeklerinin irileşmesi bulunur. Yüksek dozlarda tüketilmesi halinde aşırı yüksek kan basıncına ve aşırı yüksek vücut sıcaklığına neden olabilir. Çoğu durumda etkileri saniyeler veya dakikalar içinde başlar ve 90 dakikaya kadar devam eder.

Kokain, uzun vadede vücudu harap etmeye başlar: Öncelikle, sadece kısa bir süre içerisinde bile yüksek bir bağımlılık faktörüne sahiptir; yani birkaç kullanım sonrasında bile bir daha bırakamamanız çok olasıdır. Kullanımınız süresince inme, miyokardiyal enfarktüs, akciğer sorunları, kan iltihapları ve ani kalp krizlerine neden olabilir. Fakat en sıra dışı zararlarından biri, burundan çekenlerin iki burun deliğini birbirinden ayıran ve septum adı verilen kemikli ve kıkırdaklı dokuda açtığı delikler ve sebep olduğu iltihaplanmalardır (buna popüler olarak kokain burnu adı verilir). Bunun bir örneğini aşağıdan görebilirsiniz.

Wikimedia

Kokain, burna giden kan akışını engelleyerek, burundaki dokuların ölmesine neden olabilir; öyle ki, kısa süreli aşırı kullanımı veya uzun dönem kullanımı sonucunda burunda kalıcı yaralanmalar oluşabilir, hatta septum isimli bu ayırıcı doku tamamen parçalanarak yok olabilir. Bunun popüler bir örneği, 2000 yılında aktrist Danniella Westbrook'un kokain kullanımına bağlı olarak septumunun tamamen yok olmasıdır.

The Sun

Şunu da vurgulamak gerekir ki nazal perforasyon, sadece kokain kullanımıyla değil, vücut dokusuyla uyumlu olmayan piercing kullanımıyla, burun içine alınan etilfenidat, metamfetamin, ezilmiş ilaçlar ve hatta burun açıcı spreyler gibi diğer sıvı ilaçlar, kronik epistaksi, aşırı burun karıştırma veya burun ameliyatları sırasında oluşan beklenmedik durumlara bağlı olarak da oluşabilir. Bu delinme, bireyler arasında farklı büyüklükte ve lokasyonda olabilir; fakat çoğu zaman burnun derinliklerinde görülür.

Kimi zaman hiçbir semptom görülmez (genel olarak, perforasyon burun deliklerine ne kadar yakınsa, semptom görülme ihtimali o kadar yüksek olmaktadır); dolayısıyla bağımlılar, burunlarının delindiğini çok sonradan fark ederler. Kimi zamansa bu delik, nefes alma sırasında ıslık sesi gibi bir ses çıkmasına neden olur. Ancak perforasyon tedavi edilmezse ve delik büyümeye devam ederse, dikkate değer semptomlar görülmeye başlanır: Bunlar arasında; burunda kalıcı tıkanıklık, burnun kurumasına bağlı olarak oluşan kabuklaşma ve burun kanamaları, nefes alma sorunları, burunda basınç hissi ve durmaksızın rahatsız hissetme gibi problemler bulunur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Burun kanaması, buradaki dokuların hasar gördüğünün en belirgin göstergesidir. Bu hasarlı dokular üzerine daha da fazla kokain alarak bunları daha da aşındırmak, onların iyileşme ihtimalini azaltmakta, enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Bu açık yaralar dolayısıyla kokain kullanıcıları Hepatit C gibi kan yoluyla bulaşan hastalıklara çok daha yatkındır; hele ki kokain çekmek için kullanılan kağıt para veya kamış gibi araçlar, bireyler arasında paylaşılıyorsa, bu risk daha da yüksektir.

Anais Brasileiros de Dermatologia

Burun, Tamamen Çökebiliyor!

Son dönemlerde daha az duyulsa da, özellikle de 1990'larda ve 2000'lerde ünlü simalar arasında görülen "kokain nedeniyle burun düşme" olayları, kokainin tehlikelerine dikkat çekmek için popüler anlatılar olarak toplumda yayıldı (yukarıda gösterdiğimiz Daniella Westbrook'a ek olarak, Tara Palmer-Tomkinson da buna bir örnektir). Gerçekten de aşırı kokain tüketimi, burnun kendi üzerine çökerek adeta "düşmüş gibi gözükmesine" neden olabilmektedir.

Anais Brasileiros de Dermatologia

Aşırı kokain kullanımında görülen burun çökmesi olayının nedenlerinden birisi, burnun iç dokusunda meydana gelen iltihaplar dolayısıyla, iç dokunun gerginleşmesi ve burnun geri kalanını kendi üzerine doğru (ve içe doğru) çekmesidir. Bu durumda burnun tamamı çökerek tamamen görünmez hale gelebilmektedir. Uyuşturucu maddeler ve alkolle mücadele konusunda uzman olan Nick Hickmott, şöyle diyor:

Burundaki kıkırdak kokusunun zarar görmesi genellikle yıllar yılı, yüksek sıklıkta kokain tüketen kişilerde görülüyor. Ancak kısa süre içerisinde çok ağır tüketimi de, birkaç ay içerisinde bu tür bir probleme sebep olabilir. Kokainin yavaş yavaş burna zarar verdiği konusunda herhangi bir şüphe bulunmuyor. Ne kadar çok kullanırsanız, risk ve zarar da o kadar artıyor.

Anais Brasileiros de Dermatologia

Her ne kadar burun çökmesi olayı daha ileri düzey kullanımlarda ve daha nadiren yaşansa da, septal perforasyon (burun delinmesi) genel olarak çok hızlı bir şekilde gelişebilir ve kimi zaman kokain ile ilişkili sorunlara ait, yukarıda söz ettiğimiz diğer semptomlar belirmeden oluşabilir.

Kokain Burnunu Düzeltmek Mümkün mü?

Bu tür sorunları düzeltmenin tek yolu, kokain kullanımının bırakılması ve sonrasında gelen, genellikle yıllar boyu sürecek olan burun ameliyatlarıdır. Birçok durumda burun ameliyatı, birey en az 9-12 ay boyunca kokainden uzak durduğu gösterilebilirse yapılmaktadır. Septoplasti ameliyatı ile burun delikleri arasında bulunan septum düzeltilir ve columella adı verilen deri tabakası yeniden inşa edilir.

Septoplasti sırasında burun deliğinin içine doğru bir kesik açılır ve kemik ve/veya kıkırdak doku kesilir ve bu doku yer değiştirilerek doğru pozisyona gelmesi sağlanır. Columella dokusunu yeniden inşa etmek içinse hastanın yanağından veya alnından deri alınması gerekebilir. Sonrasında dudak altından ve burun ucundan açılan kesiklerle yeni columella derisi uygun bir şekilde yerleştirilir.

Sonuç

Sonuç olarak kokain, birçok diğer nedenle de kullanılmaması gereken, tehlikeli bir narkotik maddedir; ancak kısa süreli kullanımı bile sıra dışı fizyolojik zararlara neden olabilmektedir. Halkın bu tür daha az bilinen tehlikelerin ve yan etkilerin farkında olması, kişilerin bu tür ilaçları kullanmaktan uzak tutmaya yardımcı olabilir.