Sağlıklı Bireylerin Aldığı Multivitaminlerin Çoğu İşlevsiz; Ancak Bazılarını Almanızda Fayda Var!

Uyarı: Evrim Ağacı İlkeleri'nin 6. ilkesi dolayısıyla, bu yazı kesinlikle tıbbi tavsiye içermesi amacıyla dilimize kazandırılmamıştır. Kontrolsüz ve aşırı dozda alınan multivitamin takviyelerinin toksik (zehirli) etkisi bulunmaktadır. Hekim kontrolünde olmaksızın multivitamin takviyesi almamanızı önemle tavsiye ederiz. Eğer hekiminiz size multivitamin tavsiyesinde bulunduysa, bu tavsiyeye mutlaka uymalısınız. Aşağıda okuyacaklarınız, halihazırda sağlıklı olup, herhangi bir hastalığın semptomunu göstermeyenlerin ek multivitamin tüketimiyle ilgilidir.

***

Kulağa basit ve açık bir tavsiye gibi geliyor: Sebzelerinizi yiyin, biraz egzersiz yapın ve (tabii ki) vitaminlerinizi alın. Veya almayın. On yıllar boyunca yapılan araştırmalar, vitaminlerin ve takviyelerin herhangi bir fayda getirdiğine dair sağlam kanıt bulmayı başaramadı.

Aslında, yeni yapılan çalışmalar ters bir yöne saparak, belirli vitaminlerin sizin için kötü olabileceklerini gösterdi. Örneğin birkaç tanesi, belirli kanserlerin artışı ile bağlantılıyken, diğerleri böbrek taşı tehlikesi artışı ile bağlantılandı.

Ayrıca 12 Ekim 2016 günü yayınlanan geniş bir çalışmanın öne sürdüğüne göre, insanlar bu durumları biliyor olmasına rağmen, Amerikalılar'ın hap içme alışkanlıkları son on yıl boyunca değişmedi.^[1]

Almanızda fayda olabilecek olan ve kaçınmanız gereken vitaminler ve takviyeler şu şekilde:

Multivitamin Takviyesi

Bunlara gerek yok; dengeli bir beslenme ile ihtiyacınız olan her şeyi alırsınız.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

On yıllardır, multivitaminlerin genel sağlık için önemli olduğu varsayılmıştı. C vitamini "bağışıklık sisteminizi destekliyor", A vitamini görme yeteneğinizi koruyor, B vitamini sizi zinde tutuyordu. Bu bileşenleri zaten yediğiniz besinlerden alıyorsunuz, fakat yapılan çalışmalar, bunları aşırı derecede tüketmenin aslında zarara sebep olabileceğini öne sürüyor. 25 yaşın üzerindeki yaklaşık 39.000 kadın üzerinde 2011 yılında yapılan bir çalışma, bunları uzun vadede alan kadınların, almamış olan kadınlara göre daha yüksek bir genel ölüm tehlikesine sahip olduğunu gösterdi.^[2]

D Vitamini Takviyesi

Bunu alın, kemiklerinizi güçlü tutmaya yardımcı olan ve besinlerden alması zor olan kritik bir besindir.^[3]

D Vitamini, yediğimiz besinlerin çoğunda mevcut değildir fakat kalsiyum emilimimize yardımcı olarak kemiklerimizi güçlü tutan önemli bir bileşendir. Gün ışığı almak da vücutlarımızın bunu üretmesine yardımcı olur; fakat kış mevsiminde yeterince gün ışığı almak zor olabilir.

Son zamanlarda yapılan çeşitli inceleme makaleleri, günlük D Vitamini destekleri alan insanların, almayanlara göre ortalamada daha uzun yaşadığını gösterdi.^{[4], [5]}

Antioksidanlar Takviyesi

Bunları atlayın; bunlardan aşırı miktarda alınması, belirli kanser tehlikelerinin artışına bağlandı.

Bunlar yerine dutsu meyveler yiyebilirsiniz. A, C ve E Vitaminleri, çoğu meyve (özellikle dutsu) ve sebzede bol şekilde bulunan antioksidanlardır ve sözde kansere karşı koruma sağladıkları söylenir.

Fakat yapılan çalışmaların öne sürdüğüne göre, aşırı miktarda alınan antioksidanlar aslında zararlı olabilir. Sigara içen erkekler üzerinde yapılan geniş ve uzun vadeli bir çalışmanın gösterdiğine göre, düzenli olarak A Vitamini alanların akciğer kanserine yakalanma olasılığı, almayanlara göre daha fazla.

Ayrıca, birkaç farklı antioksidan türü desteği üzerinde 2007 yılında yayınlanan bir inceleme makalesi de benzer sonuca vardı:^[6]

Beta Karoten, A Vitamini ve E Vitamini ile yapılan tedaviler, ölüm oranını artırabilir.

C Vitamini Takviyesi

Bunu atlayın; muhtemelen nezlenizin geçmesine yardımcı olmayacaktır. Bunun yerine turunçgil meyvelerinden yiyebilirsiniz.

Kimyacı Linus Pauling tarafından 1970'lerde yapılan bir öneriyle başlayan ve suda eriyen C vitamini destekleri ile tavan yapan C vitamini aldatmacası, sadece bir aldatmaydı.

Birbiri ardına yapılan çalışmalar, C Vitamininin nezleyi önleme konusunda neredeyse hiçbir şey yapmadığını gösterdi.^{[7], [8]} Üstelik, 2.000 miligramlık veya daha yüksek megadozlar, ağrılı böbrek taşı edinme tehlikenizi artırabilir.^[9]

Bu yüzden C Vitamininizi besinlerinizden alın. Çilekler, bu besin ile tıka basa doludur.

B3 Vitamini Takviyesi

Bunu atlayın ve som balığı, ton balığı veya pancar yiyin.

Agora Bilim Pazarı

Yeni Bukalemunlar

YENİ NESİL TÜKETİCİLER İÇİN YEPYENİ PAZARLAMA STRATEJİLERİ

…Ürünleri, yaptıkları şeyler için satın almayız.
Onları, geldikleri anlam için satın alırız…

Tüketiciler değişiyor ve çeşitleniyor ama onları tanımlamak için kullanılan pazarlama kategorileri aynı kalıyor. Oysa yeni nesil tüketicilerle iletişim kurmanın yeni yollarının bulunması gerekiyor.

Erkek ya da kadın, iş ya da oyun, çevrimiçi ya da çevrimdışı… Modern tüketiciler geleneksel sınırlara meydan okudukça ve birden çok alt kültürün üyeleri olarak tanımlandıkça, bu ve diğer pazar kategorileri geçerliliğini yitiriyor. Yeni Bukalemunlar bu yeni nesille nasıl etkileşime geçileceğini ve rekabette nasıl öne çıkılacağını ortaya koyuyor.

Pazarlama profesörü ve endüstri danışmanı olan Michael R. Solomon, pazarlamacıları geleneksel kategorilerin ötesine geçmeye ve tüketicilerle bir pazar segmenti yerine bireyler olarak iletişim kurmaya yönlendiriyor. Tarih, veri, deneyim ve örnekleri birleştiren Yeni Bukalemunlar şimdi ve gelecekte tüketicilere hitap eden ürün ve hizmetler sunmak isteyen her pazarlamacı (veya okuyucu) için gerçek bir başucu kaynağı.

Devamını Göster

₺75.00

Satın Al Tüm Ürünler

B3 Vitamininin yıllardır Alzheimer'dan kalp hastalığına kadar her şeyi tedavi ettiği söylendi. Fakat son yapılan çalışmalar, besinin fazla şekilde alınmasına son verilmesi gerektiğini söylüyor.

Kalp hastalığına sahip 25.000'den fazla insan ile 2014 yılında yapılan geniş bir çalışma, "iyi" kolesterol veya HDL seviyelerini artırmak amacıyla uzun süre etkin kalan B3 Vitamini dozları alan insanların, kalp krizi, felç veya ölüm oranlarında azalma gözlenmediğini gösterdi.^[10]

Ayrıca, çalışmada B3 destekleri alan insanların enfeksiyon, karaciğer sorunları ve iç kanama geçirme ihtimalleri, plasebo (hiçbir etkisi olmayan ilaç) alanlardan daha fazlaydı.

Probiyotik Takviyesi

Bunları atlayın; bilim, bunların önemli bir faydaya sahip olması için henüz yeterince gelişmiş değil. Bunun yerine yoğurt yiyebilirsiniz.

Probiyotikler, hap başına 1 dolardan daha fazla tutabilen, pahalı bakteri destekleridir ve 2012 yılında yaklaşık 23.1 milyar dolarlık büyük bir iş pazarı haline gelmiştir. Fakat daha ufak miktarlardaki yoğurtta ve diğer fermente olmuş besinlerde doğal halde bulunurlar.

Bunların ardındaki fikir basittir: Bağırsağımızda gelişen ve sağlımızı düzenlemede önemli bir paya sahip olduklarını bildiğimiz trilyonlarca bakteriyi desteklemek. Fakat fikri uygulamaya geçirmek biraz karmaşık olmuştu. Şimdiye değin, probiyotiklerin etkileri anlaşılmaz durumda. Bazen yardımcı oluyorlar, bazen olmuyorlar.

Bu yüzden, her şeyi tedavi ettiğini iddia eden bir hap için para dökmek yerine, meyveli yoğurt atıştırın.

Çinko Takviyesi

Bunu alın; nezlenin kısalması ile bağlantılanmış tek maddedir.

Yapılan çalışmaların nezleyi önlemesi veya tedavi etmesi konusunda büyük ihtimalle hiçbir yapmadığını gösterdiği C Vitamininden farklı olarak, çinko aslında buna değebilir. Bu mineral, nezlenin sebebi mikroplar olan rinovirüslerin çoğalmasına müdahale ediyor gibi görünüyor.^[11]

Araştırmacılar, yakın zamanda hasta olan insanlar üzerinde yapılan çalışmaları 2011 yılında inceledikleri zaman, çinko almaya başlayan insanlara baktılar ve bunları sadece bir plasebo alanlar ile karşılaştırdılar.^[12] Zinc alanların nezlesi daha kısa sürdü ve belirtilerinin şiddeti daha az oldu.^[13]

E Vitamini Takviyesi

Bunu geçin; aşırı miktarda almak, belirli kanserlerin artış tehlikesi ile bağlantılandı. Bunun yerine ıspanak yiyebilirsiniz.

E Vitamini antioksidanı, sözde kansere karşı koruma yeteneği ile ünlü olmuştu. Fakat, yaklaşık 36.000 erkek üzerinde 2011 yılında yapılan büyük bir çalışma, E Vitamini alan erkekler arasındaki prostat kanseri tehlikesinin, plasebo alanlara göre aslında arttığını gösterdi.^[14]

Ayrıca 2005 yılında yapılan bir çalışma, yüksek E Vitamini dozları ile genel ölüm tehlikesini birbirine bağladı.^[15] Bu yüzden eğer daha fazla E Vitamini almak istiyorsanız, hapı boşverin ve kendinize taze bir ıspanak salatası yapın. Ispanak gibi koyu yeşil sebzelerde bu şeyden çok miktarda vardır. 

Folik Asit Takviyesi

Eğer hamileyseniz veya hamile olmak istiyorsanız alın.

Folik asit, vücutlarımızın yeni hücreler yapmak için kullandığı bir B Vitamini'dir. ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü, halen hamile olan veya hamile olmak isteyen kadınların, günlük 400 mikrogram folik asit almasını öneriyor; çünkü, vücutları büyüyen bir fetüs taşırken bu önemli besine daha fazla ihtiyaç duyuyor.^[16]

Ek olarak, yapılan birkaç büyük çalışma, hamilelik esnasında ve öncesinde folik asit desteği almanın, nöral tüp bozukluğu (bebeğin beyni, omurgası veya omuriliği üzerinde ciddi ve yaşamı tehdit eden doğum bozuklukları) oranlarının azalmasıyla bağlantılı olduğunu gösterdi.^[17]