Tavus kelebeği (Nymphalis io)
Gökhan Eren
- Taksonomi
- Lepidopteroloji
- Bilimsel Adı Nymphalis io
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Tavus kelebeği
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Peacock
- Üst Alan (Superdomain) Neomura
- Tip (Type) Ökaryotlar (Eukaryota)
- Alem (Kingdom) Hayvanlar (Animalia)
- Alt Alem (Subkingdom) Gerçek Dokulular (Eumetazoa)
- Tip (Type) Parahoxlu Hayvanlar (Parahoxozoa)
- Klad İlkin Ağızlılar (Protostomia)
- Üst Şube (Superphylum) Ekdisozoa (Ecdysozoa)
- Şube (Phylum) Eklembacaklılar (Arthropoda)
- Klad Pancrustacea
- Alt Şube (Subphylum) Altı bacaklılar (Hexapoda)
- Sınıf (Class) Böcekler (Insecta)
- Takım (Order) Pul Kanatlılar (Lepidoptera)
- Aile (Family) Alaca Kelebekler (Nymphalidae)
- Tür (Species) Tavus kelebeği (Nymphalis io)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Dünya'nın en güzel kelebeklerinden biri olarak kabul edilen Tavus kelebeği (Nymphalis io) türünü 10 Mart 2019 tarihinde Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kurupelit kampüsünde gözlemledik.
Tanım ve Genel Bilgiler
Kelebeğin kanat genişliği yaklaşık olarak 50-55 mm'dir. Kanat üstü paslı kırmızı renkte olup ve kanat uçlarında siyah, mavi ve sarı renklerden oluşan bir göz lekesi vardır. Kanat üstünde bulunan bu göz lekelerini, avcılara karşı caydırıcı güç olarak kullanılır. Kanat altı koyu kahverengi veya siyah renktedir. Dişiler erkeklerden biraz daha büyüktür. Tırtıllar siyah renkte olup gövde üzerinde parlak siyah renkte kıllar vardır. Pupalar sarımsı yeşil veya koyu gri renktedir.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Papilionoidea üst ailesi içerisinde Fırçaayaklılar (Nymphalidae) ailesinde sınıflandırılırlar. İlk olarak taksonominin babası sayılan meşhur İsveçli doğa bilimci Carl Linnaeus tarafından Sistema Naturae eserinin 10. baskısında tanımlanmıştır. Yaklaşık 50 ila 25 milyon yıl öncesine denk gelen Eosen'de tanığımız dış görünüşe ulaşmışlardır.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Küresel ölçekte; Batı Avrupa, Kuzey Avrupa, Orta Avrupa, Doğu Avrupa, Güney Avrupa, Güney Doğu Asya, Uzak Doğu kesimlerinde gözlemlenebilirler. Ülkemizde ise görülebildikleri yerler Trakya, Marmara, Ege, Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz, Batı Karadeniz, Orta Karadeniz, Doğu Karadeniz, Güneydoğu Anadolu.
En çok ovalarda, tarlalarda, çayırlarda, meralarda, parklarda ve bahçelerde yaşamayı tercih ederler. Düşük rakımlı alanlardan 2.500 metreye kadar olan alanlarda yaşabilmektedirler.
Popülasyon ve Koruma Statüsü
Türkiye Kelebekleri Kırmızı Kitabına göre tehlike statüsü LC (Asgari Endişe) olarak belirtilmiştir. Yani sayısız popülasyonu bulunan nesli tehlikede bir tür değildir.
Davranış ve Etoloji
Bu kelebekler genelde tek nesil verirler. Ancak sıcak yıllarda ikinci bir nesil görünebilir. Erişkinler yılın herhangi bir zamanında görülebilir, sıcak hava koşulları kış uykusundan erken uyanmasına neden olabilir. Çoğunlukla kış uykusundan Mart ayının sonunda veya Nisan ayının başında uyanırlar ve çiftleşirler.
Yeni kelebekler ağırlıklı olarak Haziranda ortaya çıkar. En çok görüldükleri dönem de Türkiye'de genelde Haziran ayıdır. Eylülden itibaren tekrar kış uykusuna (hibernasyona) yatmaya başladıkları için Eylül-Mart arası pek görülmezler.
Tehlike anlarında kanat üstündeki göz lekelerini göstermekteler ve bu iri gözler genelde kuşları korkutup kaçırmaktadır. Orman içlerinde, otların arasında gizlendikleri ve kış uykusuna (hibernasyona) yattıkları ortamlarda ise farelerin saldırısı ile karşı karşıya kalabilmektedirler. Bu esnada da kanatlarını birbirine sürterek çıkardıkları sesler ile fareleri caydırmayı denemektedirler.
Diyet ve Metabolizma
Bu türün tırtılları (larva), ısırgan (Urtica) türlerinde, nadiren de şerbetçi otu (Humulus lupulus) türlerinde yaşarlar. Erişkin bireyler diğer kelebekler gibi çiçek özü ve nektar ile beslenir.
İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar
Isırgan otlarının tırtıl evresi (larva) zamanında biçilmesi ya da kimyasal maddeler tarafından imha edilmeleri, yerel olarak kayıplara neden olabilir.
Etimoloji
Tür epiteti olan io, Yunan mitolojisinde bir figürdür (Argos'ta Hera'nın rahibesi).
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
5
-
1
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- pyrgus. Nymphalis Io (Linnaeus, 1758). (27 Mart 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2019. Alındığı Yer: pyrgus | Arşiv Bağlantısı
- adamerkelebek. Nymphalis Io / Tavuskelebeği / Peacock | European Peacock. (27 Mart 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2019. Alındığı Yer: adamerkelebek | Arşiv Bağlantısı
- ukbutterflies. Peacock. (27 Mart 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2019. Alındığı Yer: ukbutterflies | Arşiv Bağlantısı
- animaldiversity. Aglais Io Peacock Butterfly. (27 Mart 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2019. Alındığı Yer: animaldiversity | Arşiv Bağlantısı
- trakel. Nymphalidae / Tavus Kelebeği / / Inachis Io. (27 Mart 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2019. Alındığı Yer: trakel | Arşiv Bağlantısı
- wikipedia. Aglais Io. (27 Mart 2019). Alındığı Tarih: 27 Mart 2019. Alındığı Yer: wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 10:57:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7714
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
