Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hızlı Evrim: Bazı Türler Darwin'in Tahmin Ettiğinden Çok Daha Hızlı Evrimleşiyor ve Türler, Gözümüzün Önünde Değişiyor!

Bazı türler Darwin'in hayal ettiğinden çok daha hızlı evrim geçiriyor

Hızlı Evrim: Bazı Türler Darwin'in Tahmin Ettiğinden Çok Daha Hızlı Evrimleşiyor ve Türler, Gözümüzün Önünde Değişiyor! The Conversation
6 dakika
2,922
Tüm Reklamları Kapat

1970'lerin sonunda bir yüksek lisans öğrencisi olan David Reznick, Evrim Teorisi'nin kritik bir bölümünü test etmek için, mütevazı bir araştırmaya koyuldu. Reznick, Charles Darwin'in varoluş mücadelesi kavramını, özellikle de av-avcı etkileşimlerinin yeni türlerin evrimini nasıl şekillendirdiğini incelemek istedi. Hevesli ve hırslı bir şekilde, bunu vahşi doğada yapmayı amaçladı. Şu anda Riverside'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde evrimsel biyolog olan Reznick, "Evrimin gerçekleşmesini izlemek istedim." diyor.

Bu nedenle, aradığı lepistesleri bulmak için, 1978 yılında Trinidad'a gitti. Bir defter kağıdına işlediği bir topografik harita ile, bu Karayip adasının engebeli Kuzey Sırtları bölgesine yöneldi. Ciyaklayan kuşlar, rengarenk kelebekler ve böcekler arasında ve tropik ağaçlardan oluşan bir gölgelik altında çalışarak, dişileri her üç ila dört haftada bir düzinelerce bebek doğurabilecek kadar üretken renkli balık türü olan lepisteslerden 1.600 adet topladı. Reznick, yırtıcı hayvanların lepisteslerdeki genetik adaptasyonu kısa bir süre içinde tetikleyip tetikleyemeyeceğini merak ediyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Bu yaptığı, o dönemde umut verici bir deney olarak görülmüyordu. Bir asır öncesine kadar Darwin, evrimin yeni türler üretmesi için on binlerce veya yüz binlerce nesil geçmesi gerektiğini varsaymıştı. Ona göre evrim, o kadar yavaş bir süreçti ki, aslında görünmez bile sayılabilirdi. Reznick, 1974'te yüksek lisansa başladığında, bu varsayım hala geçerliydi. Bilim insanları, kontrollü laboratuvar deneylerinde evrimi incelemişlerdi; ancak bunun insan yaşamı boyunca doğal bir ortamda gerçekleşmesini izlemek, en iyi ihtimalle olanaksız, daha büyük olasılıkla da imkansız olarak görülüyordu. Reznick şöyle diyor:

Kariyerimi, çevreyi değiştirmeniz halinde işlerin zaman içinde önemli ölçüde değiştiğini görebileceğiniz fikrine bağlamıştım. İnsanlar tezimin "sevimli" olduğunu düşündüler, ancak sonuçları görecek kadar uzun yaşayacağımdan şüpheleri vardı.

Bu şüphelerin onu yolundan döndüremediği Reznick, teorisini test etmek için 1981'de korkusuzca Trinidad'ın hızlı akıntılarına döndü. Lepistesleri agresif, geniş ağızlı bir balık türü olan çiklitleri uzaklaştırmak zorunda kaldıkları bir bölgeden, yırtıcıların ve başka lepisteslerin olmadığı yeni bir bölgeye aktardı. Reznick, ayrıca çiklitleri yırtıcı hayvanların bulunmadığı lepistes alanlarına da götürdü.

Tüm Reklamları Kapat

Dört yıl içinde (yani sadece 6-8 nesil içinde) erkek lepisteslerin üreme modellerini önemli ölçüde değiştirdiğini keşfetti. Çok sayıda avcıların bulunduğu bölgeden yırtıcıların olmadığı bir dereye nakledilenler daha büyüktü, daha geç olgunlaşıyorlardı ve daha yavaş çoğalıyorlardı. Reznick'in avcıları götürdüğü yerde, lepistesler daha erken yaşta olgunlaşarak adapte oldular. Hayatta kalmak, daha fazla bebek doğurma yarışına dönüşmüştü. Reznick'in deyimiyle:

Ölüm riski, organizmaların hayatta kalmak için kaynakları tahsis etme yöntemlerini değiştirir.

Hükümet tarafından finanse edilen araştırmasının sonuçları, bilimdeki en gurur verici anlarından biri olarak adlandırdığı şeye yol açtı: "Sam Amca, öldüklerinde lepisteslerin kaç yaşında olduklarını öğrenmek için 97.000$ harcıyor." başlıklı bir National Enquirer hikayesi [E.N. National Enquirer, muhafazakarlar ve gericiler arasında popüler bir yayındır].

"Aslında, bundan çok daha fazlasını öğrendim." diyerek gülüyor Reznick. Lepisteslerle yaptığı çalışma, türlerin ne kadar hızlı evrimleşebileceği konusundaki düşüncesini değiştirdi. Ve bilim insanlarının evrim hakkındaki düşüncelerinde bir paradigma değişikliğinin başlamasına yardımcı oldu.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Reznick'in Trinidad'a ilk seyahatinden bu yana geçen on yıllarda, diğer çalışmalar, bilim insanlarının "hızlı evrim" olarak adlandırdığı, adaptasyona doğru hızlı bir ilerleme olduğunu gösterdi. Bir zamanlar evrimin binlerce yıl gerektirdiğini varsayan araştırmacılar, artık türlerin sadece on yıllar içinde, hatta daha kısa zaman dilimlerinde adapte olduklarını belgeliyorlar. Örneğin, 1863'te Londra Metrosu'nu kolonileştiren sivrisinekler, artık o kadar farklıdır ki, yer üstündeki akrabalarıyla artık çiftleşemezler. Alaska'dan Kaliforniya'ya kadar 1920'lerde ticari balıkçılıktaki artıştan ötürü Çinok somonu, sadece 1 insan nesli içinde küçüldü ve daha kısa ömürlü hâle geldi. Adaptasyon, yaşamlarımızda burnumuzun dibinde gerçekleşiyor.

Son zamanlarda, evrimsel biyolog Yoel Stuart, Florida'nın Indian Nehri Lagünü adalarındaki yeşil anol kertenkelelerinin kahverengi anol istilasına uyum sağlamak için sadece 20 nesle ihtiyaç duyduğunu keşfetti. İstilacılar tarafından daha yüksek tüneklere sürülen yeşil anoller, sadece 15 yıl içinde, daha fazla pullu geniş ayak parmağı pedleri geliştirerek dallara tutunma konusunda daha iyi hale geldi. Şu anda Austin'deki Texas Üniversitesi'nde bulunan Stuart, bunun "gözlemlenebilir zaman ölçeklerinde evrimsel değişimin" bariz bir kanıtı olduğunu söylüyor.

Çevremizde meydana gelen olağanüstü adaptasyonların çoğu, bizden kaynaklanıyor olabilir. İnsan faaliyeti iklim yapısını bozup habitatları değiştirdikçe, hızlı evrim, hayatta kalmak için giderek yaygınlaşan bir strateji olarak görünüyor.

Artan sıcaklıkların alaca baykuşlar üzerindeki etkisi, vahşi bir popülasyonda iklim değişikliğine adaptasyonun belgelenmiş ilk örneklerinden biridir. Fin kuşbilimci Patrik Karell ve diğerleri, 2011 yılında yaptıkları bir çalışmada, baykuşların renklerinin Finlandiya'da ısınan kışlara tepki olarak değiştiğini keşfettiler.

Alaca baykuşlar soluk gri ve kırmızımsı kahverengi olmak üzere iki renkte olabilir. Yakın zamana kadar, doğal seçilim baykuşlara karlı bir ortamda hayatta kalma şansı veren soluk tonları tercih ediyordu. Kışlar ılımanlaştıkça Karell, kırmızımsı kahverengi baykuşların oranında sürekli bir artış olduğunu fark etti.

Tüm Reklamları Kapat

Hemen göze çarpmayan değişiklikler bile, organizmaların nasıl evrimleştiğini şekillendirir.

Türler, Darwin'in hayal bile edemeyeceği hızlarda evrim geçiriyor. Ancak tüm türler, zarardan kaçınabilecek kadar hızlı adapte olamıyor. Yabancı bir tür bir ekosisteme girdiğinde, yerli türler genellikle yabancı istilacıya karşı savunmak için yeterli donanıma sahip değillerdir. Reznick'in söylediğine göre, örneğin Kuzey Amerika'daki dişbudak ağaçları, Asya'dan geldiğinde zümrüt dişbudak kurduna karşı koruma sağlamak için "evrimsel uyum imkanlarından" yoksundu. Sonuç olarak, kıtadaki on milyonlarca dişbudak ağacı, tahta sandıklar veya paletler aracılığıyla ABD'ye ulaştığı düşünülen bu yeşil böcek tarafından tehdit edildi.

Günümüzün evrimsel biyologları, türlerin adaptasyonunu daha önce hiç olmadığı kadar inceleyebilecek analitik güce sahiptir. Moleküler biyolojideki gelişmeler, organizmaların yeni koşullara adapte olurken atalarından farklılaşmalarına yardımcı olan genleri tanımlamalarına olanak tanıyor. Örneğin, Harvard Tıp Fakültesi ve Princeton'daki bazı bilim insanları, Darwin'e evrim teorisinin ilk ipuçlarını veren Galapagos ispinozlarının gagalarını şekillendiren anahtar gen olarak BMP4tanımladı. Reznick’in de dediği gibi:

Artık evrimi, fosil kayıtlardaki tarihsel ayak izlerinden veya tozlu güve koleksiyonlarından öğrenmek zorunda değiliz.

Reznick ve ekibi, Trinidad'ın tropikal nehirlerine lepistes nakletmeye devam ediyor. DNA analizi gibi diğer yeni evrimsel biyoloji araçlarının yanı sıra, Reznick'in lepistesleri daha sonra daha kolay yakalayabilmek amacıyla işaretlemek için geliştirdiği bir teknik kullanıyorlar. Bu işaretleme yöntemi, ekibinin lepisteslerin soyağacını yeniden oluşturmasına ve üreme potansiyellerini ölçmesine olanak tanıyor. Araştırma, av-avcı etkileşimlerinin evrimleşen türleri nasıl şekillendirdiğiyle ilgili soruları yanıtlamakla kalmayıp, yeni sorular da ortaya çıkardı: Çevre güçleri lepistesleri değiştirebiliyorsa, lepistesler tek başına da ekosistemlerini değiştirebilir mi? Reznick, merakını gidermek için dikkatini ekolojik ve evrimsel süreçlerin nasıl etkileşime girdiğine çevirdi.

Şimdi sadece lepistesleri değil, etkileşimin ekosistemi nasıl değiştirdiğini görmek için avcıları da izliyor. Ekibi, lepisteslerin yırtıcı hayvanlara nasıl uyum sağladığını ve ekolojik sebep-sonuç ilişkileri olan lepisteslere tepki olarak yırtıcıların nasıl evrimleştiğini bilmek istiyor.

Tüm Reklamları Kapat

Hiç kimsenin düşünmediği şey, geride kalan hayvanların ve bitkilerin evrimleşmiş ve yırtıcılar ortadan kaldırılmadan önceki hallerinden farklılaşmış olabileceğidir.

Ekolojik restorasyon denen bu olgu, istilacı türler, doğal seçilim ve en dayanıklı olan hayatta kaldığında, başka nelerin değiştiği hakkındaki temel soruları gündeme getiriyor.

Doğal ortamlarda türlerin hızlı evrimini belgelemek, Darwin'in "gizemlerin gizemini" gerçek zamanlı bir şekilde takip edilebilecek, bilimsel bir maceraya dönüştürüyor. Reznick, evrimin gerçekleşmesini izlemeyi başardıysa da, daha önceki hesaplamalarının, türlerin doğaya ne kadar hızlı uyum sağladığını hafife aldığını düşünmeye başlıyor:

Asıl heyecan verici olan, evrimi dünyanın nasıl değiştiğiyle ilgili düşüncelerimize dâhil etmenin artık mümkün olması.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 10
  • Muhteşem! 7
  • Bilim Budur! 7
  • Umut Verici! 6
  • İnanılmaz 5
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Güldürdü 2
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 11:27:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10420

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. B. Little, et al. Hızlı Evrim: Bazı Türler Darwin'in Tahmin Ettiğinden Çok Daha Hızlı Evrimleşiyor ve Türler, Gözümüzün Önünde Değişiyor!. (2 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10420
Little, J. B., Recep, A., Bakırcı, Ç. M. (2021, May 02). Hızlı Evrim: Bazı Türler Darwin'in Tahmin Ettiğinden Çok Daha Hızlı Evrimleşiyor ve Türler, Gözümüzün Önünde Değişiyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10420
J. B. Little, et al. “Hızlı Evrim: Bazı Türler Darwin'in Tahmin Ettiğinden Çok Daha Hızlı Evrimleşiyor ve Türler, Gözümüzün Önünde Değişiyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arzu Recep, Evrim Ağacı, 02 May. 2021, https://evrimagaci.org/s/10420.
Little, Jane Braxton. Recep, Arzu. Bakırcı, Çağrı Mert. “Hızlı Evrim: Bazı Türler Darwin'in Tahmin Ettiğinden Çok Daha Hızlı Evrimleşiyor ve Türler, Gözümüzün Önünde Değişiyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arzu Recep. Evrim Ağacı, May 02, 2021. https://evrimagaci.org/s/10420.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close