Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yumurtlayan Memeli: Ekidne

4 dakika
17,627
Yumurtlayan Memeli: Ekidne Echidna Walk About
Tüm Reklamları Kapat

Monotremata diye bilinen Tek Delikliler takımında sadece ornitorenk (Ornithorhynchus anatinus) türünü barındıran ornitorenkgiller (Ornithorhynchidae) ve 4 tür echidna diye bilinen dikenli karıncayiyengiller (Tachyglossidae spp.) üyesi günümüzde hayatta. Dikenli karıncayiyengiller (Tachyglossidae) ailesine mensup olan ekidneler, yumurtlayan memelilerdir. Ornitorenkler (Platypus) ile beraber Tek Delikliler yani Monotremata takımını oluştururlar. Bu takımın günümüze kadar ulaşan son iki temsilcileri olan ekidneler ve ornitorenkler 19-48 milyon yıl önce birbirlerinden ayrılmışlardır. Bu özel takımın en belirgin özelliği, isminden de tahmin edebileceğiniz gibi; bağırsakların, idrar yolunun ve cinsel organın aynı çıkışa bağlanmasıdır. Bu canlıların "tasarımı" oldukça tutumlu olmuş gibi gözüküyor.

Yumurtlayan bir memeli ilk duyduğunuzda kulağınıza biraz tuhaf gelebilir. Ama tıpkı diğer memeliler gibi ekidneler de yavrularını emzirirler ve dikenlerinin altında bir post barındırırlar. Ayrıca unutmamak gerekir ki memeliler sınıfladırılırken, üreme yöntemlerinden ziyade evrimsel akrabalıkları göz önünde bulundurularak sınıflandırlırlar. İlkin memelilerin (keseliler hariç) de tıpkı ekidneler gibi yumurtlayarak üredikleri düşünülmektedir. Yani yaklaşık 200 milyon yıl önceden günümüze ulaşan monotremler, üreme yöntemlerini değiştirecek bir seçilim baskısına maruz kalmamış ilkin memeliler gözü ile bakılabilir. Ekidnelerin vücut sıcaklıkları türden türe farklılık göstermekle beraber 31° ila 33° arasında değişir. Eğer ki aynı bakış açısını sürdürür ve ilkin memelilere benzediklerini göz önüne alırsak, vücut sıcaklıklarının normal memelilere göre daha düşük olmasını anlamlandırabiliriz. Ne de olsa her evrimsel süreç gibi sürüngenler ve memeliler arası geçiş de zamanının içine yayılmış bir şekilde gerçekleşmiştir.

Kısa gagalı ekidne (Tachyglossus aculeatus)
Kısa gagalı ekidne (Tachyglossus aculeatus)
Lazoo

Avustralya ve Yeni Gine civarlarında yaşayan bu sevimli canlılar, ilk bakışta göze çarptığı gibi kirpilere çok benzeseler de kirpiler ile yakın akrabalar değillerdir. Fakat dikenlerini tam da kirpilerin kullandığı amaçla kullanırlar. Birbirlerinden bağımsız gelişen, benzer adaptasyonlar doğada sık rastlanan durumlardır. Bu da güzel bir yakınsak evrim örneğidir. Ekidnelerin dikenlerinin içi boşluklu olup 6 cm’ye kadar büyüyebilir. Tehlike anında ekidneler uzuvlarını ve kafalarını toprağın altına gömerek, yalnızca dikenli sırt bölgesi açıkta kalacak şekilde pozisyon alırlar. Onları afiyetle yemek için hazırda bekleyen yırtıcıların, özellikle de dingoların (yabani köpekler) tek bulduğu şey pek de lezzetli olmayan dikenlerdir. Dişi ekidneler aynı davranışı çiftleşme dönemlerinde erkeklere karşı da gösterirler.

Tüm Reklamları Kapat

Ekidne erkeklerinden bahsetmişken ilginç bir anatomik özelliğe değinelim: Erkek ekidneler Yunan Mitolojisindeki Cerberus’u bile kıskandıracak olan dört başlı bir penise sahiplerdir. Diğer yandan dişiler ise çiftleşme dönemlerinde kendilerini toprağa gömüp, erkekler arasında çiftleşme için yapılan mücadelenin sonuçlanmasını ve nihayetinde potansiyel eşlerinin toprağı kazarak kendilerine gelmesini beklerler. Çiftleşmeden 22 gün sonra yalnızca bir adet yumurta oluşur. Bu çok kıymetli ve biricik yumurta yaklaşık 10 gün sonra çatlar. Yumurtanın içinden çıkan yavru ekidne (puggle) tıpkı sürüngenlerde olduğu gibi kabuğunu yumurta dişi ile kırar. Annesinin süt gözeneklerinin bulunduğu bir kesede dünyaya gelir. Ekidnelerde diğer memeliler gibi meme ucu bulunmaz. Meme ucunun görevini süt bezelerine bağlı iki adet gözenek (por) görür. Yavru bu gözeneklerden 45-55 gün beslendikten sonra dikenleri çıkmış bir şekilde annesinin kazdığı yuvaya özenle yerleştirilir. Yedi ay boyunca anne her beş günde bir yavruyu emzirmek için yuvaya gelir. Yedi ay sonra sütten kesilen yavru bir yaşına basana kadar yuvada kalır. Zamanı geldiğinde ise her yetişkin ekidne gibi çiftleşmek ve kaynak arayışı için yuvayı terk eder.

Uzun burunlu ekidne (Zaglossus sp.)
Uzun burunlu ekidne (Zaglossus sp.)
MongoBay

Ekidnelerin peşine düştüğü değerli kaynak başta termitler ve karıncalar olmak üzere böceklerdir. Bir kez termit yuvasının yeri tespit edildikten sonra gerisi ekidneler için çok kolaydır. Kazmak üzere özel adapte olmuş kürek gibi pençelerini kullanıp, yuvada yapışkan salya kaplı dillerini sokacak bir delik açarlar. Yuvanın derinliklerine ulaşan bu uzun dil termitleri toplar ve doğruca ekidnenin ağzına doğru sonu pek mutlu bitmeyen bir yolculuğa çıkarır. Belirttiğimiz gibi asıl iş termit ve karınca yuvalarını bulmaktır. Ekidnelerin bunun için çok güvenilir iki yöntemleri vardır. Bu yöntemlerden birincisi çok güçlü olan koku duyusudur. İkincisi ise daha özel olan bir duyudur. Ekidneler köpekbalıklarının sahip olduğu gibi özel bir organ sayesinde elektromanyetik dalgaları algılayabilirler. Bu özel duyu ekidnelere yiyecek bulma ve tehlikeleri sezme konusunda inanılmaz bir görü bahşeder.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
66
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 6
  • Tebrikler! 4
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Umut Verici! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/12/2024 06:39:57 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7591

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Periyodik Tablo
Bilinç
Meteor
Organ
Venüs
Evrim Ağacı
Nüfus
Primatlar
Bilim
Tür
Gerçek
Evrimsel Psikoloji
Halk Sağlığı
Ağrı
Kontrol
Nöron Hücresi
Fizyoloji
Tıp
Zaman
Küresel İklim Değişimi
Coronavirus
Manyetik
Covid-19
Nadir
Bilim Tarihi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Y. As, et al. Yumurtlayan Memeli: Ekidne. (4 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 11 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7591
As, Y., Türkoğlu, P. (2019, February 04). Yumurtlayan Memeli: Ekidne. Evrim Ağacı. Retrieved December 11, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7591
Y. As, et al. “Yumurtlayan Memeli: Ekidne.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 04 Feb. 2019, https://evrimagaci.org/s/7591.
As, Yiğit. Türkoğlu, Pedram. “Yumurtlayan Memeli: Ekidne.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, February 04, 2019. https://evrimagaci.org/s/7591.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close